ظرف ۵ سال قیمت آرد ۱۰۰۰ درصد بیشتر شد

سرویس اجتماعی

با افزایش قیمت آرد احتمال افزایش قیمت نان بصورت قابل توجهی وجود دارد و هنوز مشخص نیست دولت چه سازوکار حمایتی برای مردم در نظر گرفته است. از سوی دیگر فعالان این عرصه معتقدند چالش اساسی حوزه آرد و نان دقیقا همان دولت است که چرخه‌ای معیوب و فسادزا را ایجاد کرده است؛ به جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با ابراهیم جان قربان، فعال اقتصادی در این حوزه، که مشروح آن را می‌خوانیم:

 افزایش قیمت آرد در بازار تا چه حد صحت دارد؟ این افزایش در اثر چه عواملی ایجاد شده است؟

از قبل عید که قیمت خرید گندم ۹۵۰۰ تومان اعلام شد ما در ایام تعطیلات هم افزایش قیمت را به ۱۱/۵۰۰ داشتیم و نتیجه این بود که آرد آزاد به کیسه‌ای ۵۲۰ هزارتومان رسید.

من البته از اقدام دولت اطلاع ندارم اما نظر من این است که دولت می‌خواهد برای کشاورزان انگیزه ایجاد کند که گندم بیشتری بکارند و بیشتر به دولت بفروشند چون در دو سال اخیر خیلی از کشاورزان گندمشان را به سیلوی دولتی تحویل ندادند و به بازار آزاد تحویل دادند.

میزان تولید، مصرف، صادرات و واردات گندم در حال حاضر در کشور چگونه است؟ عملکرد دولت در سیستم توزیع آرد و نان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

تا آنجایی که من می‌دانم ما واردکننده گندم هستیم و با این حساب احتمالا صادرکننده نیستیم.

ما یک سیستم آرد یارانه‌ای داریم که شبکه معیوبی است در واقع از چند بعد می‌توان به آن پرداخت.

زمانیکه به واحد نانوایی یارانه می‌دهند دولت قیمت فروش را هم تعیین می‌کند. متاسفانه هر چند سالی یک بار این قیمت به روز می‌شود و به استناد اینکه قیمت آرد را نگه داشتیم به هزینه‌های دیگر توجه نمی‌کنند.

وقتی این اتفاق می‌افتد نانوا تحت فشار قرار می‌گیرد و به سمت فساد می‌رود. یعنی بخاطر شرایط بد اقتصادی در بازار آزاد خود به خود به سمت فساد و خام‌فروشی می‌رود، طبیعتا لغزش‌هایی اتفاق می‌افتد.

در نتیجه می‌بینید آرد اختصاص داده دولت بصورت قاچاق به شبکه‌ای می‌رود و ممکن است از مرز خارج شود یا در نقاط دیگری به فروش برسد و در هر حال در مسیر دستوری دولت حرکت نمی‌کند. 

زمانی که در سیستم وابسته به یارانه، نانوا انگیزه‌ای برای کار و درآمد درست ندارد، نان خوبی هم پخت نمی‌کند.

وقتی نان خوب پخت نکند ضایعات زیاد می‌شود و نانِ باکیفیت دست مردم نمی‌رسد. در سیستم دولتی نیز آرد سفید به نانوا تحویل داده می‌شود که دلایل مفصلی نیز دارد اما این آرد برای مصرف کنندگان مضر است و مردم دچار بیماری می‌شوند و این بیماری‌ها به نوعی برای دولت هزینه دارد و نیروی کار جامعه دچار چالش می‌شود.

یعنی یک نان سفید مشکلات بسیاری می‌تواند برای جامعه ایجاد کند.

 با این وجود در سال جاری با افزایشِ قیمتِ قابل توجهی در حوزه نان مواجه خواهیم شد؟

نسبت به سال گذشته اگر بخواهیم در نظر بگیریم ۵۷ درصد هزینه نیروی کار داشته‌ایم که حتما در قیمت نان باید دیده شود.

هزینه‌های دیگر مثل انرژی، اجاره بها و... است. یک نان که فقط قیمت آرد نیست، نزدیک به ۱۱ سر فصل دارد که در کنار هم تبدیل به نان می‌شود.

آن هزینه‌ها نیز اضافه شده‌اند اما از سوی دولت افزایش هزینه اتفاق نیفتاده است و نتیجه‌ی عدم افزایش قیمت نان فساد در این حوزه می‌شود.

راهکار شما برای عبور از سیستم فسادزای آرد و نان چیست؟

راهکار این است که چتر حمایتی یارانه از روی این حوزه برداشته شود.

یعنی ما تا زمانیکه آرد یارانه‌ای و به این شکل داریم که یارانه به تولید کننده داده می‌شود این اتفاقات زیاد می‌افتد.

سال ۹۶ یک کیسه آرد دولتی ۵۰ و آزاد ۶۰ هزار تومان بود، امروز کیسه آرد دولتی ۵۰ هزارتومان و آزاد ۵۰۰ هزار تومان شده است. یعنی هزار درصد افزایش قیمت!

وقتی این اتفاق می‌افتد چرا نانوا کار سالم انجام دهد؟ یارانه‌ای که باید به مردم داده شود عملا در یک شبکه فاسد به چرخه درآمده است.

الان یک سال است که بحث آزادپزی ایجاد شده، در اصفهان نیز خوب اجرا شده است. البته به شرطی که از آرد سفید استفاده نشود و بین مصرف کننده و بیماری فاصله ایجاد شود و در درازمدت هم دولت یارانه را به مصرف کننده دهد یعنی حساب کنند هر فرد ایرانی در ماه یک مقدار مشخصی یارانه نان بگیرد و به حساب خود مصرف‌کننده واریز شود سپس نانوا در بازار آزاد آرد خود را تامین کند.

کارخانه نیز گندم را از بازار آزاد بگیرد و در نهایت کیفیت افزایش یابد. مصرف کننده هم اختیار دارد که از هر کجا بخواهد خرید کند. هرچند راجع به پیاده‌سازی این طرح باید جامع نگاه کرد اما این راه نتیجه‌بخش است.