دود سیاه وین
احمد قویدل
فعال مدنی
نتیجه مذاکرات وین پس از آنکه در غبار انبوه اخبار خوابید، چنانچه انتظار می‌رفت چیزی جز برجام نبود.
فارغ از حساسیت اصولگریان نسبت به واژه برجام و تلاش آن‌ها برای اینکه نام این توافق "وین" یا "رفع تحریم‌ها" نامیده شود، اما ماهیت توافق همان برجامی است که ترامپ آنرا لغو کرد و لابی‌‌های صهیونیستی با ترددهای مکرر در منطقه و دیدارهای پیدا و پنهان با ترامپیست‌ها و دیگرتندروهای کنگره آمریکا با رهبران اروپا و منطقه خاورمیانه، تلاش بی‌وقفه خود را برای شکست مذاکرات وین انجام می‌دهند.
در لحظه‌ای که کشور اوکراین تصمیم پیوستن خود را به پیمان ناتو را اعلام نمود کمتر کسی فکر می‌کرد عواقب این تصمیم به میز مذاکرات وین سرایت یابد.
دقیقا در زمانی‌که مذاکرات فرسایشی وین به نتیجه مطلوب طرفین بسیار نزدیک بود، (و حتی اپوزیسیون نظام جمهوری اسلامی مخالفت خود را از به نتیجه رسیدن مذاکرات فارغ از بهبود شرایط معیشتی مردم در سایه این توافق علنی نموده بود) موضع روسیه در مذاکرات وین تحت تاثیر قرار گرفت، به ویژه با احتمال تغییر ژئوپلتیک در منطقه که در برنامه راهبردی آمریکا تا سه سال آینده پیش بینی شده است.
عزم ناتو برای تحریم‌های همه جانبه روسیه موضوع کوچکی نبود که روسیه بتواند با فرمان قبلی در مذاکرات وین براند.
در حالیکه روسیه در ۱+۵ برای رفع تحریم های یکجانبه و غیرانسانی آمریکا پشت میز مذاکره نشسته بود و نماینده آن نقش" محلل" را در تضاد آشتی‌ناپذیر ایران و آمریکا بازی می‌کرد به یکباره تحت تاثیر مجازات‌های ناشی از تجاوز خود به اوکراین، خودش به وضعیت ایران در عرصه بین المللی دچار و مشمول انواع و اقسام تحریم‌های یکجانبه آمریکا و متحدینش قرار گرفت.
واقعیت این است در حال حاضر روسیه خود لامحاله در دام ناتو و هم پیمانانش قرار دارد که به خوبی بر عواقب درخواست پیوستن اوکراین به پیمان ناتو اشراف داشتند و خود را برای اعمال تحریم‌های همه جانبه به روسیه آماده کرده بودند. ظرفیت‌های لازم برای اعطای پناهندگی اوکراینی‌ها به کشورهای هم پیمان ناتو و دیگر کشورهای دوست فراهم گردیده بود. انتقال بیش از دو میلیون و پانصد هزار پناهنده اوکراینی برنامه‌ای نبود که بدون آمادگی قابلیت تحقق داشته باشد. در کنار همه‌ی این سناریو‌ها تلاش اسرائیل برای ایفای نقش "محلل" میان روسیه با ناتو باید ما را بیشتر از همه موضوعات نگران نماید.
در استراتژی جدید ناتو، مادرو در ونزوئلا و دیگر کشورهای زاویه‌دار با آمریکا و متحدین آن‌ها می‌توانند دوستان جدید یا حداقل دشمنان منفعلی باشند، علیرغم داشتن زاویه‌های مهم حقوق بشری برای ناتو.
اینکه روسیه با درک منافع خود می‌خواهد شروط خاصی به کنفرانس وین تحمیل کند جای اعتراضی ندارد. تهییج احساسات ضدروسی بیشتر از طرف منتقدینی انجام می‌شود که نمی‌خواهند یا شجاعت آنرا ندارند سیاست خارجی کشور را مستقیما مورد نقد قرار دهند.
واقعیت این است روسیه برای حفظ منافع ملی خود در صدد تحمیل شرط به مذاکرات وین است. توقع مردم از سیاست‌گذاران کشور این است که ایران نیز موضع مستقل و متکی بر منافع ملی خود را در این مذاکرات داشته باشد و به بازیگری منفعل در زمین روسیه تبدیل نشود.
اینکه سیاستمداران ما فارغ از مشکلات عدیده اقتصادی و معیشتی مردم در زمین روسیه بازی می‌کنند، مایه خشنودی روس‌هاست. آنچه باید مورد اعتراض قرار گیرد موضع روسیه نسبت به مذاکرات وین نیست بلکه بازی ایران در زمین روسیه است. این بازی یک بازی سیاسی است که در گذشته نه چندان دور می‌توانست نقش معینی در بالا بردن سطح مطالبات ایران از آمریکا و متحدینش ایفا نماید. اما شرایط عینی سیاسی جهان، دقت کنیم جهان نه یک منطقه، از جنگ اوکراین با شتاب در حال تغییر است. رمق مذاکرات کشیده شده، سند روی میز است. ادامه بازی در زمین روسیه به نفع ایران نیست و ایران باید بتواند در سایه یک کنش بین المللی نه انفعال سیاسی ناشی از عزم روسیه برای تغییر نقشه ژئوپلتیک منطقه، تصمیم اصولی خود را برای امضاء سند وین اتخاذ کند.
نگرانی برخی مقامات ایرانی از سرنوشت مشابه اوکراین برای آذربایجان و توطئه‌های ملی و قومی کشور برای هر ناظر منصفی قابل درک است، اما بهبود معیشت مردمی که زیر بار ناشی از تورم و تحریم‌های ناجوانمردانه آمریکا و متحدینش به خط فقر پرتاب می‌شوند آنقدر مخاطره‌آمیز هست که بتواند انگیزه مهمی برای موفقیت مذکرات وین باشد.
بزرگترین دستاورد موفقیت مذاکرات وین بهبود وضعیت معیشت مردم و افزایش صعودی سرمایه اجتماعی کشور است. قدرت‌های جهان فارغ از عوارض اسفناک جنگ اوکراین در تلاش هستند از این جنگ فرصتی برای پیشبرد اهداف خود بسازند. ایران بزرگترین فرصت را در آستانه سال نو برای افزایش امید به زندگی و گشایش معیشت مردم در اختیار دارد. امید که دود سفید از وین برخیزد.
ارسال نظر