ما و ماجرای دبیری!
داستان رعایت مواسات آن هم در جامعه گرفتار فقر و تبعیض ایران امروز، فقط مال دبیری و پزشکیان نیست، دامن همه ما را می‌گیرد؛ وقتی که ناخواسته به مال و علم و زندگی‌مان تفاخر می‌کنیم و چه بسا با رنگ و لعاب ماشین‌ها، لباس‌ها و خانه های مجلل قلب محرومان جامعه را نشانه می‌رویم!
تماشای زندگی حاکم جامعه اسلامی، رنج فقر و ناداری را برای محرومان جامعه مضاعف نکرده است
مهدی نورمحمدزاده/ نویسنده
عزل دکتر دبیری فارغ از جنبه‌های سیاسی و رسانه‌ای که هیچ علاقه‌ای به آن ندارم، از جنبه اخلاقی موضوعی قابل بحث و دقت است. سفر گرانقیمت دبیری نه گناه شرعی بود و نه خلاف قانون، با پول شخصی خودش و در ایام تعطیلات رفته دور دنیا را بگردد، چرا باید عزل می‌شد؟!
به تعبیر مصطفی ملکیان، ریاضت عجیب و سخت مولاعلی در دوران خلافت هرچند فایده مستقیم بر رفع رنج فقرا و گرسنگان تحت حکومتش نداشته است، اما این ارزش اخلاقی را داشته که تماشای زندگی حاکم جامعه اسلامی، رنج فقر و ناداری را برای محرومان جامعه مضاعف نکرده است. علی با حکمرانی زاهدانه خود، مواسات اسلامی را معنا بخشیده و هرگز اجازه نداده است نمودهای زندگی‌اش، خاری بر چشم محرومان و مستضعفان باشد.
به تعبیر فلاسفه اخلاق، اخلاق انسان هر چه قدر متعالی‌تر شود، باید و نبایدهایش فراتر از شرع و قانون می‌رود و این همان نکته مغفول در فکر و قلم منتقدان عزل دبیری است. شیوه زیست انسان اخلاقی هرگز نباید باعث رنج و درد دیگر انسان‌ها شود؛ خانه، ماشین، سفر و حتی خوراک و پوشاک ما صرفا به خودمان مربوط نیست، اگر ادعای زیست اخلاقی داشته باشیم. در حقیقت سطح و نمود زندگی انسان اخلاقی، تابعی از زندگی دیگر انسان‌هاست و آنکه اخلاقی‌تر است با انفاق و بخشش و کنشگری فعال به دنبال تعادل اقتصادی و حتی فرهنگی و اجتماعی جامعه است، نه انباشت فرهنگ و هنر و علم و ثروت در ذهن و خانه و خانواده خود!
بنده هم واقفم که در جامعه گرفتار فقر و تبعیض و تکاثر، صحبت از «اخلاق تعالی» کمی بی معناست، اما همین غفلت‌های به ظاهر ساده و کم اهمیت حال ما را به این روز رسانده است که هنوز در قباحت سفر میلیاردی دولتمردان جامعه و لو با جیب شخصی، دچار تردید هستیم.
به گمانم در کنار مطالعه آثار متفکران و فلاسفه اخلاق از جمله «پیتر سینگر» در ترویج و رونق ساده زیستی، انفاق دائم و بسط عدالت اجتماعی، این روایت ساده دینی هم بسیار قابل دقت و توجه است؛ صحبت دولتمردان هم نیست فقط، همه ما در قبال زندگی یکدیگر مسئولیم.
«مرد از مکه بازگشته بود و اصرار داشت از امام صادق تاییدی برای قبولی حجش بگیرد. امام سر به زیر انداخت، مرد نگران پرسید: چرا؟! همه اعمالم را مخلصانه و درست انجام دادم!
حضرت فرمود: مگر نه اینکه در هر منزل راه، شتری قربانی کردی و سفره رنگین و چرب انداختی؟! گفت: بله، تنها نخوردم، همه را دعوت کردم و خیرات دادم. فرمود: افراط کردید و با این کار برخی شیعیان فقیر ما را ناراحت کردید، آن‌ها که مال و منالی نداشتند و با حسرت به سفره پررونق‌تان نگاه کردند!»
داستان رعایت مواسات آن هم در جامعه گرفتار فقر و تبعیض ایران امروز، فقط مال دبیری و پزشکیان نیست، دامن همه ما را می‌گیرد؛ وقتی که ناخواسته به مال و علم و زندگی‌مان تفاخر می‌کنیم و چه بسا با رنگ و لعاب ماشین‌ها، لباس‌ها و خانه های مجلل قلب محرومان جامعه را نشانه می‌رویم!
ارسال نظر