تحلیلی از نهادسازی دکتر پزشکیان در فرآیند مبارزه انتخاباتی

اگر دولتی نتواند اجماع‌سازی کند، قادر به انجام کارهای بزرگ نخواهد بود

محمد رضا واعظ مهدوی/ فعال سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه

برای تحقق توسعه در کشور، شکل‌گیری نهادهای توسعه شرط لازم و ضروری است.

مرحوم دکتر عظیمی که بحق پدر توسعه ایران نام گرفته است شکل‌گیری حداقل ده نهاد را پیش شرط توسعه ایران می‌دانست.

دکتر پزشکیان در سخنان و مواضع خود در مناظره‌های انتخاباتی تا به حال؛ هوشمندانه به شکل‌گیری چهار مفهوم نهادی در فرهنگ انتخابات؛ اهتمام کرده و در این نهادسازی موفق بوده است. این ارتقاء و شکل‌گیری مفهومی، سه دستاورد بزرگ دکتر پزشکیان در فضای انتخاباتی کشور را تا به امروز شکل داده است. 

۱- تاکید دکتر پزشکیان بر اجرای  سیاست‌‌های کلی و برنامه‌های مصوب، در مناظره اول عکس العمل‌ها و اعتراضاتی را ایجاد کرد، ولی رفته رفته این مفهوم تثبیت شد که رئیس جمهور صرفا در قالب قانون و سلسله مراتب جمهوری اسلامی می‌تواند کار کند و باید بر اساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری که طبق اصل ۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ و طی مراحل متعدد کارشناسی، تنظیم و ابلاغ می‌شود، و نیز طبق قوانین مجلس شورای اسلامی و برنامه‌های مصوب، عمل کند.

 الان سایر کاندیداها هم ناگزیر این سخن را پذیرفته و تکرار می‌کنند. این یک ارتقاء مفهومی- پارادایمی ارزشمند در فرهنگ انتخاباتی جامعه ایجاد کرده است.

۲- دکتر پزشکیان مکرراً تاکید کرده است که من در همه چیز کارشناس نیستم و در اموری که تخصص ندارم اظهار نظر قطعی نمی‌کنم.

این جمله طلایی دکتر پزشکیان که: «من می‌دانم که نمی‌دانم ولی آقایان نمی‌دانند که نمی‌دانند»؛ یک مفهوم کاملا منطقی است و یک فرهنگ سازی را به دنبال خودش داشته است که توجه به کارشناسی و به دنبال آن لزوم علم محوری در تصمیمات را تبلیغ و تثبیت کرده است.

۳- محور سومی که بخصوص در سخنان شب گذشته دکتر پزشکیان متبلور بود و به سرعت اثرات خود را روی سخنان و مواضع دیگر کاندیداها گذاشت، موضوع «لزوم رسیدن به اجماع ملی برای تصمیمات کلان و همراه کردن عامه مردم» می‌باشد. موضوع مهمی که به how to do در کنار what to do بازگشت می‌کند.

جامعه شناسان یکی از مهمترین کارهایی که مدیریت‌های کلان برای اجرای برنامه ها باید انجام دهند، رسیدن به اجماع و کم کردن فاصله دیدگاه‌های مخالف و متباین می‌دانند. اجماع‌سازی فرایند مهمی است که با «گفتگو» و «جلب مشارکت» حاصل می‌شود.

انصافا دکتر پزشکیان در این حوزه از دیگر رقبا بسیار توانمندتر است.

ایشان باید این موضوع را در مناظره امروز پررنگتر کند.

مثلاً بگوید اگر من رئیس جمهور شوم همه نیروهای مخالف و حتی شما کاندیداهای مقابل را جذب خواهم کرد و گفتگو و مشارکت مخالفین را جلب خواهم کرد؛ آیا شما (دیگر کاندیداها) هم این کار را خواهید کرد؟ آیا از مدیران و صاحبنظران دولت‌های آقای خاتمی و روحانی و هاشمی استفاده خواهید کرد؟ آیا با آن‌ها گفتگو و مشورت و اقناع‌سازی خواهید کرد یا کماکان آن‌ها را حذف خواهید کرد؟

فکر می‌کنم آن‌ها در این زمینه قادر به جواب نخواهند بود.

بدیهی است (و دکتر پزشکیان هم بخوبی این را تبیین کرده است) که اگر دولتی نتواند اجماع‌سازی کند، قادر به انجام کارهای بزرگ نخواهد بود.

۴- تاکید ایشان بر اینکه من دروغ نمی‌گویم و وعده دروغ نخواهم داد، یک فرآیند مطالبه راستگویی و احتراز از دروغ برای کاندیداها را ایجاد کرده است. این هم دستاورد ارزنده‌ای در اخلاق انتخاباتی است.

فرآیند انتخابات تا بحال نتایج مهم و ارزنده‌ای در نهادسازی و ارتقاء فرهنگ مبارزات انتخاباتی به همراه داشته است.