یوسف مولایی استاد حقوق بین الملل در گفتگو با مستقل:
به نظرم در چند ماه آینده مذاکرات به نتیجه می‌رسد
دکتر مولایی می‌گوید: من همیشه خوشبین بودم و بنظرم در چند ماه آینده مذاکرات به نتیجه می‌رسد. اما نمی‌توان انتظار داشت در این چند روز مذاکرات نتیجه بدهد.
سرویس سیاسی
خبرهایی که از نقش برجسته‌ی روسیه در مذاکرات وین به گوش می‌رسد موجب ایجاد واکنش‌های منفی علیه روسیه در داخل ایران شده است. سخنان سردار علایی از فرماندهان سابق سپاه و اظهارات فلاحت‌پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی در مجلس دهم، از جمله مهمترین واکنش‌های منفی به روسیه است.
آیا این برآوردها درست است یا غلط و اصولا چه تاثیری بر پروسه‌ی مذاکرات دارد؟ جهت بررسی این دیدگاه‌ها و تاثیر روسیه بر نظرات ایران در مذاکرات وین، گفتگو کردیم با یوسف مولایی کارشناس روابط بین الملل و استاد دانشگاه که مشروح آن را می‌خوانیم:
بحث ما پیرامون نقش روسیه در مذاکرات است که انتقاداتی را به همراه داشته بخصوص پس از انتشار تصویر مذاکره نماینده روسیه و آمریکا بر سر ایران. بنظر شما روسیه تا چه حد در تصمیمات ایران تاثیر دارد؟
برجام و مذاکرات مربوط به پرونده هسته‌ای ایران از زمان شروع هم پیچیده بود و هرچه زمان می‌گذرد ابعاد آن پیچیده‌تر نیز خواهد شد.
یکی از موضوعاتی که بر پیچیدگی ابعاد مذاکره می‌افزاید، نقش‌های مختلفی است که کشورهای متعدد در دنیا نسبت به این موضوع ایفا می‌کنند، مخصوصا گروه ۱+۵ که عضو مذاکرات هستند.
هر کدام از این کشورها ضمن اینکه به عنوان یکی از نمایندگان جامعه‌ی جهانی مقابل ایران هستند برای اینکه پرونده‌ی هسته‌ای به عنوان یکی از موضوعات تهدید کننده‌ی صلح و امنیت از سوی آنان تلقی شده است در داخل خود نیز رقابت دارند.
آمریکا با روسیه و چین در مورد موضوعات جهانی و بخصوص ایران همسو نیستند. زمانی که فرصتی مانند پرونده‌ی هسته‌ای ایران پیش می‌آید این کشورها در درون یک صف واحد، اختلافات خود را نیز در مدیریت هسته‌ای دخالت می‌دهند. روس‌ها این اواخر خیلی فعال شده‌اند و از دور هفتم مذاکرات به این طرف نماینده روسیه مرتب توئیت می‌کند، مصاحبه می‌دهد و اظهار نظراتی نسبت به پرونده را مطرح کرده و تلاش می‌کند مذاکرات زودتر به نتیجه برسد.
با توجه به اینکه روس‌ها با آمریکا مشکلات مفصلی بخصوص بر سر اوکراین و فعالیت‌های نظامی دو کشور دارند این احتمال دور از ذهن نیست که در پرونده‌ی هسته‌ای نیز روس‌ها بتوانند از کارت ایران برای موضوعاتی که مورد اختلافشان با آمریکاست استفاده کنند. از این جهت است که گاهی شایعاتی مطرح می‌شود که روس‌ها بیش از آنکه حدود متعارف یک مذاکره است در این زمینه فعالند و به نوعی مداخله می‌کنند و یا می‌خواهند صرفا منافع خود را تامین کنند.
البته در هر مذاکره و هر کجا هر کشوری از منافع خود دفاع می‌کند اما اینکه ایران تابع نظرات روسیه است یا روسیه ایران را در این زمین مدیریت می‌کند اینطور نیست. به هر حال توصیه‌های روسیه برای ایران تاثیرگذار است و ایران نمی‌تواند به آن توصیه‌ها بی‌توجه باشد، به هر حال بخشی از مسائل منطقه‌ای ایران و روسیه همسو است بخصوص در حوزه سوریه نظرات این دو کشور همسو است و به ایران توصیه روسیه را نمی‌تواند نادیده بگیرد.
حضور ایران در پیمان شانگهای تا چه حد وزن سیاسی مذاکره کنندگان را بالا می‌برد؟ آیا این پیمان برای ما مشکل‌ساز هم خواهد شد؟
ورود به سازمان‌های بین المللی یک فرصتی برای کشورهاست که بتوانند از ظرفیت این سازمان‌ها برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنند.
ولی یک کارکرد بسیار پیچیده در سازمان‌های بین المللی وجود دارد که منابع و امکانات اعضا را در خود متمرکز می‌کند و زمانی که بخواهند آن امکانات را توزیع کنند عمدتا به نفع کشورهای بزرگ که مدیریت کلان را بر عهده دارند تمام می‌شود، در مورد شانگهای نیز همینطور است و یک سازمان برابر نیست بلکه یک سازمانی است که بر اساس منافع و دغدغه‌های چین روسیه شکل گرفته است و هنوز هم بر اساس نیازهای این دو کشور حرکت می‌کند.
منتهی در موضوعات منطقه‌ای ایران می‌خواهد با گرایش به شرق فشارهای آمریکا را کاهش دهد و اما همه‌ی سازمان‌های بین المللی دنبال منافع خود هستند و رقابت بین اعضا در این سازمان‌ها وجود دارد.
این گزاره که روسیه از توافق ایران و آمریکا متضرر خواهد شد تا چه حد صحیح و تا چه حد توهم توطئه است؟
بستگی دارد بسنجیم که از اختلاف بین ایران و آمریکا، روسیه تا چه حد بهره برداری می‌کند.
روسیه قطعا بهره‌برداری‌های خود را می‌کند اما الان علاقه‌مند است مشکلات حل شود. چون اگر ایران و آمریکا مشکلاتشان حل نشود و مذاکرات به نتیجه نرسد و برجام احیا نشود تنش در منطقه بالا می‌رود. آمریکایی‌ها بیشتر می‌خواهند ایران را تحت فشار قرار دهند و شاید بخواهند به سمت اقدامات نظامی حرکت کنند و اینکه آمریکا بخواهد تنش را در منطقه بر ضد ایران بالا ببرد امنیت منطقه بیشتر به خطر می‌افتد و ناامن شدن منطقه در نهایت به نفع روسیه نیست، آن‌ها می‌خواهند مشکلات حل شود تا کار به برخورد نظامی نرسد.
بنظر شما مذاکرات تا آغاز سال جدید به نتیجه خواهد رسید یا این پروسه ادامه پیدا خواهد کرد؟
نمی‌توان انتظار داشت در این چند روز مذاکرات نتیجه بدهد، اما من همیشه خوشبین بودم و بنظرم در چند ماه آینده مذاکرات به نتیجه می‌رسد.
چون اگر به نتیجه مشخصی نرسد نتایج آن بسیار سنگین است و آمریکایی‌ها هم برای گزینه‌های دیگر باید هزینه دهند و هر دو باید جوری تعامل کنند که مشکل حل شود حل مشکلات فنی هسته‌ای نیز وقت زیادی می‌برد.
ارسال نظر