اعتیاد از میان ۲ انگشت

بسیاری از نوجوانان بر این باورند که سیگار کشیدن تفننی اعتیاد ایجاد نمی‌کند و اگر هم به‌طور منظم سیگار مصرف کنند، هر زمان اراده کنند، آن را کنار می‌گذارند. نوجوانان باید بدانند با مصرف تنها پنج پاکت سیگار به این ماده اعتیاد پیدا می‌کنند. بیشتر افراد سیگاری بزرگسال از سن نوجوانی مصرف خود را شروع کردند. هنگامی که به قلاب دخانیات گیر کردند، رهایی از آن سخت خواهد بود، چراکه اعتیاد خانمان‌سوز از لای دو انگشت آنان شروع می‌شود

چرا برخی نوجوانان به طرف سیگار یا به اصطلاح دود و دم می‌روند؟ چگونه با نوجوان خود در مورد مضرات سیگار و ماده سمی نیکوتین صحبت کنیم؟ مصرف سیگار در نوجوانان ممکن است ناخواسته شروع شود، اما می‌تواند به یک مشکل بلندمدت تبدیل شود. در واقع، بیشتر افراد سیگاری بالغ سیگار را از دوران نوجوانی یا جوانی شروع کردند. شاید هم به تحریک دوستانشان سیگار مصرف می‌کردند. شاید اولین‌بار با کمی دلهره و کمی شجاعت به خرج دادن، لب به سیگار زدند؛ احتمالاً در آن زمان بسیاری از آن‌ها به‌طور جدی نگران اعتیاد مادام‌العمر خود به سیگار نبودند و از اثرات منفی دخانیات بر سلامت خود، غافل بودند. هزاران نفر می‌توانند گواهی بدهند که ترک سیگار از شروع مصرف آن دشوار‌تر است. یکی از بهترین اقداماتی که والدین می‌توانند برای محافظت از سلامتی فرزندان خود در زندگی انجام دهند آن است که آن‌ها را از سیگار کشیدن برحذر کنند. بدیهی است احتمالاً نوجوانان به طور داوطلبانه از آنچه والدین می‌گویند، اطاعت نمی‌کنند. به هر حال باید به آن‌ها گوشزد کنند: «مبادا سیگار بکشید!» برای اینکه فرزندانتان گرفتار دام دخانیات نشوند، پیشنهاد می‌کنیم از نکاتی که متعاقباً گفته می‌شود، استفاده کنید.

در این مقاله تلاش می‌کنیم شیوه‌هایی بابت دور نگه داشتن فرزندان نوجوان خانواده‌ها از مصرف سیگار را برای شما بازگو کنیم. لذا، از این توصیه‌ها می‌توانید به منظور جلوگیری از گرایش آن‌ها به سمت سیگار استفاده کنید.

1- الگوی خوبی برای فرزندان باشید

مصرف سیگار بیشتر در میان نوجوانانی رایج است که والدین آن‌ها هم سیگاری‌اند. اگر بچه‌های خود را عاشقانه دوست دارید، سیگار نکشید. بچه‌ها از رفتار پدر و مادرشان پیروی و الگوبرداری می‌کنند. اگر والدین سیگار مصرف می‌کنند، باید تلاش کنند آن را کنار بگذارند و اگر نمی‌توانند سیگار را ترک کنند، حداقل در محیط خانه و داخل خودرو از این کار اجتناب کنند تا مخاطرات این کار برای بچه‌ها به حداقل برسد. بسیاری از مطالعات نشان داده که کودکان از آسیب‌های بهداشتی ناشی از دود سیگار والدین مانند افزایش خطر «سندرم مرگ ناگهانی نوزاد» یا عفونت گوش رنج می‌برند. والدین نباید در حضور فرزندان خود سیگار مصرف کنند و در خانه هم پاکت سیگار نگه ندارند. دسترسی آسان به سیگار ممکن است موجب وسوسه بچه‌ها حتی از روی کنجکاوی به مصرف سیگار به ویژه در دوران نوجوانی شود. والدین سیگاری بهتر است از کارشناسان مربوطه بابت نحوه ترک سیگار راهنمایی بگیرند. به فرزند نوجوان خود توضیح دهید که چقدر خودتان از مصرف سیگار ناراضی هستید و چقدر ترک آن دشوار است و تأکید کنید آنقدر به تلاش خود ادامه می‌دهید تا سیگار را برای همیشه کنار بگذارید.

