شباهت انتخابات فرانسه و ایران؛ طبقه متوسط و جامعه مدنی در بزنگاه های تاریخی وارد میدان شده است

به گزارش خبر فوری، انتخابات پارلمانی زودهنگام فرانسه از صبح یکشنبه آغاز شد. چندی پیش و بعد از پیروزی راست های افراطی در انتخابات پارلمان اروپا، نگرانی ‌ها در رابطه با قدرت گیری راست ها در سرزمین فرانسه افزایش یافت. به همین دلیل، مکرون دست پیش را گرفت و پارلمان فرانسه را منحل کرد و انتخابات زودهنگام برگزار کرد تا بتواند جلوی سقوط دولت و پارلمان به دست راست گراها را بگیرد.

فرانسه کشور محبوب چپ ها است و قدرت گیری راست افراطی در این کشور می تواند یک فاجعه برای سیاستمداران، روشنفکران و طبقه متوسط فرانسه باشد. این خطر آنقدر زیاد است که کیلیان امباپه، ستاره تیم فوتبال فرانسه در نشست خبری یورو 2024 به آن پرداخت. امباپه از مردم فرانسه خواست که جلوی راست های افراطی را بگیرند و نگذارند این کشور به دست آنها بیفتد.

فرانسه و ائتلاف طبقه چپ گرا در بزنگاه های تاریخی

اما این خطر برای فرانسه جدید نیست. از بعد پایان دولت ژنرال دوگل تا کنون، خطر راست افراطی فرانسه را تهدید می کند. بعد از بحران مهاجرت در اتحادیه اروپا، موج جدیدی از راست گرایی افراطی کشورهای این قاره را در بر گرفت. فرانسه هم تحت تاثیر این موج قرار گرفت و با بحران قدرت گیری راست های افراطی روبه رو شد. اما پاریس هیچگاه به دام راست گراها نیفتاد.

ساختار طبقاتی و حزبی فرانسه اجازه این مساله را نداد. فرانسه از زمان جنگ جهانی دوم و مبارزه با اشغالگران نازی تا کنون بهشت چپ گراها بوده است. طبقه متوسط و احزاب سیاسی فرانسوی بر مفاهیمی چون عدالت اجتماعی و اقتصادی تاکید داشته و دوست ندارند ملی گراهای تندرو قدرت بگیرند؛ چرا که این جریان آنها را به یاد هیتلر می اندازد.

رفتار سیاسی طبقه متوسط و احزاب فرانسه چنان بوده که علی رغم قدرت گرفتن راست ها، در بزنگاه های تاریخی مانع یکدست شدن قدرت به دست آنها می شوند. یک نمونه مشخص مربوط به انتخابات ریاست جمهوری سال 2022 است.

در این انتخابات راست گراها نمایندگانی تند مانند اریک زمور داشتند و چپ گراها نیز در قالب احزاب سنتی و مدرن وارد کارزار انتخاباتی شدند. بعد از برگزاری دور اول رقابت ها، در ۱۰ آوریل، از میان ۱۲ کاندیدا، امانوئل مکرون و مارین لو پن به ترتیب با ۲۶ درصد آرا و ۲۴ درصد آرا به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه راه یافتند.

مارین لوپن نامزد حزب «اجتماع ملی» است که یک حزب راست گرای افراطی به شمار می رود. این مساله باعث شد علی رغم محبوبیت لوپن در بین تندروها، احزاب چپ گرا از مکرون حمایت کرده و با او ائتلاف کنند. ژان لوک ملانشن که در دور اول 20 درصد آراء را به خود اختصاص داده بود، مهم ترین متحد مکرون به حساب می آمد.

سایر احزاب چپ گرا و اعتدالی نیز از مکرون حمایت کردند و این باعث شد علی رغم اهتمام راست گراها و قدرت لوپن، مکرون در دور دوم پیروز شد. او توانست پس از سالها نخستین رئیس جمهور فرانسه باشد که دو دور متوالی بر سریر قدرت می نشیند.

