انسان‌ها به تدریج حس بویایی خود را از دست می‌دهند

حتی فکر کردن به روزی که دیگر نتوانیم بو‌های اطراف مان را حس کنیم هم آزار دهنده است، با این حال دانشمندان مدعی شده اند ممکن است بشر به تدریج حس بویایی خود را از دست بدهد. در این مطالعه که توسط Bingjie Li از موسسه تغذیه و سلامت شانگ‌های رهبری شد، از ۱۰۰۰ چینی و ۳۶۴ نفر از مردم نیویورک خواستند تا ۱۰ رایحه را ببویند. آن چه آن‌ها پیدا کردند، از یک فرضیه قدیمی حمایت می‌کند که حس بویایی انسان ممکن است در طول زمان به دلیل تغییرات در ژن‌هایی که گیرنده‌های بویایی ما را رمزگذاری می‌کنند، تحلیل رفته باشد. باهم به مرور این ادعا و واکنش دیگر محققان پرداخته ایم.

کاری که بینی‌ها می‌کنند

گیرنده‌های بویایی، مواد شیمیایی موجود در هوا را که در بینی ما نفوذ می‌کنند، شناسایی می‌کنند، اما گیرنده‌های بویایی از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. پیش از این، یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داد که هر دو نفر به طور متوسط در بیش از ۳۰ درصد از ژن‌های گیرنده بوی بد خود، تفاوت‌های عملکردی دارند. این یافته توضیح می‌داد که چرا برخی از افراد ممکن است بوی تند یا دلپذیری را درک کنند که شخص بعدی حتی نمی‌تواند آن را تشخیص دهد. محققان شدت و خوشایندی بو‌ها را در مقیاس ۱۰۰ درجه‌ای ارزیابی و تنوع ژنتیکی در ژن‌های بویایی شرکت کنندگان را بررسی کردند، به این امید که تغییرات مرتبط با نحوه درک مردم از رایحه‌ها را پیدا کنند.

لی و همکارانش می‌نویسند: «با خلاصه کردن تمام تغییرات ژنتیکی منتشر شده که با ادراک بو مرتبط است، دریافتیم افرادی که از لحاظ ژنتیکی، گیرنده‌های بویایی مشابهی با اجداد خود دارند، بو‌ها را شدیدتر درک می‌کنند». این محققان می‌افزایند: «اگرچه هدف پژوهش این مسئله نیست، اما یافته‌های ما نشان می‌دهد که مجموعه ژن بویایی پستانداران و مشخصاً انسان ها، در طول زمان تحلیل رفته است».

دیگر محققان چه می‌گویند؟

با این حال، این ادعا که حس بویایی انسان در طول زمان به آرامی محو می‌شود، به شدت مورد مناقشه قرار گرفته است. محققان دیگر قبلاً این موضوع را مطرح کرده اند که حس بویایی ما آن قدر‌ها هم که فکر می‌کنیم بد نیست و به مطالعات تست بویایی اشاره می‌کنند که نشان می‌دهد حتی با وجود ژن‌های بویایی کمتر نسبت به حیوانات دیگر، توانایی تشخیص بوی انسان حتی از برخی حیوانات دیگر بهتر است.

جان مک گان، عصب شناس دانشگاه راتگرز، در سال ۲۰۱۷ نوشت: «مانند دیگر پستانداران، انسان‌ها می‌توانند تعداد بی نظیری از بو‌ها را تشخیص دهند و حتی مسیر‌های بویایی در فضای باز را دنبال کنند.» روی هم رفته هنوز میان دانشمندان اتفاق نظر جامعی در خصوص نظریه مشهور از دست رفتن تدریجی حس بویایی بشر وجود ندارد، اما بینگ جی لی و همکارانش باور دارند که دانش ژنتیک این فرضیه را تا حدود زیادی تأیید می‌کند. نتیجه این مطالعه در نشریه PLOS Genetics به چاپ رسیده است.