آیا خون تیره همیشه غلیظ است؟

 افزایش تعداد گلبول های قرمز در واحد حجم خون را اصطلاحا غلظت خون می  گویند. در این حالت تعداد هموگلوبین های خون فرد بیمار بیشتر از یک فرد عادی است.

خون

میزان هموگلوبین خون در زنان باید بین 12 تا 14 گرم در دسی لیتر و در مردان بین 14 تا 16 گرم در دسی لیتر باشد و اگر این عدد در زنان از 16 و در مردان از 18 بالاتر برود، بیماری غلظت خون محسوب می شود.

دکتر سید امیر حسین امامی در این باره اظهار کرد:

«در بسیاری از موارد، افزایش غلظت خون به صورت کاذب است، به این معنا که میزان هموگلوبین خون مناسب است، ولی به دلایلی مانند کم آبی بدن، در آزمایش این مقدار بالا نشان داده می شود.

یکی از علل رایج غلظت خون کاذب این است که فرد تمام آزمایش های خونی را در یک زمان و با هم انجام می دهد و برای انجام آزمایش هایی مانند چربی خون مجبور است ساعت ها ناشتا باشد. غلظت خون حقیقی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شود که در بیماری غلظت خون اولیه، تولید گلبول های قرمز خون توسط سیستم خونساز بدن به صورت خودکار بالاست. در غلظت خون ثانویه، سیستم خونساز بدن سالم است، ولی بیماری هایی مانند بیماری های مزمن ریوی، کلیوی، قلبی و یا تومورها می توانند موجب غلظت خون بالا شوند.»

دکتر قدیر محمدی، متخصص طب سنتی می گوید :

«در طب مدرن می  گویند اگر تعداد گلبول  های خون در حجم به خصوصی از خون بیشتر باشد، فرد مبتلا به غلظت خون است و با بخش سرمی یا مایع کاری ندارند. اما در طب سنتی، اگر گلبول  های خون کمتر شود، اما سرم خون غلیظ تر باشد، می  گوییم غلظت خون وجود دارد.

گاهی اوقات هم اگر دمای بدن از حد طبیعی که 37 درجه است، پایین تر بیاید و سردتر شود، خون متراکم شده و غلیظ می  شود. در این شرایط دمای بدن فرد می تواند بدون وجود عوامل زمینه ای دیگر، او را به مشکل غلظت خون دچار کند. اغلب افراد ساکن در مکان های مرتفع نظیر کوهستان و یا مکان هایی که آلودگی هوا زیاد است بیشتر از سایرین دچار بیماری غلظت خون می شوند. درست مثل یخ و آب که یخ نسبت به آب غلیظ تر است، چون ملکول  های آن در شرایط متراکم تری قرار دارند. اما آب رقیق است و ملکول  هایش با فاصله بیشتری از هم هستند، یعنی هرچه دمای بدن پایین باشد و خون سردتر، گلبول  های خون به هم چسبیده تر می  شوند و در حجم به خصوصی از خون زیاد به نظر می  آیند، ضمن اینکه ممکن است همین فرد دچار کم خونی باشد.»

علل غلیظ شدن خون کدامند؟

دکتر مهیار منصوری، فوق تخصص خون و سرطان بالغین در این باره گفت:

در برخی مواقع غلظت خون به خاطر استعمال سیگار است و به دلیل کاهش اکسیژن خون، فرد دچار غلظت خون می شود. افرادی که به بیماری قلبی و ریوی دچار هستند نیز ممکن است دچار غلظت خون شوند. زندگی در جاهایی که اکسیژن کم است، مانند زندگی در مناطق کوهستانی (ارتفاعات) نیز منجر به ایجاد غلظت خون افراد می شود، اما این دلایل زمینه ساز سرطان نیستند.

ولی برخی از غلظت های خون، بیماری های زمینه ای سرطان هستند. «پلی سیتمی ورا» نوعی بیماری یا اختلال خونی است که در آن مغز استخوان بیش از حد مورد نیاز، گلبول قرمز می سازد و این مدل امکان دارد به سرطان خون تبدیل شود. استرس، کار و فعالیت زیاد بر روی بیماری غلظت خون تاثیری ندارد و تنها باعث بروز غلظت خون کاذب می شود.

علائم غلیظ شدن خون چیست؟

از علائم بالینی بیماری غلظت خون می توان به برافروختگی پوست صورت، قرمزی چشم ها، اختلالات هوشیاری، منگی، سردرد، خواب آلودگی و گزگز دست و پا اشاره کرد.