این اتفاق یعنی اتحاد چپ گراها علیه یک راست گرای افراطی، در انتخابات سال 2017 نیز رخ داد. در آن سال نیز، مکرون توانست مارین لوپن راست گرا را شکست دهد.علت پیروزی مکرون، شعارهای چپ گرایانه او و ترسی بود که بخشی از طبقه متوسط شهری فرانسه از مارین لوپن داشتند.

به طور کلی می توان گفت جامعه مدنی فرانسه که گرایش های چپ گرایانه قوی دارند، در بزنگاه های تاریخی تصمیماتی مهم گرفته و مانع از پیروزی راست گراها می شوند.

چپ گراها نفوذ فرهنگی زیادی دارند، از قدرت سیاسی بالا برخوردارند و ده ها حزب و گروه سیاسی دارند، بخشی از مردم از آنها حمایت می کنند و دارای رسانه های قدرتمندی هستند که می توانند به سرعت طرفدارانشان را بسیج کنند. این میزان فعالیت بالا و انسجام اجتماعی باعث شده قدرت مانور چپ ها بالا رفته و علی رغم فتح اروپا به دست راست گراها، چپ ها در پاریس قدرت را به دست گرفته باشند.

انتخابات فرانسه و ارتباطش با انتخابات ایران

بسیاری معتقدند می توان میان انتخابات فرانسه و ایران نوعی رابطه دید. همانطور که بیان شد طبقه متوسط و جامعه مدنی فرانسه در بزنگاه های تاریخی و مهم وارد میدان شده و جلوی قدرت گیری راست گراها را گرفته اند. در ایران نیز طبقه متوسط عملکردی مشابه را داشته است.

اگرچه قدرت طبقه متوسط ایران به اندازه طبقه متوسط فرانسه نیست و به دلیل بحران های اقتصادی پیاپی، انسجام و قدرت اجتماعی اش روز به روز کمتر می شود اما همچنان، قدرت و توان تاثیرگذاری اجتماعی و سیاسی خود را دارد. در انتخابات 92  و 96 طبقه متوسط وارد ائتلاف علیه راست گراهای تند شدند و توانستند قدرت را به دست بگیرند.

در آن انتخابات ها سه گروه راست گراهای اعتدالی (طیف لاریجانی)، اصلاح طلبان و حتی بخشی از کسانی که انتخابات را تحریم کرده بودند، با هم ائتلاف کردند و توانستند پیروز انتخابات شوند. این ساختار در فرانسه نیز قابل مشاهده است. در فرانسه نیز احزاب و گروه هایی که با مکرون ائتلاف کردند، طرفدار او نبودند.

چپ گراهای مخالف مکرون، اعتدال گراها و حتی عده ای که به سیستم رای گیری فرانسه اعتقاد نداشتند در سال 2022 با مکرون متحد شدند تا مانع از قدرت گرفتن راست گراهای افراطی شوند. از این رو، می توان میان انتخابات فعلی فرانسه و ایران هم نوعی رابطه دید.

با این حال، باید به یاد داشت که طبقه متوسط همیشه در قدرت نیست و نخواهد بود. اتفاقات سیاسی و اجتماعی سال 96 تا 1400 باعث شد، قدرت مانور و ائتلاف طبقه متوسط ایران کم شود و نتیجه آن نیز مشارکت 39 درصدی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1402 بود.

این مساله در حال رخ دادن در فرانسه نیز است. نتایج انتخابات پارلمانی فرانسه به نفع مکرون و موتلفانش نبوده است. قدرت مانور و رای طبقه متوسط و طرفدار چپ گرایی در فرانسه کم و کمتر می شود. با افزایش تبلیغات راست ها و شدت گرفتن بحران های اقتصادی قدرت طبقه متوسط چپ گرا کمتر شده و ممکن است به زودی تمام قدرت را به راست گراهای افراطی واگذار کنند.

منبع: خبر فوری