علت التهاب زبان

 زبان یک اندام ماهیچه ای کوچک در دهان است که به چشیدن و بلعیدن غذا و همچنین تکلم کمک می کند. گاهی اوقات زبان ممکن است به گلوسیت مبتلا شود که تورم، قرمزی و شکل گیری ظاهری صاف روی سطح زبان را به همراه دارد.

 موارد مختلفی می توانند به شکل گیری گلوسیت یا التهاب زبان منجر شوند و این شرایط انواع مختلفی دارد. در ادامه با گلوسیت بیشتر آشنا می شویم.

نوع: گلوسیت حاد

انواع مختلفی از گلوسیت وجود دارند که یکی از آنها به نام گلوسیت حاد شناخته می شود. در این نوع، التهاب زبان به طور ناگهانی رخ می دهد و علائم اغلب شدید هستند.

افزون بر تورم، از دیگر علائم گلوسیت حاد می توان به درد و تنگی نفس (Dyspnea) اشاره کرد. گلوسیت حاد بیشتر به واسطه یک واکنش آلرژیک یا در نتیجه آسیب دیدگی زبان، مانند سوختگی یا گاز گرفتگی رخ می دهد.

نوع: گلوسیت مزمن

در گلوسیت مزمن، التهاب زبان به طور مکرر رخ می دهد و ممکن است به عنوان نشانه ای از یک بیماری و شرایط سلامت دیگر آغاز شود. گلوسیت مزمن شایع‌تر از گلوسیت حاد است.

یک زیرنوع آن به نام گلوسیت مزمن سطحی شناخته می شود که در آن خود زبان ملتهب نمی شود، بلکه بیشتر غشائی که آن را پوشش داده است تحت تاثیر قرار می گیرد. این نوع خاص به طور ویژه بین افراد معتاد به الکل، مصرف کنندگان تنباکو، و آنهایی که به بیماری های مزمن معده یا روده مبتلا هستند، دیده می شود.

نوع: گلوسیت آتروفیک

در گلوسیت آتروفیک که به نام گلوسیت هانتر نیز شناخته می شود، زبان رنگ اصلی خود را از دست می دهد و سطح آن صاف می شود.

صاف شدن زبان به معنای آن است که بسیاری از جوانه های چشایی خود که در حالت عادی سطح زبان را پوشش می دهند، از دست رفته اند. این می تواند ظاهری براق و صاف به زبان ببخشد.

نوع: گلوسیت ایدیوپاتیک

گلوسیت ایدیوپاتیک به واسطه التهاب در غشای مخاطی و کل ماهیچه زبان تعریف می شود. متاسفانه، دلیل این نوع خاص از گلوسیت نامشخص است.

افراد مبتلا به گلوسیت ایدیوپاتیک با صاف شدن زبان مواجه هستند و اغلب تا 50 درصد یا بیشتر از جوانه های چشایی خود را از دست می دهند که ظاهری براق و صاف به زبان می بخشد.

دلیل: واکنش های آلرژیک

یکی از شایع‌ترین دلایل گلوسیت، به ویژه گلوسیت حاد، یک واکنش آلرژیک است. این واکنش های آلرژیک ممکن است به واسطه داروها، غذاها، و محرک های بالقوه دیگر شکل بگیرند و جوانه های چشایی و بافت های ماهیچه زبان را ملتهب سازند.

برخی داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا که به نام مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین شناخته می شوند از محرک های رایج هستند و همچنین می توان به دهانشویه ها، خوشبوکننده های دهان، خمیردندان ها، پلاستیک در دندان های مصنوعی، و رنگ ها در آبنبات ها اشاره کرد.

دلیل: بیماری و عفونت ها

گلوسیت ممکن است در نتیجه ابتلا به یک بیماری، به ویژه آنهایی که سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می دهند، شکل بگیرد. زیرا آنها ممکن است به ماهیچه ها و جوانه های چشایی زبان حمله کنند. هرپس سیمپلکس، ویروسی که موجب تبخال ها و تاول های اطراف دهان می شوند یکی از نمونه ها در این زمینه است.