غلظت خون در چه کسانی بیشتر است؟

بعد از سن بلوغ، وجود هورمون هایی در مردان تحریکاتی در سیستم خونسازی بدن ایجاد می کند که موجب می شود میزان غلظت خون در مردان دو گرم نسبت به زنان بالاتر رود. چنانچه فردی دچار غلظت خون باشد، باید علت غلظت خون را از یک فوق تخصص خون و سرطان جویا شود. ولی این بیماری ممکن است در هر سنی بروز پیدا کند. ما افرادی داریم که در سن نوجوانی و به دلیل ارثی این مشکل را دارند. بچه  هایی هستند که دیواره پایین قلب شان باز است یا مشکل ریوی دارند که آنها از جمله کسانی هستند که درگیر غلظت خون می  شوند. غلظت خون کاذب در تمام سنین وجود دارد، اما غلظت خون اولیه بیشتر در سنین میانسالی و غلظت خون ثانویه در سنین بالا بروز پیدا می کند. اغلب افراد ساکن در مکان های مرتفع نظیر کوهستان و یا مکان هایی که آلودگی هوا زیاد است بیشتر از سایرین دچار بیماری غلظت خون می شوند.

خون تیره همیشه غلیظ نیست

خونی  که در سرخرگ  ها جریان دارد، شفاف و قرمزرنگ است، اما خونی که در سیاهرگ ها وجود دارد، تیره رنگ است و اکسیژن کمی دارد. اکسیژن این خون در سیاهرگ مصرف شده، به بافت  ها آمده و حین گردش، مقداری از فضولات گردش سلولی هم به آن اضافه شده و این خون به قلب و ریه برمی گردد تا دوباره اکسیژن بگیرد، بنابراین خون تیره لزوما غلیظ نیست، ولی خون غلیظ به طور قطع تیره هست.

غذای چرب تاثیری بر غلظت خون ندارد

این بیماری در اثر خوردن غذاهای ناسالم، چرب و روغن نباتی مایع و جامد ایجاد نمی شود و مصرف میوه ها و یا نوشیدن آب انار که در فرهنگ ما برای کاهش غلظت خون توصیه می شود بر کاهش هموگلوبین خون تاثیری ندارد.

باید به پزشک متخصص مراجعه کرد

چنانچه فردی دچار غلظت خون باشد، باید علت غلظت خون را از یک فوق تخصص خون و سرطان جویا شود. تنها راهی  که نشان می  دهد فردی غلظت خون دارد یا نه، دادن آزمایش خون و اندازه گیری هماتوکریت است.

در بین برخی افراد باب شده که می گویند چنانچه غلظت خون دارید قرص آسپیرین استفاده کنید و یا خون اهدا کنید، در حالیکه استفاده دو مورد فوق تنها در حد یک مسکن ساده بوده و نیاز است افراد علت بیماری غلظت خون را با مراجعه به پزشک متخصص جویا شوند و چنانچه غلظت خون علتی زمینه ای دارد، متناسب با تشخیص پزشک به درمان بپردازند.

چطور درمان می شود؟

برای درمان غلظت خون کاذب از مایعات و در غلظت خون اولیه از خونگیری و داروها استفاده می شود و در نهایت در غلظت خون ثانویه باید بیماری های زمینه ای که موجب بروز غلظت خون شده اند، برطرف شوند.

وقتی پزشک متخصص با توجه به جواب آزمایش متوجه شد که علت بروز غلظت خون در فرد، اولیه است یا ثانویه، درمان را آغاز می  کند. برای رفع غلظت خون بهتر است که آویشن را همراه با چند عدد عناب دم کرده و روزی چند بار مصرف کنید. اگر علت ثانویه بود، درمان علت زمینه ای - قلبی یا ریوی - را در صورتی که امکان پذیر باشد، آغاز می  کند و در کنار آن هرگاه غلظت خون از 56 درصد در مردان و 52 درصد در زنان بالاتر برود، بخشی از خون کشیده و دور ریخته می  شود. این کار نیز به شکل استاندارد انجام می  شود تا غلظت خون کاهش پیدا کند. این عمل تا زمانی ادامه دارد که یکی از مهم ترین مواد خونساز بدن در اثر خروج از بدن کم شود. در واقع به بیمار فقر آهن می  دهیم تا دچار غلظت خون نشود.

حال اگر علت پرخونی براثر علت اولیه یعنی ناشی از مغز استخوان باشد، در این  حالت باید به درمان علت بیماری خونی بپردازیم و با خروج خون از یکی از رگ  ها، میزان گلبول  های قرمز خون را تنظیم کنیم.

درمان سنتی غلظت خون

غلامرضا کردافشاری متخصص طب سنتی می گوید:

برای رفع غلظت خون و پاکسازی خون از مواد زائد بهتر است که آویشن را همراه با چند عدد عناب دم کرده و روزی چند بار مصرف کنید. به این ترتیب که یک قاشق غذاخوری آویشن خشک را همراه با 7 تا 10 عدد عناب در یک یک لیتر آب جوش دم کرده و روزی چند بار مصرف کنید. مصرف این نوشیدنی در ماه های اولیه بهار به سلامت بدن کمک می کند.

چطور جلوگیری کنیم؟

افراد بهتر است هم برای جلوگیری از غلیظ شدن خون و هم برای کمک به نیازمندان، به طور مستمر خون بدهند. مردان بهتر است هر سه ماه و زنان هر چهار ماه یکبار خون شان را اهدا کنند.