دلیل کند شدن سوخت و ساز بدن چیست؟

فهیمه سهیلی‌پور فوق تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم کودکان، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره کم‌کاری تیروئید در افراد، اظهار کرد:  علائم بالینی کم‌کاری تیروئید بستگی به شدت کمبود هورمون‌های تیروئید و نحوه بروز بیماری دارد، گاهی اوقات علائم بسیار پررنگ و ملموس هستند و گاهی اوقات مخفی و خزنده. به همین دلیل توجه صرف به برخی علائم نمی‌تواند دلیل قاطعی بر ابتلا یا عدم ابتلا به کم‌کاری تیروئید باشد.

او در ادامه افزود: در اکثر موارد که درگیری خود غده تیروئید است و هایپوتیروئیدی ثانویه به پاسخ ایمنی بدن اتفاق می‌افتد، کمبود هورمون‌های تیروئید به صورت تدریجی رخ می‌دهد. علائم بالینی در این گونه موارد کاملاً مرموز و مخفی استقرار پیدا می‌کنند و معمولاً بهتر تحمل خواهند شد اما چنانچه کمبود هورمون‌ها به صورت حاد مثلاً به دنبال جراحی خارج کردن غده تیروئید یا قطع ناگهانی قرص لووتیروکسین باشد، علائم کمبود هورمون‌ها شدید و پر سر و صدا است.

کم کاری تیروئید

سهیلی‌پور بیان کرد: چنانچه کم‌کاری تیروئید به صورت ثانویه و در اثر اختلالات غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس مغز ایجاد شده باشد، ممکن است علائم کمبود سایر هورمون‌های هیپوفیزی، با هم مشاهده شود. از جمله این موارد می‌توان به علائم اختلال عملکرد غدد جنسی یا نارسایی غده فوق کلیه اشاره کرد. این درگیری‌ها گاهی می‌توانند علائم کم‌کاری تیروئید را تا مدت‌ها مخفی نگه دارند.

او افزود: به طور کلی کمبود هورمون‌های تیروئید، موجب کند شدن سوخت و ساز بدن می‌شود. این مسئله می‌تواند با خستگی زودرس، آهستگی یا کندی در رفتار و گفتار، عدم تحمل سرما، یبوست و افزایش وزن نمایان شود. توجه به این نکته ضروری است که کم کاری تیروئید، هرگز نمی تواند به چاقی‌های بسیار شدید یا چاقی مفرط منجر شود، بلکه باید ردپای عوامل دیگری را در ظهور آنها پیگیری کرد. ولی متاسفانه شاهد هستیم که برخی از مردم، تصورات اشتباه و نادرست در این خصوص دارند.

علائم تیروئید

فوق تخصص غدد درون‌ریز گفت: در خصوص سایر بیماری‌های سیستم غددی، هم باید بگوییم که ابتلا به برخی از بیماری‌های سیستم غددی و مصرف بسیاری از داروها هم می‌تواند باعث درجاتی از چاقی شود. اما آنها نیز مانند کم‌کاری تیروئید، هیچ کدام نمی‌توانند تنها علت بروز چاقی‌های مفرط یا مرضی باشد.

او تصریح کرد: در مبتلایان به کم‌کاری تیروئید، درشت مولکول‌هایی موسوم به گلیکوزآمینوگلیکان در پوست و برخی بافت‌های دیگر تجمع می‌یابند. این مسئله به پف کردگی صورت، خشکی پوست و مو، بزرگ شدن زبان و خشن شدن حالت چهره دامن می‌زند. البته چنین تغییراتی در کودکان و بیماران جوان کاملاً واضح و قابل توجه است ولی در افراد سالخورده، ممکن است با تغییرات مربوط به افزایش سن اشتباه گرفته شود و تشخیص بیماری را با تاخیر مواجه کند.

سهیلی‌پور گفت: کم‌کاری تیروئید می‌تواند مشکلات خلقی شبیه افسردگی، کاهش شنوایی، افزایش فشار خون دیاستولی و حتی تجمع مایع در پرده‌های اطراف ریه‌ها یا اطراف قلب ایجاد نماید.

او تصریح کرد: علاوه بر علائم بالینی بسیار متنوع ذکر شده، کم کاری تیروئید ممکن است موجب اختلالات آزمایشگاهی متفاوتی شود. این موارد شامل کاهش غلظت سدیم خون، افزایش چربی‌ها و نیز انواع خاصی از کم‌خونی باشد که به درمان‌های معمول کم‌خونی مانند تجویز آهن هیچ پاسخی نمی‌دهد که البته این مشکلات معمولاً با درمان کم‌کاری تیروئید به بهترین شکل برطرف می‌شود.