نفع ایران از پروژه بلندپروازانه جاده ابریشم چین / سرمایه گذاری چینی ها در خطوط پر سرعت ریلی ،معامله دو سر برد

طرح جاده ابریشم جدید چین با دو گونه خشکی-دریایی بر آن است تا شرق آسیا را به آسیای مرکزی، آسیای مرکزی را به غرب آسیا و غرب آسیا را به مدیترانه و شرق اروپا متصل سازد، همچنین طرح جاده ابریشم دریایی، بر آن است تا دریای جنوبی چین را به دریای مدیترانه متصل کند. دولت چین، ابتکار خود با عنوان «جاده ابریشم دریایی قرن 21» را در اکتبر 2013 مطرح کرد، در سپتامبر همان سال، چین طرح کمربند اقتصادی جاده ابریشم را که با هدف ایجاد زیرساخت های لازم برای همکاری منطقه ای که از شین جیانگ (بخش شمالی– غربی چین) تا دریای بالتیک را در برمی گیرد، آغاز کرده بود.

دولت چین، از اصطلاح «یک کمربند و یک جاده» برای دو طرح استفاده می کند.این طرح در دو مسیر زمینی و دریایی 65 کشور را در آسیا و خاورمیانه و اروپا و شمال آفریقا دربر می‌گیرد. از میان این 65 کشور، تعداد 20کشور پایه‌های اصلی و دارای اولویت و ظرفیت در مسیر جاده ابریشم هستند و ایران در میان این 20 کشور برگزیده قرار دارد.

ابرپروژه جاه طلبانه «یک کمربند، یک راه » که از سال ۲۰۱۳ کلید خورد، ۶۵ کشور را در سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا در بر می‌گیرد که بالغ بر ۶۲ درصد جمعیت جهان، حدود ۳۹ درصد از مساحت زمین و ۳۰ درصد از تولید ناخالص جهان را شامل می‌شود. با تحقق این طرح قرار است زیرساخت‌های حمل و نقل و ارتباطات در آسیا، آفریقا و اروپا توسعه یابد و کالاهای ساخت چین با سرعت بالاتری به بازارهای هدف اروپایی برسند.

مسعود دانشمند- کارشناس صنعت حمل و نقل در گفت و گو با مستقل آنلاین توضیحاتی درباره این پروژه تاثیر آن بر بازارهای تجارت جهانی و نیز تجارت ایران پرداخت. او این پروژه را یک پروژه بلندپروازانه توصیف کرد و گفت: این یک پروژه بلندپروازانه است و چینی ها تصمیم دارند هزار میلیارد دلار بر روی آن سرمایه گذاری کنند.طبیعی است که ساخت جاده ابریشم که در خاک چین قرار دارد از سوی خود کشور تامین مالی می شود اما در بخش هایی که در خاک کشورهای دیگر مانند قرقیزستان ،تاجیکستان و سایر کشورها قرار دارد قطعا روند ساخت پروژه کند خواهد شد. هر کشور مسائل خاص خودش را دارد و همراه شدن همه کشورها با هم کار بسیار دشواری است.

افزایش حجم تجارت جهانی

او درباره تاثیر احداث جاده ابریشم بر روند تجارت جهانی گفت: چنانچه این اتفاق بیفتد طبیعی است که بر روند تجارت جهانی تاثیر می گذارد و حجم تجارت جهانی را افزایش می دهد. همچنین به دلیل افزایش سرعت حمل و نقل ونزدیکی بازار مصرف به بازار تولید، شرایط تولید کالا در کشورهایی که بازار مصرف وجود ندارد را فراهم می کند.

چگونگی حضور ایران در طرح جاده ابریشم

او درباره شرایط حضور ایران در این پروژه  توضیح داد: باید دید که آیا کشور چین قصد دارد از محل هزار میلیارد تومانی که برای این منظور در نظر گرفته است،در تمام کشورهای موجود در این مسیر سرمایه گذاری کند یا این که خود این کشورها نیز باید امکانات و منابع مالی در اختیار سازندگان پروژه قرار دهند. البته یک دیدگاه این است که سرمایه مورد نظر برای عبور این جاده  از ایران را به شکل وام در اختیار این کشور قرار دهند.در این صورت کار مشکل می شود. نوع وام، زمان بازپرداخت اقساط، میزان سود و بسیاری از مشکلاتی که وام های بین المللی به دنبال دارند قطعا کار را برای ایران دشوار خواهد کرد.از سوی دیگر باید مشخص شود که ایران این پروژه را در داخل خاک خود پیش ببرد یا چین کار ساخت پروژه را در ایران بر عهده می گیرد.