2- جذابیت سیگار برای جوانان را درک کنید

مصرف سیگار در نوجوانان می‌تواند شکلی از یک نوع عصیان یا مجوزی برای ورود به گروه خاصی از دوستان و رفقایشان باشد. حتی ممکن است ناشی از احساس بزرگی و استقلال باشد یا گمان کنند با سیگار کمی به آرامش می‌رسند. از فرزند خود بپرسید که در مورد مصرف سیگار و استفاده از سیگار‌های الکترونیکی چه می‌داند و آیا هیچ یک از دوستانش سیگار مصرف می‌کند؟ با او صحبت کنید چگونه شرکت‌های تولید‌کننده توتون و تنباکو دخانیات از طریق تبلیغات یا قرار دادن محصولات در فیلم‌هایی که به بیننده القاء می‌کنند مصرف سیگار فریبنده و نشانه بالغ شدن است، سعی می‌کنند روی افکار مردم اثر بگذارند.

3- مقاومت منفی را کنار نگذارید

ممکن است احساس کنید که نوجوان شما حتی به یک کلمه از حرف‌های شما گوش نمی‌دهد، ولی به هر حال با آن‌ها درباره سیگار صحبت کنید و حرفتان را بگویید و تکرار کنید. به فرزند خود یادآور شوید مصرف سیگار یا سیگار الکترونیکی مجاز نیست. مخالفت و عدم تأیید والدین تأثیر بیشتری از آنچه فکر می‌کنند بر آن‌ها دارد. آموزش آن‌ها در مورد مضرات و خطرات سیگار باید خیلی قبل از دبیرستان شروع شود. اکثر نوجوانان از سن 16 سالگی شروع به سیگار کشیدن می‌کنند، بنابراین مهم است که این موضوع را زودتر و به موقع برای آن‌ها توضیح دهیم. بچه‌های زیر 14 سال ظرفیت پذیرش بیشتری دارند. عوارض درازمدت سیگار کشیدن، مانند سرطان و بیماری‌های قلبی، نوجوانان را خیلی نگران نخواهد کرد، زیرا در نظر آن‌ها این بیماری‌ها سال‌ها طول می‌کشد تا پیشرفت کنند. تمرکز روی حوادثی که در آینده‌های دور اتفاق می‌افتد، برای نوجوانان دشوار است. در عوض، نکات مضر سیگار کشیدن را ذکر کنید: دندان‌های زرد، نفس بد بو، بوی لباس و سرفه‌های مزمن.

4- به غرور جوانی و ظاهر فرزندتان متوسل شوید

به فرزندان نوجوان خود یادآوری کنید سیگار کشیدن نفسشان را بد بود کرده، لباس و موهایشان بو می‌گیرد. همچنین به آن‌ها خاطر نشان کنید انگشتان و دندان‌هایشان به مرور زرد شده و دچار عارضه مزمن سرفه خواهند شد.

5- یک حساب و کتاب مختصر برایشان بکنید

مصرف سیگار هزینه دارد. هزینه هفتگی، ماهانه یا سالانه مصرف روزانه سیگار یا سیگار الکترونیکی را با آن‌ها محاسبه کنید. والدین می‌توانند هزینه سیگار را با هزینه استفاده از تلفن‌های هوشمند، لباس و سایر وسایل ضروری مقایسه کنند.

6- انتظار فشار از سوی هم سن و سالانش را داشته باشید

نوجوان شما برای نرفتن به سمت سیگار به ابزار‌هایی نیاز دارد. ابزار لازم را در اختیار او بگذارید. با وی تمرین کنید چگونه در موقعیت‌های دشوار اجتماعی عمل کند. مثلاً این کار می‌تواند به سادگی گفتن جمله: «نه، ممنونم، من سیگار نمی‌کشم» باشد. شما می‌توانید به او آموزش دهید که چگونه بدون آن که احساس خجالت کند، تعارف سیگار را قبول نکند. اگر نوجوانی یک مشکل پزشکی مزمن مانند آسم داشته باشد، به او پیشنهاد کنید از این موضوع به‌عنوان بهانه‌ای برای کاهش اصرار همسالان خود استفاده کند. یک نوجوان مبتلا به آسم (یا آلرژی) می‌تواند بدون تعارف و صریح به دوستان خود بگوید: «ممنون، من سیگار نمی‌خواهم؛ به من حملات آسم دست می‌دهد». البته می‌توان واکنش ساده‌تری هم نسبت به این وضعیت داشت مانند «نه متشکرم». به همین ترتیب، ورزشکاران یا دانشجویان می‌توانند سیگار تعارف شده را بازگردانند: «من در حال تمرین هستم.»

7- موضوع اعتیاد به سیگار را جدی بگیرید

بسیاری از نوجوانان بر این باورند که سیگار کشیدن تفننی اعتیادی ایجاد نمی‌کند و اگر هم به‌طور منظم سیگار مصرف کنند، هر زمان اراده کنند، آن را کنار می‌گذارند. با این حال، نوجوانان عزیز باید بدانند با مصرف تنها پنج پاکت سیگار به این ماده اعتیاد پیدا می‌کنند. بنابراین والدین به آن‌ها یادآوری کنند بیشتر افراد سیگاری بزرگسال از سن نوجوانی مصرف خود را شروع کردند. هنگامی که به قلاب دخانیات گیر کردند، رهایی از آن سخت خواهد بود، چراکه اعتیاد خانمان‌سوز از لای دو انگشت آنان شروع می‌شود.

