نمایندگان انقلابی در بوته نقد

رضا قاسم‌پور

فعال فرهنگی

اخیرا یک نظرسنجی در فضای تلگرامی گروه‌های البرزی منتشر شده و در آن به عملکرد نمایندگان استان البرز سه گزینه (مطلوب، قابل دفاع و ضعیف) برچسب گردید.

با توجه به سه سال فعالیت نمایندگان انقلابی بنظر می‌رسد می‌توان نقدی کارشناسی و بدور از حب و بغض‌های سیاسی و جناحی از کارنامه فعالیت نمایندگان را پی افکند و ضمن یادآوری نقاط ضعف نمایندگان فعلی نقاط قوتشان را تشویق و ترغیب نمود.

قبل از هر چیز باید معیار و ملاکی منطقی، واقع بینانه و متناسب با وظایف و مسئولیت‌های یک نماینده را ترسیم و تبیین کرده و برای ارزیابی کارنامه فعالیت نمایندگان در منظر عمومی قرار داد.

نگاهی اجمالی به شاخص‌های ارزیابی نماینده باعث نزدیکتر شدن به واقعیت و پرهیز از افراط و تفریط‌های رایج در قضاوت‌ها خواهد شد.

به باور علمای سیاسی سهل‌ترین کاری که نیاز به تخصص و دانش خاصی ندارد استفاده از ابزار تذکر کتبی به مسئولین ذیربط است، به همین خاطر است که اکثریت نمایندگان در این شاخص اعداد و ارقام قابل ارائه دارند. اگرچه کم‌اثرترین ابزار نظارتی نمایندگان نیز همین تذکر کتبی است.

شاخص‌های ۷ گانه اصلی ارزیابی عملکرد و کارنامه نماینده مجلس عبارت است از:

نطق: 

"تعداد نطق‌های ارائه شده در صحن علنی و جلسات رسمی مجلس شورای اسلامی یکی از وظائف نمایندگان است. برابر قوانین موضوعه اهم نطق‌های قابل ارائه در مجلس:

الف) نطق میان دستور؛ برابر ماده ۱۰۹ آئین نامه داخلی مجلس در هر سال یکبار به مدت ۷ دقیقه می‌باشد.

ب) نطق اضطراری؛ برابر ماده فوق الذکر هر ۲ ماه یکبار بمدت ۵ دقیقه با قید قرعه از بین داوطلبان صورت می‌پذیرد.

ج) نطق مخالف یا موافق کلیات بودجه به مدت ۱۰ دقیقه

د) نطق موافق یا مخالف رأی اعتماد به وزراء بمدت ۱۵ دقیقه

هـ) نطق موافق یا مخالف استیضاح وزراء

و) نطق موافق یا مخالف استیضاح رئیس جمهور

ز) نطق سوال کننده از وزیر یا رئیس جمهور

 تذکر: 

یکی از مصادیق و ابزار تقنینی و نظارتی نماینده استفاده از ظرفیت تذکر برابر اصل ۸۸ و مواد ۱۱۲، ۱۹۲، ۱۹۷ و ۲۰۸ قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی می‌باشد. مطابق مواد موصوف می‌توان گفت تذکر سه نوع است:

 الف) تذکر شفاهی در صحن علنی به مدت ۲ دقیقه در هر ماه یکبار

 ب) تذکر کتبی؛ مطابق فرم مخصوص و درج موضوعات منظوره در آن جهت ارائه به هیأت رئیسه و قرائت آن توسط دبیر هیأت رئیسه در جلسه علنی

ج) تذکر آئین نامه‌ای و اخطار قانون اساسی در مذاکرات مجلس به مدت ۳ دقیقه در خصوص دستور جلسه

اظهارنظر در خصوص دستور جلسه و مذاکرات مجلس در صحن علنی یا غیرعلنی رسمی.

 ارائه طرح: 

یکی از مجاری سه گانه تدوین و تصویب قانون در مجلس، ارائه طرح توسط حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان مجلس است. نقش نماینده در تهیه و تدوین و آماده سازی طرح و بالاخص موافقت یا مخالفت با طرح‌های ارائه شده در صحن علنی کاری مهم و اثربخش است.

«بین مدوِن طرح با ممضی طرح تفاوت وجود دارد، از جهت شکلی هرکسی که پای طرح را امضا می‌کند طراح محسوب می‌شود اما به لحاظ ماهوی و حقیقی طراحان طرح در مجلس آن کسانی‌اند که طرح را تدوین می‌نمایند. زیرا امضا زدن طرح در ذیل طرح­‌ها که به شکل دستگردان در مجلس عمل می­‌شود کار مهمی نیست...

علاوه بر آن رویه موجود در مجلس نیز این گونه است که ۴ یا ۵ نفر اول امضاء زننده طرح جزء طراحان واقعی هستند بقیه افراد صرفاً امضا کننده طرح هستند.

 سوال از وزراء و رئیس جمهور برابر اصل ۸۸ قانون اساسی و مواد ۲۰۹ و ۲۱۲ قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی

استیضاح وزراء و رئیس جمهور برابر اصل ۸۹ قانون اساسی و مواد ۲۲ و ۲۳۱ قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی

 تحقیق و تفحص برابر ماده ۲۱۴ قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی"

 سخن آخر

این متد علمی در ارزیابی شاخص‌های عملکردی یک نماینده می‌باشد با توجه به این حقایق در عین حال نباید بر پاره‌ای از واقعیت‌ها چشم تغافل و تجاهل بست. عمل به شعارهای دوره انتخاباتی، موقعیت نماینده در ارکان اصلی مجلس شامل عضویت در هیأت رئیسه، کمیسیون‌های مهم، مردمداری و ارتباط با جامعه هدف، پایبندی به شفافیت رای و نظر نمایندگان، نحوه مواجهه با طرح صیانت از فضای مجازی و پرداختن به مسائل عینی و اصلی مردم به جای فوکوس روی حواشی کاذب و غیرضرور، نظارت بر عملکرد سایر ارکان و قوای مستقر در حوزه نمایندگی و عدم دخالت در عزل و نصب‌ها، روحیه همگرایی در مجمع نمایندگان استان، تعامل سازنده با مثلث مدیریت عالی، امام جمعه و مردم حوزه استحفاظی، ارائه گزارش کار منظم فصلی به مخاطبین و رسانه‌های گروهی و ... از الِمان‌های نانوشته و قطعات پازل در ارزیابی کارنامه نمایندگان به ویژه در شهرستان‌ها هستند.

ما ضمن خداقوت به نمایندگان محترم البرز و بدور از هرگونه پیشداوری و قضاوت‌های سطحی و پوپولیستی، منتظر ارائه اطلاعات مستند از دفاتر نمایندگان البرز در خصوص موارد خواسته شده برای قضاوت عامه در کارنامه عملکردی نمایندگان استان البرز می‌مانیم.