برجسته‌ترین پیشرفت‌های پزشکی سال ۲۰۱۹ میلادی

دستیابی به روش‌های تشخیصی سریع و دقیق و درمان‌های کارآمد همیشه مورد توجه محققان بوده است. در ادامه این گزارش برخی از مهم‌ترین دستاوردهای پزشکی سال معرفی می‌شود.

- امکان اتصال دستگاه‌های سونوگرافی به گوشی هوشمند

محققان بخش فوریت‌های پزشکی ییل در آمریکا موفق به توسعه دستگاه‌های سونوگرافی شده‌اند که امکان اتصال به گوشی هوشمند را داراست. این دستگاه‌ها بسیار کوچکتر و ارزان‌تر از دستگاه‌های متداول هستند. این پروژه حدود ۲۵۰ میلیون دلار بودجه دریافت کرده، در حالیکه هزینه تمام‌شده آن کمتر از دو هزار دلار بوده است. با استفاده از این فناوری می‌توان تمام نتایج حاصل از سونوگرافی را در گوشی هوشمند ذخیره کرد و تمام مدت به آن دسترسی داشت.

محققان معتقدند با استفاده از ظهور فناوری مغناطیسی قابل حمل می‌توان به زودی دستگاه‌های تصویربرداری ام ار آی را به گونه‌ای توسعه داد که قابل حمل باشند.

- توسعه الگوریتمی برای پیش‌بینی سرطان لوزالمعده

محققان موسسه جان هاپکینز موفق به توسعه الگوریتمی شدند که پیش‌بینی سرطان لوزالمعده را امکان‌پذیر می‌کند. این الگوریتم فلیکس نام دارد و از نحوه تغییر بافت سالم پانکراس به بافت سرطانی آگاهی می‌یابد. دقت این روش بسیار بیشتر از تصویربرداری سی‌تی اسکن است.

الگوریتم مشابه دیگری به نام TREWS نیز برای پیش‌بینی سپسیس (عفونت خون) توسعه یافته است.  

- تولید سریع و هوشمندانه واکسن

در طی سال‌های گذشته شاهد اپیدمی‌های کشنده‌ای مانند زیکا و ابولا بودیم. معمولا توسعه واکسن‌های مناسب و کارآمد بسیار دشوار است و زمان زیادی به هدر می‌رود. محققات دانشکده پزشکی مونت سینای در نیویورک به روشی دست یافتند که با آنالیز داده‌های جهانی در مورد بیماری‌های واگیردار و بدون آزمون و خطا می‌تواند با استفاده از مدل‌های ریاضی واکسن‌های مناسب را تولید کند.

نتایج این مطالعه در نشریه Vaccines منتشر شده است.

- سیستم هولوگرافی سه بُعدی برای افزایش دقت در جراحی

در اجلاس نوآوری‌های ProMedica که در ماه نوامبر در اوهایو برگزار شد، یک سیستم هولوگرافی معرفی شد که در جراحی به پزشک کمک می‌کند. به کمک این سیستم غیر تهاجمی، جراح می‌تواند حین جراحی، ارگان مورد نظر را مشاهده کند. این سیستم شبیه به یک مینی جی‌پی‌اس است و نمایی هولوگرافی از اندام‌های بدن در اختیار پزشک قرار می‌دهد تا بافت‌های مجاور و به ویژه عروق آسیب نبینند.

- ربات‌هایی که حس لامسه دارند

امسال محققان دانشگاه ملی سنگاپور موفق به توسعه پوستی برای ربات‌ها شدند که حس لامسه را شبیه‌سازی می‌کند. این پوست حاوی حسگرهایی است که با سیستم عصبی مصنوعی مرتبط می‌شود و می‌تواند داده‌های وارد شده از طریق حسگر را تفسیر کند. این فناوری سبب می‌شود ربات‌ها تعامل بهتری با انسان داشته باشند و برای کاربردهای متفاوتی از جمله دفع بلا از انسان طراحی شوند.

نتایج این مطالعه در نشریه Science Robotics منتشر شده است.