8- نظارت بر کار‌ها و عادات بچه‌ها

اگر والدین نظارت نزدیک‌تری بر رفتار و عادات فرزندان خود نداشته باشند، احتمال بیشتری دارد تا نوجوانان به دور از نظارت والدین به مصرف سیگار گرایش پیدا کنند. فراموش نکنیم آن‌ها دوست یا همکلاسی دارند و ممکن است تحت‌تأثیر همسالان خود قرار بگیرند.

9- برخی از نوجوانان سیگار را عامل کاهش وزن می‌دانند

برخی دختر خانم‌ها تصور می‌کنند مصرف سیگار به کاهش وزن آن‌ها کمک می‌کند. شواهد فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف سیگار ارتباط چندانی با کاهش وزن ندارد. اگر فرزند دختر شما از این استدلال به عنوان بهانه‌ای برای مصرف سیگار استفاده می‌کند، می‌توانید برای او توضیح دهید که بهترین راه برای حفظ وزن سالم، پیروی از یک رژیم غذایی مغذی و افزایش فعالیت بدنی است.

10- تعامل فعال‌تری با آن‌ها داشته باشید

نسبت به سیگار کشیدن فرزند نوجوان گاهی باید موضع فعال‌تری اتخاذ کرد. برخی از اقدمات عملی عبارتند از: حضور مشترک در کمپین‌های مبارزه با دخانیات، حضور مشترک در برنامه‌های مرتبط در محل تحصیل، خانه‌های فرهنگ یا سرا‌های محله‌ها، شرکت در برنامه‌های پیشگیری از دخانیات و امثالهم. در مورد خطرات سیگار کشیدن و سیگار‌های الکترونیکی بیشتر با فرزند خود صحبت کنید. عدم مصرف سیگار توسط فرزندتان بهترین کاری است که می‌تواند برای یک عمر سلامتی خود انجام دهد.

11- به چیز‌های فراتر از سیگار هم توجه کنید

این روز‌ها استفاده از سیگار الکترونیکی بین نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان به طور فزاینده‌ای رواج پیدا کرده. اغلب آن‌ها فکر می‌کنند سیگار الکترونیکی و نظایر آن مانند قلیان، نسبت به سیگار‌های سنتی کمتر مضر یا اعتیاد‌آور است، اما سیگار‌های الکترونیکی حاوی نیکوتین، اعتیادآور‌تر از سیگار‌های معمولی است، بنابراین انتخاب سالمی برای نوجوانان نیست. سیگار‌های الکترونیکی با باتری کار می‌کنند که مایعی (معمولاً، اما نه همیشه حاوی نیکوتین) را حرارت می‌دهد و آن را به بخار تبدیل می‌کند که استنشاق می‌شود. تحقیقات نشان داده سیگار‌های الکترونیکی باعث می‌شود کاربران، مواد‌شیمیایی به طور بالقوه مضر را وارد ریه‌های خود کنند. سیگار‌های الکترونیکی همچنین می‌تواند نوجوانان را نسبت به نیکوتین دچار اعتیاد کرده و به تدریج استفاده از محصولات تنباکو را به امری عادی بدل کند که در نهایت می‌تواند منجر به مصرف سیگار شود.

12- آینده را برای آن‌ها به تصویر بکشید

نوجوانان تمایل دارند فکر کنند اتفاقات بد تنها برای سایر افراد اتفاق می‌افتد. وضعیت جسمانی حال حاضر عزیزان، دوستان، همسایگان یا افراد مشهوری که در اثر مصرف سیگار دچار بیماری‌های مختلفی شده‌اند را به فرزندان خود گوشزد کنید؛ مطمئناً بی‌تأثیر نخواهد بود.

13- به پزشک یا مشاور خانواده مراجعه کنید

در صورت نیاز از فرد متخصص بخواهید با فرزند شما در خصوص خطرات سیگار صحبت کند. والدین باید به خاطر داشته باشند، توجه و رسیدگی به بهداشت روانی نوجوانان اهمیت خاصی دارد. به‌عنوان مثال، نوجوانان سیگاری ممکن است با اختلالات افسردگی (افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی) دست به گریبان باشند و به منظور رفع این عوارض و تبدیل شدن به بچه‌هایی معمولی ناچار شویم با کمک کارشناسان مربوطه وابستگی آن‌ها را به نیکوتین قطع کنیم.