روسیه، برنده نوسانات قیمت نفت!

امیرحسین جعفری

به گزارش مستقل از زمانی‌که کشورهای عضو گروه هفت به اختلاف نظرهای میان خود پایان دادند، با همراهی استرالیا و جلب رضایت لهستان توانستند سقف قیمت ۶۰ دلار را برای نفت تحریمی روس‌ها تعیین کنند، مشخص بود که فشار اقتصادی چنین تصمیماتی فارغ از روسیه به کشورهای تحریمی دیگر نیز خواهد آمد و اروپا از این طریق یک تیر و چند نشان را هدف گرفت.

اروپا، به دنبال کسب امتیاز و فشار به روسیه است تا دیگر مانند گذشته نتواند از انرژی به عنوان یک سلاح استفاده کند. از طرف دیگر اروپا آگاه است که تحریم نفت روسیه افزایش قیمت طبیعی را در پی دارد و با این اقدام در حال خنثی سازی تحولات پس از آن است تا هم در مقابل روسیه و هم کشور های دیگر از این ادعا برای خرید نفت ارزان استفاده کند.

البته روسیه در حال زمزمه‌ی صلح با اروپا و بازگشت به بازار سنتی خود است و چندان تمایلی به رفتن زیر بار بحران هایی مانند شرایط فعلی ایران ندارد و در اوج نبرد نظامی نیز گفتگوهای دیپلماتیک خود با کشورهای اروپایی را قطع نکرده است. روسیه در آخرین اقدام خود برای حل مشکلات جاری‌اش با شولتز صدراعظم آلمان، گفتگویی داشته است. اگرچه هنوز خبر امیدبخشی از این گفتگوها و احتمال پایان جنگ به گوش نمی‌رسد، اما در این بین ایران نیز به علت وضعیت مشابه تحریمی به پای تصمیمات جهان برای روسیه خواهد سوخت بخصوص در حوزه انرژی که دو کشور دچار چالش‌هایی هستند اما ایران در این وضعیت نیز مشکلات بیشتری را از روسیه تجربه می‌کند.

جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با سعید میرترابی کارشناس حوزه انرژی که در ادامه مشروح آنرا می‌خوانیم:

 تعیین سقف قیمت ۶۰ دلار برای نفت روسیه باعث شد ایران نیز دچار چالش‌هایی برای فروش نفت به هند و چین شود؛ آیا ما چوب تحریم روسیه را نیز باید بخوریم؟

به هر حال بازار نفت یک بازاریست که مقداری ابهام و پیچیدگی خاص خود را دارد و همه‌ی مسائلش شفاف نیست. اینکه در توافق‌های اخیر قیمت گذاشته‌اند به علت این است که نفت روسیه تحریم است، طبیعتا برای اینکه بتوانند به بازارهای مصرف ورود کنند معمولا تولید کننده‌ها قیمت نفت خود را پایین می‌آورند ایران نیز این کار را کرده است.

وقتی قیمت پایین می‌آید روسیه به عنوان تولید کننده بزرگ می‌تواند بر بازار تاثیر بگذارد، ضمنا اخبار کاهش رشد اقتصادی چین نیز بر قیمت بازار اثرگذار است.

نفت تخفیفی ایران تا پایان دعوای روسیه و اروپا ادامه خواهد داشت؟

الان از یک جهت تقاضای بیشتری بخاطر سردتر شدن فصل داریم که باعث می‌شود آن وضعیت را خنثی کند. اما مسلما تخفیف می‌تواند روی فروش نفت ایران تاثیر بگذارد چون نفت ایران نیز به بازار چین و هند می‌رود و آنجا وقتی تخفیفی داده شود ما نیز ناچاریم تخفیف دهیم تا توان فروش ما افت جدی پیدا نکند و بتوانیم در بازار خودمان را حفظ کنیم.

جنگ اوکراین قرار بود قیمت نفت را بالا ببرد و در مقطعی نیز این اتفاق افتاد که برخی مسئولین داخل هم از آن بابت دچار خوش‌باوری شدند. اما تعیین قیمت نفت روسیه این وضعیت را تغییر داد، بنظر شما اروپا با فشار به روسیه و دیگر کشورهای تحریمی در حوزه نفت، می‌تواند قیمت را در روندی کاهشی نگه دارد؟

من این خبر را نشنیدم به چه شکلی تعیین قیمت کرده‌اند چون در بازار توافق‌هایی صورت می‌گیرد و نسبت به قیمت بازار و توافق عرضه کننده و مصرف کننده نتیجه مشخص می‌شود. الان عوامل سیاسی و تحریمی نیز در آن دخیل است.

اینطور می‌توان فرض کرد که اگر تقاضا بیشتر شود و هوا سردتر شود و اخبار مثبت‌تری از نظر رشد اقتصادی و افزایش مصرف مطرح شود که یک نیروی موثری ایجاد کند برای افزایش تقاضا، اینها می‌تواند معادلات را تغییر دهد. منتهی چون جنگ اوکراین معادلات را تغییر داد و همزمان با پایان کرونا بود و مصرف در حال احیا بود و تقاضاها در حال معمولی شدن بود اما الان وضعیت فرق کرده است. در بحران اوکراین اگر وضعیت خاصی به وجود بیاید و شرایط موجود تغییر کند و روی تقاضا و مصرف تاثیر بگذارد می‌تواند مسیر را عوض کند. آنچه بنظر می‌آید این است که تب بحران اوکراین فرونشسته و اما تغییرات آن در بازار نفت کوتاه‌مدت نیست البته بازار نفت اتفاقات لحظه‌ای داشته است که روی قیمت تاثیرات زیادی دارد.

آیا ما بازنده نفتی جنگ اوکراین خواهیم بود؟ چقدر امکان دارد هند و چین ایران را به کلی برای خرید نفت کنار بگذارند و به تجارت انرژی با روسیه بپردازند؟

در موضوع فروش نفت و روابط بین کشورها قیمت یک عامل مهم است، اما تنها عامل نیست، عوامل فنی نیز مهم است. البته نفت ایران و روسیه کیفیت‌های مشابهی از نظر موضوعات پالایشی دارند. چین و هند و ترکیه که نفت ما را می‌خرند مصرف کننده سنتی نفت ایران بوده‌اند و پالایشگاه‌هایشان بر نفت ایران تنظیم شده است و کنار گذاشتن آن ساده نیست.

هرچند عوامل سیاسی نیز فارغ از مسائل فنی و اقتصادی در این بین تاثیرگذار است.

مصرف کننده‌ها معمولا علاقه دارند که تنوعی در خرید نفتشان وجود داشته باشد و از ده کشور خرید کنند. بنابراین معنایش این نیست که اگر نفت روسیه ارزان شد، چین و هند نفت ایران را کنار بگذارند. معنایش این است که جای پای ما سست‌تر می‌شود. اگر این روند ماه‌ها ادامه داشته باشد می‌تواند اثرات منفی زیادی برای ما داشته باشد. اما به سرعت این اتفاقات نمی‌افتد چون توافقات کوتاه مدتی بین کشورها هست که باعث می‌شود تغییرات به سرعت اتفاق نیفتد.