- جعبه‌های هوشمند دارو

محققان دانشکده پزشکی جان هاپکینز موفق به توسعه جعبه‌ای دارویی شده‌اند که می‌تواند مصرف دارو توسط بیمار را ضبط کند و به عنوان یک سابقه الکترونیکی کاربرد داشته باشد.

با استفاده از این جعبه هوشمند پزشکان متوجه می‌شوند که آیا بیمار از دستورات دارویی خود پیروی می‌کند. این فناوری برای تکمیل پایگاه‌ داده‌های دارویی نیز کارساز است.

- تشخیص سرطان سینه پنج سال قبل از بروز علائم اولیه

در ماه نوامبر سال ۲۰۱۹ میلادی محققان دانشگاه ناتینگهام موفق به توسعه یک آزمایش خون شدند که سرطان سینه را پنج سال قبل از بروز علائم اولیه تشخیص می‌دهد. این آزمایش به دنبال آنتی‌بادی موجود در خون در پاسخ به سلول‌های سرطانی است.

محققان امیدوارند تا چهار سال دیگر این آزمایش را برای استفاده عموم به بازار عرضه کنند.

- ساخت دارویی برای بیماران مبتلا به آلزایمر

در ماه اکتبر امسال محققان یک شرکت در بوستون اعلام کردند که به دنبال تایید یک دارو برای بیماران مبتلا به آلزایمر از سازمان غذا و داروی آمریکا هستند.

این دارو که آدوکانوماب نام دارد، ادعا می‌شود به درمان اختلال شناختی در بیماران مبتلا به زوال شناختی کمک می‌کند.

این دارو با آزمایش روی دو هزار و ۶۶ بیمار نشان می‌دهد اولین درمان احتمالی برای کاهش اُفت شناختی است.

- تشخیص افسردگی با گوشی هوشمند

محققان یک استارتاپ در کالیفرنیا به نام Mindstrong، موفق به توسعه فناوری شده‌اند که با نظارت بر عملکرد تلفن هوشمند، سلامت روان کاربر را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و در صورت تشخیص اختلال روانی مانند افسردگی، متخصصان را در جریان قرار می‌دهد.

- جایگزینی ژن‌های معیوب یا جهش یافته با ژن‌های سالم

محققان موفق به توسعه روشی شده‌اند که برای درمان برخی بیماری‌ها مانند سلول ‌داسی‌شکل کاربرد دارد.

هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد و وظیفه آن انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن است. هموگلوبین به طور طبیعی صاف و گرد است؛ گاهی سلول‌های هموگلوبین بسیار سخت، چسبنده و به شکل داس می‌شوند و به راحتی از مویرگ‌های خونی عبور نمی‌کنند. بنابراین اکسیژن به خوبی توسط خون حمل نمی‌شود و بیماری کم‌خونی داسی‌شکل به وجود می‌آید.

در سلول‌های قرمز خونی طبیعی، هموگلوبین به‌طور مساوی در خون پراکنده می‌شود. در سلول‌های قرمز خونی داسی‌شکل،‌ هموگلوبین جهش‌یافته بر اثر کمبود اکسیژن می‌تواند ترکیب و به فیبرهای پلیمری بلند متصل شود و به غشای سلول‌ها فشار وارد کند و سلول را از شکل طبیعی خارج کند.   

محققان برای درمان این عارضه راه‌حلی اندیشیده‌اند؛ در این روش سلول‌های بنیادی از طریق نمونه خون یا مغز استخوان بیمار خارج می‌شود و سپس ژن‌های سالم به آن اضافه و مجدد به بیمار تزریق می‌شود. در واقع در این روش ژن‌های جهش‌یافته با ژن‌های سالم جایگزین می‌شوند.

- برچسب‌های پوستی با قابلیت ارتباط با انواع تجهیزات الکترونیکی  

این برچسب‌ها حاوی پردازشگرهای کوچکی هستند که می‌تواند با انواع تجهیزات الکترونیکی مرتبط شود. این برچسب‌ها مجهز به نیمه‌رساناهای میکروسکوپی هستند و در فناوری‌های پوشیدنی کاربرد گسترده‌ای دارند.