ابتلا به بیماری با کاهش ضخامت لایه اوزون بیشتر می شود

سید شفیع موسوی، کارشناس لایه اوزن سازمان محیط زیست در رابطه با تغییرات ضخامت لایه اوزن در دهه‌های اخیر اظهار کرد: به طور کلی تقریباً هیچ تغییرات قابل ملاحظه‌ای بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۶ در ستون کلی اوزن بین مدارهای ۶۰ درجه شمالی و جنوبی مشاهده نشده و مقدار تغییرات آن تقریباً زیر دو درصد میانگین تغییرات حد فاصل سال‌های ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۰ تخمین زده می‌شود، اما با این وجود از سال ۲۰۰۰ میلادی در بیرون از نواحی قطبی ضخامت اوزن در استراتوسفر بالایی بین یک تا سه درصد در هر دهه افزایش داشته است.

وی ادامه داد: تغییرات یا ترمیم لایه اوزن در نیمه دوم قرن حاضر با الگوهای مختلف افزایش و کاهش خود کمی پیچیده به نظر می‌رسد؛ در حالی‌ که انتظار می‌رود حفره بزرگ اوزن جنوبگان در فصل بهار در دهه ۲۰۶۰ به سطح میزان قبلی خود پیش از سال ۱۹۸۰ برسد، این رقم در عرض‌های جغرافیایی میانه نیمکره شمالی در دهه ۲۰۳۰ و عرض‌های متوسط نیمکره جنوبی در اواسط قرن حاضر یعنی ۲۰۵۰ به مقادیر قبل از ۱۹۸۰ تغییر می‌یابد.

این کارشناس لایه اوزن سازمان محیط زیست در رابطه با میزان ترمیم لایه اوزن در کشور گفت: ایران جز سرزمین‌های عرض‌های متوسط نیمکره شمالی است که مطابق خروجی مدل‌ها انتظار می‌رود در دهه سی قرن بیستم میلادی، ترمیم این لایه روی سرزمین‌های هم‌عرض ایران انجام بگیرد. ضمناً میانگین اوزن روی سرزمین ایران حدود ۲۸۶ دابسون با حداکثر و حداقل ۳۱۰ و ۲۶۶ در ماه های مارس و اکتبر به ترتیب در نوسان است که در دهه‌های گذشته کاهش چشمگیری نداشته که همین ناهنجاری بسیار ضعیف با سرعت ۰.۰۹ دابسون در هر دهه رو به افزایش است.

موسوی درباره تأثیر افزایش آلودگی‌های محیطی بر روی روند تخریب لایه اوزن توضیح داد: ذرات آلاینده هوا که سلامت موجودات زنده را تحت تأثیر قرار می‌دهد از طریق اندازه‌گیری‌ها توسط ۶ شاخص شامل ذرات کمتر از ۱۰ و ۲.۵ میکرونی، اوزن، منواکسیدکربن، دی اکسیدنیتروژن و دی اکسیدسولفور صورت می‌گیرد که بیشتر جهت بررسی کیفیت هوای شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند. این آلاینده‌ها مستقیماً در تخریب مولکول اوزن در لایه استراتوسفر دخالت ندارند و برای اندازه‌گیری تخریب اوزن شاخص‌های آلودگی نظیر میزان اتم کلر و برم موجود در جو ملاک است.

وی با اشاره به اثرات سوء کاهش ضخامت اوزن و افزایش تابش‌های فرابنفش بیان کرد: دامنه اثرات زیان‌بار تابش فرابنفش خورشید به‌ویژه در امواج نوع B فرابنفش (۲۸۰ تا ۳۱۵ نانومتر) طیف گسترده از حیات زنده جانوری، گیاهی و همچنین عناصر غیرزنده را شامل می‌شود. یکی از این زیان‌ها بیماری‌های پوستی و چشمی است که می‌تواند منجر به مرگ و کوری شود و یا ابتلا به انواع بیماری‌های پوستی و چشمی مانند آب مروارید، سرطان پوست ملانوما و بیماری چشمی آب سیاه را همراه داشته باشد.

کارشناس لایه اوزن سازمان محیط زیست خاطرنشان کرد: افزایش این نوع از تابش فرابنفش عوارض دیگری نظیر سرکوب DNA، ظهور و بروز بسیاری از بیماری‌های پوستی نظیر پیرپوستی و پیسی، به خطر افتادن زنجیره غذایی اقیانوس‌ها و خشکی‌ها، کاهش محصولات زراعی، کاهش عمر مفید بسیاری از اجسام ثابت و متحرک تحت مصرف انسان را به همراه دارد. علاوه بر این می‌تواند به‌عنوان تشدید ظهور آلاینده ثانوی اوزن در هوای شهری نیز دخالت داشته باشد./ تسنیم