 دانشمند در ادامه تاکید کرد: همان طور که گفته شد هماهنگ کردن این کشورها نیز کار آسانی نیست و برای مثال چنانچه قزاقستان و قرقیزستان ساخت این پروژه را قبول کنند اما تاجیکستان آن را نپذیرد تکلیف قرقیزستان مشخص نیست. بنابراین هنوز معلوم نیست از نظر  اجرایی جهت عبور از کشورهای مختلف چه راهکاری در نظر گرفته اند..چنانچه این پروژه تکمیل شود ،قطعا نه تنها برای شرکت های حمل و نقلی بلکه برای نظام حمل و نقلی کشور بسیار مقرون به صرفه خواهد بود. در این صورت کشور ما نیز جزئئ از یک نظام حمل و نقلی جهانی می شود.

دانشمند با بیان این که در حال حاضر چین بزرگ‌ترین شبکه ریلی سریع‌السیر را در دنیا دارد، اضافه کرد: بیشترین شبکه سریع‌السیر ساخت این کشور است، ‌در حال حاضر، چین هم تامین مالی و هم پیمانکاری قطار سریع‌السیر تهران-قم-اصفهان را به عهده دارد.امروز فرصتی است که از سوی وزارت راه و شهرسازی اعلام کنیم این آمادگی را داریم تا شبکه فعلی حمل و نقل ریلی را به حمل بار و ترانزیت اختصاص دهیم تا چینی‌ها هم بدانند یک کریدور موجود با ظرفیت بسیار بالا در ایران وجود دارد. این کریدور از مرز اینچه‌برون (سرخس) و از سوی دیگر از طریق مرز راوی به ترکیه متصل و فعال است.

سرمایه گذاری چینی ها در خطوط پر سرعت ریلی ،معامله دو سر برد

این کارشناس حمل و نقل در ادامه تصریح کرد: در صورتی که بتوانیم سرمایه‌گذاری‌ها چینی‌ها را در خطوط پرسرعت ریلی ایران جذب کنیم، یک معامله دو سر برد خواهد بود و بخش مسافری نیز با بهره‌برداری از قطارهای با سرعت 350کیلومتری با اولویت بیشتر در بخش شرقی برخوردار می‌شود که چینی‌ها هم در این خصوص برای ساخت و سرمایه‌گذاری علاقه دارند.

او با بیان این که بخش غربی تهران به سمت غرب کشور از گزینه‌هایی است که باید بطور جدی برای فعال کردن آن فکر کرد،ادامه داد: در واقع تخصیص خطوط موجود ریلی به حمل بار موجب می‌شود تا بارهای ترانزیتی نیز از طریق این مسیرها حمل شوند زیرا بارهای داخل کشور به تنهایی برای فعال نگاه‌داشتن این خطوط ریلی، اقتصادی نیستند که خطوط فعلی صرفا به حمل بار اختصاص داده شود و برای حمل مسافر خطوط پرسرعت ایجاد شود. گزینه قطارهای پرسرعت نیز به جهت مشخصات مسیر و شعاع مشخصات هندسی مسیر متفاوت است و در نتیجه  نیاز به راه اندازی خطوط جدید دارد. این یکی از گزینه‌هایی است که باعث می‌شود، ایران هم مسیر پرسرعت مسافری و هم درآمد ترانزیتی داشته باشد.

لازم به یادآوری است دومین اجلاس «جاده ابریشم» در اردیبشهت سال جاری (۲۵ آوریل) با شرکت نمایندگان ۱۰۰ کشور برگزار شد. اولین اجلاس نیز سال ۲۰۱۷ برگزار شده بود. اکنون این پروژه هسته اصلی سیاست خارجی چین را تشکیل می‌دهد، پروژه ایجاد شبکه‌ای از راه‌های ارتباطی، زیرساخت‌ها، بنادر و مواصلات دیجیتالی میان آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکای لاتین.