عفونت ها از جمله آنهایی که به واسطه باکتری ها، مخمرها، یا قارچ ها شکل می گیرند نیز می توانند موجب گلوسیت شوند. به عنوان مثال، می توان به برفک اشاره کرد که موجب بروز وصله های سفید روی زبان و درون دهان می شود. بهداشت ضعیف دهان و دندان و تولید کم بزاق (خشکی دهان) می توانند به عفونت منجر شوند که احتمال ابتلا به گلوسیت را افزایش می دهد.

دلیل: کمبود ویتامین ها

کمبود ویتامین و مواد مغذی یکی دیگر از دلایل شایع گلوسیت است. به عنوان مثال، اگر به میزان کافی آهن دریافت نکنید، احتمال مواجهه با سطوح پایین میوگلوبین افزایش می یابد. این شرایط می تواند به گلوسیت منجر شود زیرا میوگلوبین پروتئینی در گلبول های قرمز خون است که برای سلامت ماهیچه، از جمله بافت ماهیچه زبان اهمیت دارد.

از دیگر کمبودهای ویتامینی که می توانند به گلوسیت منجر شوند می توان به ویتامین B12، ویتامین E، ریبوفلاوین، فولات، و نیاسین اشاره کرد. بدون در نظر گرفتن این که کدام ویتامین مقصر است، این نوع از گلوسیت معمولا به گلوسیت کمبود ویتامین ارجاع می شود.

دلیل: آسیب دیدگی دهان

همان گونه که پیشتر اشاره شد، آسیب دیدگی یا بروز زخم در دهان می تواند به گلوسیت منجر شود. از نمونه های رایج می توان به بافت گاز گرفته، بریده، جویده شده یا سوخته روی زبان یا نقاط دیگر دهان اشاره کرد. افزون بر این، التهاب ممکن است به واسطه لوازم دندانسازی مانند سیم کشی ارتودنسی یا دندان مصنوعی نامناسب رخ دهد.

پیرسینگ زبان نیز می تواند احتمال ابتلا به گلوسیت را افزایش دهد زیرا این اندام ماهیچه ای را هرچه بیشتر مستعد ابتلا به عفونت و زخم ها می سازد.

علائم

اگرچه پیشتر به برخی علائم گلوسیت اشاره شد اما تکرار آنها ضرری ندارد. درد یا حساسیت به لمس در کنار تورم یا التهاب در زبان از جمله شایع‌ترین علائم هستند.

در برخی موارد، تورم ممکن است چنان شدید شود که توانایی فرد برای بلعیدن، جویدن، یا صحبت کردن را تحت تاثیر قرار دهد. در این شرایط دریافت کمک پزشکی فوری اهمیت دارد. زبان ممکن است تغییر رنگ داده و رنگ پریده یا قرمز روشن شود و به واسطه از دست دادن جوانه های چشایی ظاهری صاف به خود بگیرد.

درمان: داروها

چگونگی درمان گلوسیت تا حد زیادی به دلیل این شرایط بستگی دارد. اگر گلوسیت ناشی از یک عفونت باکتریایی، قارچی یا مخمری باشد، پزشک شما ممکن است برای تسکین علائم و بهبود عفونت دارو تجویز کند.

در ترکیب با آنتی بیوتیک ها یا داروهای دیگر، کورتیکواستروئیدهای موضعی ممکن است تجویز شده و برای کمک به کاهش علائم درد و قرمزی زبان یا بخش های دیگر دهان به کار گرفته شوند.

درمان: مراقبت خانگی

در موارد دیگر گلوسیت، روش های مراقبت خانگی ممکن است بهترین گزینه درمان باشند. به عنوان مثال، اگر این شرایط به واسطه یک ویروس شکل گرفته باشد، پزشک می تواند یک برنامه روتین برای درمان علائم در خانه را ارائه کند. این برنامه شامل مراقبت از سلامت زبان و کل دهان از طریق دو بار مسواک زدن در روز و استفاده از نخ دندان می شود.

یا اگر گلوسیت به واسطه کمبود یک ویتامین مشخص شکل گرفته است، شاید دنبال کردن یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی که با کمبود آنها مواجه هستید، بهترین گزینه درمان باشد. در مواردی که گلوسیت به واسطه یک واکنش آلرژیک یا محرک شکل گرفته است، تشخیص دلیل و از بین بردن یا پرهیز از آن برای پیشگیری از واکنش های آینده اهمیت دارد.