از اولین ماهواره کشف شده تا ستاره‌ های دنبال دار

همه ما در زندگی اطراف خود با مکان‌هایی آشنا می‌شویم که گاهی درک آن و رفتن به آن مکان‌ها دشوار است، اما دستیابی به برخی اطلاعات برای آگاهی بیشتر کمک کننده است.

رفتن به فضا برای خیلی از افراد رویایی بیش نیست، اما حال که نمی‌شود به آن مکان‌ها به راحتی سفر کرد، اطلاعاتی از زندگی و زیست‌بوم سیارات مختلف جالب توجه است؛ در این گزارش قصد داریم به بررسی جالب‌ترین مسائل حوزه نجوم و فضا بپردازیم.

چند کهکشان وجود دارد؟

طبق نقشه‌برداری ستاره‌شناسان از کیهان و بهترین تخمین‌های آن‌ها، حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد کهکشان در عالم وجود دارد، همچنین حدود سال ۱۹۲۴ بود که دانشمندی به نام «ادوین هابل»، با رصد لکه‌هایی که پیشتر تصور می‌شد سحابی‌های دوردست هستند، فهمید که آن‌ها چیزی نیستند جز کهکشان‌هایی خارج از کهکشان راه‌شیری ما. تا پیش از این کشف، تصور ما از جهان، فقط به کهکشان خودمان محدود می‌شد، ولی کشف هابل نشان داد که کیهان از جزیره‌های متعدد کهکشانی تشکیل شده است؛ کهکشان‌هایی با میلیارد‌ها ستاره و احتمالاً تریلیون‌ها سیاره.

اولین ماهواره کشف شده چه بود؟

نخستین ماهواره فضایی جهان اسپوتنیک-۱ (به معنی همسفر-۱ به زبان روسی) بود که در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۳۶ (۴ اکتبر ۱۹۵۷) به مدار زمین پرتاب شد. پرتاب اسپوتنیک-۱ به مدار زمین آغازگر عصر فضا و مسابقه فضایی شد، از آن زمان، حدود ۶۶۰۰ ماهواره بیش از ۴۰ کشور به وسیله ۱۰ ملت به فضا پرتاب شده‌اند. بنا بر تخمین مربوط به سال ۲۰۱۳، ۳۶۰۰ تا در مدار باقی مانده‌اند. از این تعداد حدود ۱۰۰۰ تا فعال هستند و بقیه، عمر مفیدشان را پشت سر گذاشته و به زباله‌های فضایی تبدیل شده‌اند. تقریباً ۵۰۰ ماهواره عملیاتی در مدار زمین-پایین هستند؛ ۵۰ تا در مدار زمین-متوسط (در ۲۰۰۰۰ km) و بقیه در مدار زمین ثابت (در ۳۶۰۰۰ km) هستند. تعداد کمی ماهواره بزرگ در قطعات جداگانه پرتاب و در مدار به هم متصل شده‌اند. بالغ بر یک دوجین سفینه کاوشگر در مدارات سایر اجرام قرار داده شده و تبدیل به ماهواره‌های مصنوعی ماه، تیر، ناهید، مریخ، برجیس (سیاره) و کیوانهر شده‌اند. کهکشان مجموعه‌ای از میلیارد‌ها ستاره است که بعضی از آن‌ها از خورشید بزرگتر و بعضی دیگر به طور قابل توجهی کوچکتر هستند.

ستار‌ه‌های دنباله دار

ستارگان کره‌های سوزانی از گاز هستند که برخلاف سیارات خود منبع نور هستند و انرژی آنها ناشی از واکنش‌های هسته‌ای است. ماده اصلی تشکیل دهنده بیشتر ستارگان هیدروژن است و هیدروژن موجود در ستارگان طی فرآیند همجوشی هسته‌ای به هلیوم تبدیل می‌شود و در حین این واکنش، گرما و نور بسیار زیادی تابش می‌یابد. هر ستاره دارای دوره عمر است که متناسب با نوع ستاره متفاوت است. ستارگان حجیم با نور بیشتر و حرارت زیاد عمر کوتاه‌تری نسبت به ستارگان کم‌نور و کوچک دارند. پایان عمر هر ستاره بستگی به میزان ذخیره هیدروژن در آن دارد، زمانی که هیدروژن درون ستاره‌ای پایان یابد هلیوم تبدیل به سوخت اصلی می‌شود و می‌سوزد. سوختن هلیوم سبب ایجاد گرمای بسیار زیادی می‌شود که تا آن زمان در ستاره پیش نیامده است. این گرمای زیاد سبب انبساط ستاره می‌شود و حجم آن را چند برابر می‌کند.