مرد صداقت و قضاوت 

مستقل آنلاین، علی شاملو روزنامه‌نگار/

نسل مرحوم مهندس بازرگان و یاران ایشان به مانند مرحوم دکتر احمد صدر حاج سید جوادی با تمام وجود به آزادی و ضرورت آن پایبند بودند. به بیان دیگر، خواسته اصلی آن نسل در طول دوران نهضت ملی ایران، استقرار دموکراسی و آزادی در ایران بود. مرحوم مهندس بازرگان و دوستان و یاران ایشان از جمله دکتر صدر حاج سید جوادی به آزادی به مفهوم کامل آن یعنی آزادی بیان، آزادی اندیشه، آزادی مطبوعات، آزادی اجتماعات، آزادی احزاب و تشکل‌های سیاسی، آزادی فعالیت‌های صنفی در دانشگاه‌ها و محیط‌های کارگری اعتقاد و التزام داشتند. اینکه دموکراسی یعنی محدودیتِ قدرتِ حکومت به قانون، آمدن و رفتن حکومت‌ها به اراده آزادانه مردم در جریان یک انتخابات آزاد، پاسخگو بودن قدرت در قبال تصمیمات و سیاست‌هایش و بالاخره و بالاتر از همه حاکمیت قانون؛ این‌ها خواسته‌ها و مطالبات مهندس بازرگان و یارانش از جمله زنده‌یاد دکتر احمد صدر حاج سید جوادی بود. نکته بسیار مهم در خصوص آنان این نبود که به دنبال این خواسته‌ها بودند، نکته بنیادی‌تر آن بود که بعد از پیروزی انقلاب و رسیدن به قدرت، تمامی این افراد بر سر سخن و حرف خود ماندند و ایستادند و از آرمان‌هایی که به آن اعتقاد داشتند عدول نکردند و بلکه به آرمان‌ها و اعتقاداتی که قبل از پیروزی برای آن انقلاب کردند، راسخ‌تر مانده و وفاداری و پایبندی به آرمان‌ها بیشتر شد. احمد صدر حاج سید جوادی سال‌ها وکالت زندانیان سیاسی کشور در دوران پهلوی را به عهده داشت، پس از انقلاب اسلامی در تنظیم قانون اساسی جمهوری اسلامی نقش عمده‌ای ایفا کرد. او اولین وزیر کشور جمهوری اسلامی و دولت موقت بود که رفراندم تعیین نظام را برگزار کرد، عضو شورای انقلاب و وزیر دادگستری دولت موقت بود. به نمایندگی مردم قزوین در دوره اول مجلس شورای اسلامی انتخاب شد. یکی از متمایزترین وجوه شخصیت مرحوم دکتر صدر، اصلاح‌طلبی به معنای واقعی کلمه است. فرزانگانی از این دست با واقع‌بینی به ظرفیت جامعه در تغییرات ناگهانی، همواره راه اصلاح تدریجی امور را در پیش می‌گرفتند. دکتر صدر حاج سید جوادی از هر گونه تندروی پرهیز داشت و واقعیت‌های جامعه را فارغ از ذهنیت‌های آرمانی و شور جوانی می‌دید. برای او «آرمان»، هدف نبود بلکه مسیر حرکت بود. زمانی که آرمان، مسیر حرکت باشد، امید هرگز از بین نمی‌رود، در هر دیداری که با ایشان داشتم، از امید و آینده روشن برای ایران می‌گفت و تجربیاتش را به ما نسل جوان منتقل می‌کرد. پیوسته به دنبال ایجاد تعامل و گفتگو بین افراد و گروه‌های مختلف بود. تاکید دکتر صدر حاج سید جوادی بر گفتگو برای برون رفت از مشکلات تنها به دلایل سیاسی نبود، آن مرحوم سخت درد وطن داشت و نگران وارد شدن کوچکترین خدشه‌ای به تمامیت ارضی ایران بود. دکتر صدر دوران سخت مبارزه با استعمار را پشت سر گذاشته بود و شاهد از دست رفتن پاره‌هایی از خاک این سرزمین بود. تاکید بر تمامیت ارضی ایران از سوی مرحوم صدر و یارانش میراث سال‌های مبارزه با استعمار خارجی بود. دکتر صدر شخصیتی بود که رسیدن به بالای پله‌های قدرت، او را مست قدرت نکرد، او به هر وسیله‌ و بهانه‌ای به قدرت نچسبید و هیچگاه حقیقت را فدای مصلحت نکرد. او منتقدی دلسوز و ناصحی مشفق برای کشور بود و تا واپسین روزهای عمر از نصیحت مشفقانه به مسئولان، دست بر نداشت و همیشه با قلم خود راه حل‌هایی را به مسئولان کشور گوشزد می‌کرد، و دراین راه هیچگاه از ادب و جوانمردی خارج نشد. دکتر احمد صدر حاج سید جوادی مردی نیکنام از تبار بازرگان و طالقانی و سحابی‌ها با صداقتی کمیاب به سالیان سپری شده در تاریخ معاصر ایران می‌نگریست و با بینش و استواری مثال زدنی با وجود بی‌عدالتی و نامروتی‌های روا داشته شده در حق وی و همراهانش و مردم رنج دیده ایران اما همچنان پرتوی امید را در دل‌های همگان می‌تاباند و به ما درس استقامت و پایداری می‌داد. سرانجام این رهرو راه آزادی و از بنیانگذاران نهضت آزادی ایران در روز یکشنبه یازدهم فروردین ماه سال ۹۲ در سن ۹۶ سالگی در گذشت. یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.