درمان شقاق و آنچه باید بدانید!

در این مقاله قصد داریم به توصیف بیماری­های مقعدی بپردازیم و در مورد درمان فیستول، درمان کیست مویی، درمان شقاق، درمان فیشر، درمان آبسه مقعدی و درمان بواسیر صحبت کنیم. در ادامه به هریک از این موارد اشاره­ای خواهیم داشت و سپس به صورت مفصل، به موضوع درمان شقاق می­پردازیم.

• درمان بواسیر

بواسیر از جمله بیماری­های مقعدی است که بر اثر آن رگ­های خونی و متورمی در ناحیه مقعد بوجود می­آید. این رگ­ها گاهی در نواحی داخلی و گاهی در نواحی خارجی بوجود می­آیند که بیمار را با دردهای شدیدی روبرو کرده، به طوری که نشستن و برخاستن او همراه با درد بسیاری خواهد بود و گاهی این رگ­ها خونریزی می­کنند.

• درمان آبسه مقعدی

آبسه مقعدی به عنوان یکی از بیماری­های مقعدی در اثر وجود باکتری­هایی در مقعد بوجود می­آید که ممکن است با دردی فراوان همراه باشد. آبسه مقعدی معمولاً در دو نوع سطحی و عمقی رشد می­کند و غالباً نوع عمقی آن با درد بسیار زیاد همراه است. درمان­های مختلفی برای آن وجود دارد و در صورتی که درمان­ها نتیجه ندهد با جراحی درمان می­شود.

• درمان فیستول

فیستول یکی از بیماری­های مقعدی است که مشابه بواسیر است با این تفاوت که رگ­های خونی در بواسیر متورم می­شوند اما در فیستول انشعاباتی را تشکیل می­دهند. گاهی حجم این انشعابات بسیار زیاد است، به­طوری که دردهای شدیدی را به همراه دارد و بیمار را با مشکلاتی روبرو می­کند.

• درمان کیست مویی

کیست مویی یکی از مشکلاتی است که در انتهای ستون فقرات که موسوم به دنبالچه می­باشد، رشد می­کند. در برخی موارد کیست مویی دردهای شدیدی را به همراه دارد و نیاز به جراحی پیدا می­کند. جراحی آن بسیار ساده است، به طوری که امروزه به جای جراحی از اشعه لیزر برای از بین بردن آن استفاده می­کنند.

درمان شقاق یا فیشر

شقاق مقعد یک پارگی کوچک و بیضی شکل در ناحیه داخلی مقعد است که خط پیشین آن را باز می­کند. شقاق به طور معمول با حرکات روده باعث ایجاد درد شدید و خونریزی می­شود. شقاق ، یک بیماری شایع است اما اغلب با علل دیگر درد و خونریزی مانند بواسیر اشتباه گرفته می­شود.

اکثر شقاق­های مقعد نیازی به جراحی ندارند. متداول­ترین درمان برای درمان شقاق حاد مقعد شامل رژیم غذایی پر فیبر و همچنین استفاده از مکمل­های بدون نسخه فیبر است. برای تقویت حرکات نرم روده و کمک به فرآیند بهبود آن، ممکن است نرم­کننده­های مدفوع و افزایش مصرف آب لازم باشد. از داروهای بی­حسی موضعی مانند لیدوکائین می­توان برای درد مقعد و حمام گرم و وان به مدت 10 الی 20 دقیقه در روز به عنوان آرام­بخش استفاده کرد که باعث آرامش عضلات مقعد شده و به روند بهبودی کمک می­کند. داروهای ضد درد و مواد مخدر برای شقاق مقعد توصیه نمی­شود، زیرا باعث یبوست می­شوند. داروهای دیگری نیز ممکن است برای درمان شقاق تجویز شوند، در صورتی که بیمار دچار شقاق از نوع مزمن باشد به تسکین عضلات اسفنکتر مقعد نیاز دارد. شقاق­های مزمن معمولاً دشوارتر درمان می­شوند. در ادامه می­خواهیم داروهایی که ممکن است برای درمان شقاق ارائه شوند را، معرفی کنیم.

پماد نیتروگلیسیرین

نیتروگلیسیرین یک داروی معمول است که برای درمان شقاق تجویز می­شود. این دارو همراه با پماد نفتی برای کمک به درمان شقاق­های حاد و مزمن مقعد استفاده می­شود. نیتروگلیسیرین در راستای آرامش و شل­سازی شیمیایی عضله اسفنکتر در مقعد داخلی کار می­کند و باعث کاهش فشار اسفنکتر و متعاقباً افزایش جریان خون به محل آسیب دیده می­شود و در نتیجه باعث بهبودی و درمان شقاق می­شود. مهم­ترین عارضه جانبی نیتروگلیسیرین سردرد است که حداقل در 20 تا 30 درصد بیماران گزارش شده است.

مسدود کننده­های کانال کلسیم

این داروها شامل دیلتیازیم و نیفدیپین است. اشکال خوراکی مسدودکننده­های کانال کلسیم نیز موجود است اما اینها معمولاً منجر به بهبودی شقاق، درمان شقاق و عوارض جانبی بیشتری نسبت به درمان موضعی می­شوند.

جراحی برای درمان شقاق

گزینه­های جراحی برای درمان شقاق مقعد شامل تزریق سم بوتولینوم یا بوتاکس به اسفنکتر مقعد و تقسیم جراحی بخشی از اسفنکتر مقعد داخلی است. هر دو مورد به طور معمول به صورت سرپایی انجام می­شوند و هدف از این گزینه­های جراحی ارتقاء آرامش اسفنکتر مقعد و در نتیجه کاهش درد مقعد و اسپاسم است که در نهایت منجر به بهبود و درمان شقاق می­شود.

تزریق بوتولینوم

سم بوتولینوم مستقیماً به عضله اسفنکتر مقعد داخلی تزریق می­شود تا باعث آرامش اسفنکتر مقعد و بهبودی آن شود. این تزریق تقریباً در 50 تا 80 درصد بیماران به بهبودی کامل منجر می­شود. تزریقات به صورت یک عمل جراحی سرپایی، در یک روز انجام می­شود و گاهی اوقات در محیط مطب نیز قابل انجام است.

اسفنکتروتومی داخلی

تقسیم دقیق و کنترل شده عضله اسفنکتر مقعد داخلی روشی بسیار موثر و متداول در درمان شقاق مزمن مقعد است که میزان موفقیت آنها بیش از 90 درصد است. میزان عود بعد از اسفنکتروتومی در صورت انجام صحیح توسط جراح، بسیار کم است. عمل جراحی به صورت سرپایی و یک روزه انجام می­شود. خطرات اصلی اسفنکتروتومی داخلی درجات متغیر مدفوع و یا بی­اختیاری گاز است. اگر بعد از عمل هرگونه بی­اختیاری وجود داشته باشد، ممکن است در مدت زمان کوتاهی برطرف شود. بیماران تحت درمان اسفنکتروتومی در مقایسه با بیماران دارای شقاق مقعد مداوم، از کیفیت زندگی بالاتری برخوردار می­باشند.