طرح یک پرسش از دموکراسی نوع آمریکایی

محمد صادق ربانی، عضو هیأت علمی بازنشستۀ دانشگاه

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به روزهای پایانی خود نزدیک می‎شود. ترامپ یکی از دو نامزدی است که ممکن است مجدداً در اتاق بیضی کاخ ریاست جمهوری جای بگیرد. آمدن او در دور پیشین موجب تحولات مهمی در آمریکا و بیش از آن درسایر نقاط  دنیا گردید. نظرسنجی ‎ها احتمال انتخاب او را پنجاه پنجاه می‎دانند. بیش از آن که کدام‎یک از کاندیداها برکرسی ریاست جمهوری بنشینند، برآمدن شخصیتی همچون ترامپ در کشوری با 340 میلیون نفر جمعیت و 235 سال سابقۀ دموکراسی به لحاظ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی قابل تأمّل است. او در انتخابات پیشین با کسب 74 میلیون رأی از رقیب خود شکست خورد. این تعداد رأی بیش از آراء همۀ رؤسای جمهور پیشین آمریکا بوده است. به این ترتیب، پیروزی یا شکست او در انتخاب پیش رو، از اهمیت بررسی شخصیت او چیزی نخواهد کاست. زیرا ترامپ نمایندۀ افکار نیمی از مردم آمریکا تلقی می‎شود که با شکست او هم بالقوّه در سیاستهای پسا انتخاباتی آمریکا نقش خواهند داشت. به نظر می‎رسد که در مبارزات انتخاباتی آمریکا و سخنرانی‎های پرتکرار هریک از نامزدها، حرف ناگفتۀ چندانی باقی نخواهد ماند. از این رو به‎منظور شناخت بهتر او ابتدا نمونه‎هایی از ادعاهای تبلیغاتی به همراه راستی‎آزمایی‎هایی که در مورد این دعاوی صورت گرفته ذکر می‎شود، سپس با بیان برخی از عملکردهای او در مقام ریاست جمهوری به شناخت کامل‎تری از وی دست خواهیم یافت. 

برخی از ادعاهای ترامپ و راستی آزمایی‎هایی که در هر مورد صورت گرفته این‎چنین است.

ترامپ در سخنرانی‎های انتخاباتی خود ادعا کرد که ما در چهار هفته داعش را شکست دادیم. قرار بود چهار یا پنج سال طول بکشد. راستی آزمایی نشان داد پس از گذشت بیش از دو سال از ریاست جمهوری ترامپ، "خلافت" داعش از بین رفت.

ترامپ ادعا کرد که 85 میلیارد دلار تجهیزات نظامی پس از خروج آمریکا از افغانستان به طالبان واگذار شده است. پنتاگون تخمین زده که تجهیزات نظامی حدود 7.1 میلیارد دلار ارزش داشت.

ترامپ مکرّر گفته که بر اساس توافق اقلیمی پاریس، ایالات متحده باید یک تریلیون دلار بپردازد راستی آزمایی نشان داده که رقم تریلیون دلار بسیار اغراق آمیز است. ایالات متحده فقط یک میلیارد دلار از تعهدی را که پذیرفته پرداخت کرده است.

چند مورد دیگر از دعاوی ترامپ در ارتباط با مسایل داخلی آمریکا شامل موارد زیر است.

 ادعا کرد روزی که من ریاست جمهوری را ترک کردم، ایالات متحده کمترین مهاجرت غیرقانونی را در تاریخ داشته است. در صورتی که این ادعا مربوط به زمانی است که مهاجرت جهانی به دلیل همه‌گیری کووید-19 کاهش یافته بود.

در مورد چگونگی استفاده از انرژی باد گفت اگر «امشب باد نباشد» مردم «نمی‌توانند» تلویزیون تماشا کنند. در صورتی که انرژِی باد به صورت کمکی به شبکۀ برق وصل می‎شود و از آنجا میان مصرف کنندگان توزیع می‎شود. 

