خشونت خانگی چه تاثیری بر نوجوانان دارد؟

مطالعات مختلف در ایران نشان داده است که میزان شیوع خشونت‌های خانگی به‌ویژه خشونت‌های کلامی و روانی بالا بوده و روند افزایشی دارد. به نظر می‌­رسد علی‌رغم آمار بالای شیوع خشونت خانگی، این مسئله در کشور کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. طبق بررسی‌ها، عدم گزارش­‌دهی و انتشار اطلاعات نادرست و مبهم در مورد جنبه‌­های مختلف خشونت خانگی، خود چالشی بزرگ در مقابله با آن بوده است.

ضرورت پرداختن به این مسئله از آن‌جا ناشی می­‌شود که اندیشمندان قرن حاضر را «عصر کودکان» نامیده‌­اند و تأکید دارند که محیط خانه باید برای آن‌ها امن‌­ترین مکان باشد؛ در حالی ­که خشونت خانگی می‌تواند این محیط را برای کودکان و نوجوانان بسیار آسیب‌زا کند.

فرزندان خانواده به‌ویژه نوجوانان یکی از مهمترین قربانیان خشونت خانگی هستند که علی‌رغم آسیب‌پذیری، کم‌تر مورد توجه قرار گرفته‌­اند. با توجه به همین موضوع؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی قزوین با انجام یک مطالعه کیفی به تبیین تجربیات نوجوانان درباره خشونت خانگی  پرداختند تا با درک عمیق‌تر جنبه‌های مختلف این معضل اجتماعی، بتوان در راستای کاهش آن اقدامات لازم را انجام داد.

نتایج این مطالعه نشان داد که بی‌توجهی والدین به احساسات و نگرانی‌های فرزندان در زمان خشونت خانگی، زمینه‌ساز تجربیات ناخوشایند در زندگی آن‌هاست. به‌­طوری‌که نوجوانان واکنش‌های متفاوت روحی- روانی و رفتاری از خود نشان داده و درد و رنج بسیاری را تحمل می­‌کنند. طبق تجربیات نوجوانان، مشکلات اقتصادی و اجتماعی نقش مهمی در بروز خشونت خانگی داشت و به‌­طور محسوس توسط نوجوانان قابل درک بود.

بر اساس یافته‌های این مطالعه، نوجوانانی که تجربه خشونت خانگی داشتند، گرایش زیادی به رفتارهای پرخطر داشته و علی‌رغم میل باطنی، نسبت به مسؤولیت­‌های اجتماعی خود، به‌ویژه امر تحصیل بی­‌تفاوت شده و افت تحصیلی بیشتری را تجربه می‌­کردند و این موضوع می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی ایشان داشته و زندگی آینده آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.

مسأله مهم دیگر واکنش‌های معلمین و مسؤولین مدرسه نسبت به مشکلات خانوادگی نوجوانان بود. این واکنش‌ها، نه ­تنها کمکی به بهبود شرایط روحی نوجوانان نمی‌­کرد؛ بلکه باعث مضاعف شدن مشکلات آن‌ها نیز می‌شد.

نتایج به دست‌آمده از این تحقیق، اهمیت توجه والدین به حضور فرزندان در زمان خشونت خانگی و تبعات ناشی از آن را نشان می‌دهد.

بر اساس یافته‌های این مطالعه، پژوهشگران این تحقیق پیشنهاد می‌کنند که مسؤولین حوزه‌های اجتماعی، علل مؤثر در خشونت خانگی را شناخته و برنامه‌های آموزشی و اجرایی را در راستای کاهش این معضل اجتماعی تنظیم و اجرا کنند. همچنین والدین نیز در زمینه پیامدهای خشونت خانگی در زندگی فرزندان، آگاهی لازم را کسب کنند.

نتایج این پروژه تحقیقاتی با عنوان «تبیین تجربیات نوجوانان از مشاجرات والدین در خانواده» در پایگاه نتایج پژوهش‌های سلامت کشور منتشر شده و  زهرا حسین خانی و زهرا علی نسایی؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی قزوین در انجام آن مشارکت داشتند./ایسنا