مدعی شد که باندهای تبهکار را از خیابان‌های کاراکاس جمع می‌کنند و با اتوبوس به ایالات متحده آورده رها می‌کنند. هیچ مدرکی در این زمینه وجود ندارد.

 گفت که جمعیت زندانیان در سراسر جهان کاهش یافته است، زیرا آنها را به کشور ما وارد کرده‎اند. در صورتی که بر اساس فهرست جمعیت زندان های جهان، از اکتبر 2021 تا آوریل 2024، از 10.77 میلیون نفر به حدود 10.99 میلیون نفر افزایش یافته است.

ترامپ در دور پیشین ریاست جمهوری از همان ساعات اولیه اغلب اعلامیه‌های رسمی را در توییتر (اکنون X) منتشر می‎کرد و با رهبران خارجی کشورها درگیر می‌شد. او از توافق‎های عمدۀ بین المللی خارج شد که برجام هم یکی از آنها بود. طی دوسال ریاست جمهوری برخی از وزرا و همکاران نزدیک و هم حزبی خود را برکنار کرد. از آن جمله در سال 2018 در ماه مارس وزیر خارجه، در ژوئیه مسئول سازمان حفاظت محیط زیست، در اکتبر نمایندۀ آمریکا در سازمان ملل، در نوامبر دادستان کل، در دسامبر وزیر دفاع و در سال 2019 در ماه آوریل وزیر امنیت ملی، ژوئیۀ وزیر کار و در سپتامبر مشاور امنیت برکنار شده اند. 

ترامپ دارای 4 پروندۀ قضایی با 91 اتهام است. این چهار پرونده شامل پرداخت حق السکوت به یک زن بابت رابطۀ پنهانی با او، اقدام برای تغییر در نتایج آراء ایالت جورجیا، شورش در کنگره در 6 ژانویۀ 2021 در اعتراض به نتایج انتخابات 2020، نگهداری پرونده‎های سرّی در منزل پس از اتمام دورۀ ریاست جمهوری می‎باشند. رسیدگی به تمامی پرونده‎های فوق الذکر به بعد از انتخابات جاری موکول شده است. 

در یکی از سخنرانی‎های انتخاباتی، اظهار علاقه کرد که ژنرالهای آمریکایی بهتر است همچون ژنرالهای هیتلر گوش به فرمان باشند. حمله به کنگره که به کشته شدن 4 نفر منجر شد، یکی از نشانه‎های قانون گریزی او است. مایک پنس معاون ترامپ در اظهار نظری گفته است با وجدانی آسوده از ترامپ حمایت نمی‎کنم.

علاوه بر او تعدادی دیگر از اعضای سرشناس حزب جمهوری‎خواه از او حمایت نمی‎کنند. با این تفصیل سخنان رقیب انتخاباتی او، کاملا هریس، باور پذیر می‎نماید که گفت: اگر دونالد ترامپ انتخاب شود، از روز اول با فهرست دشمنان داخلی وارد دفتر ریاست جمهوری خواهد شد. "این کسی است که بی ثبات است، وسواس انتقام جویی دارد، افسرده و به دنبال قدرتی کنترل نشده است."

سخن پایانی اینکه رهبری کشورهایی که قدرت محدودی دارند مشکلی هم برای سایر جوامع نمی‎توانند ایجاد کنند. اما کشوری که تنها ابرقدرت جهان شده است، نیک و بد آن کشور همۀ کشورهای دیگر را تحت تأثیر قرار خواهد داد. پرسش اساسی این است دموکراسی آمریکایی را واقعاً چه شده است که از جورج واشنگتن مستقل، لینکلن جمهوری‎خواه و کارتر دموکرات به شخصیتی بیش‎فعال و غیر قابل پیش بینی مانند ترامپ رسیده است. بررسی این معضل موضوع تحقیقاتی برای دانشمندان و فیلسوفان علوم سیاسی مستقل و بی‎طرف می‎تواند باشد.