بیکاری؛ مشکل ۱۰ میلیون ایرانی

بیکاری امروزه به معضل اصلی کشور تبدیل شده است. این مشکل به صورت تقریبی همه خانواده ها را درگیر کرده است. کمتر خانواده ای وجود دارد که این روزها دغدغه اشتغال فرزندان خود را نداشته باشد.

اکثر جوانان این روزها برای فرار از بیکاری یا به سمت تحصیل در مراتب بالاتر علمی هستند و امید دارند که در مرحله بعدی در صف جویندگان کار نباشند و شغل مورد نظر خود را پیدا کنند. تعداد دیگر از جوانان که هم توان مالی برای ادامه تحصیل را ندارند و هم شرایط معیشتی برای آنها به گونه ای است که ضرورت کسب درآمد را می طلبد، وقتی کار مناسبی متناسب با شرایط خود پیدا نمی کنند به سمت مشاغل کاذبی مانند راننده آژانس یا تاکسی های اینترنتی و دستفروشی می روند.

 روش های مختلف دولت نیز برای جوانان به خوبی کارگشا نبوده است. طرح های دولت ها تکرار طرح های قبلی در سنوات گذشته با رنگ و لعابی جدیدی است که امتحان خود را در حل معضل اشتغال پس داده و موفقیت آمیز نبوده است،اما باز هم با تمام شدن یک دولت، دولت بعدی با سر و شکلی جدید طرح های قبلی را دنبال می کند به همین دلیل است که اثربخشی لازم را ندارند.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند بخشی از دلایل بیکاری به وضعیت شاخص های اقتصادی از جمله رکود تولید و واحدهای تولیدی، افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی، نبود روابط بین المللی تجارت و بسته شدن قدرت رقابت با دنیا مرتبط است. اما عده دیگری از کارشناسان اعتقاد دارند که بیکاری فارغ التحصیلان صرفاً به خاطر شاخص های مشکل دار اقتصادی نیست، بلکه نداشتن مهارت کافی در بین جامعه دانش آموختگان دانشگاهی باعث کمرنگ شدن اشتغال فارغ التصحیلان شده است. این دسته از کارشناسان بیان می کنند که  کارفرمایان برای جذب نیرو،به دنبال نیروی مختصص و کاربلد هستند که در جامعه دانشگاهیان فارغ التحصیل جویای کشور به سختی یافت می شود.

 اکثر متخصصان فنی شاغل در کارگاه های بزرگ کشور، افرادی هستند که متخصصان صاحب مهارت و زبده هستند که بخش زیادی از آنها دارای مدرک دانشگاهی نیستند یا اگر مدرک دانشگاهی دارند، مرتبط با رشته مورد فعالیتشان نیست،بلکه مهارت خود را با گذراندن دوره های مختلف یا تجربی کسب کرده اند.

 اما دلیل هر چه هست، مسئله اینجاست که این روزها بیکاری ،مشکل 10 میلیون ایرانی است. مطابق آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار حدود 3میلیون نفر بیکار هستند که اگر این میزان را با آمارغیر رسمی بیکاری که شامل مشاغل کاذب،زیرزمینی و غیر بیمه ای است جمع کنیم، حدود 10میلیون نفر در کشور در لیست جویندگان کار قرار دارند و بیکار تلقی می شوند.

*چالش های بازار کار و استخدام ایران

بهناز آریا، کارآفرین و عضو سازمان نظام صنفی رایانه ای تهران با اشاره به جدیدترین آمار بیکاری در کشور گفت: مطابق جدیدترین آمار مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در سال 98، حدود 10.5 درصد از جمعیت فعال کشور اعلام شده است که این رقم، جمعیتی حدود3 میلیون نفر بیکار را در بر می گیرد. با این حال آمار غیررسمی از وجود 10میلیون نفر بیکار در کشورمان خبر می دهد.

آریا ادامه داد: براساس همین آمار، در حال حاضر 60 درصد از فارغ التحصیلان دانشگاه ها بیکار هستند که جمعیتی حدود 6.7میلیون نفر را در بر می گیرد.این در حالی است که سالانه 800 هزار نفر نیروی جدید جویای کار به آمار بیکاران کشور افزوده و وارد بازار کار می‌شوند.

عضو سازمان نظام صنفی رایانه ای بیان کرد: طبق آخرین گزارشی که مرکز آمار ارائه کرده در بین رشته های تحصیلی، بیشترین نرخ بیکاری فارغ التحصیلان به ترتیب مربوط به گروه های معماری و ساختمان با 26.1، هنر 24.5 درصد، علوم زیستی و رشته های مرتبط 24.1 درصد، فرآوری و ساخت 23.5 درصد و فناوری اطلاعات و ارتباطات 22.8 درصد است.همچنین کمترین نرخ بیکاری مربوط به گروه خدمات امنیتی با 4.4 درصد است.

آریا با اشاره به مهم ترین دلایل بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور گفت: فاصله جدی میان آموخته های دانشگاهی با مهارت های موردنیاز بازار کار از یک سو و نبود راهکار جامعی برای معرفی هدفمند کارجویان به فرصت های شغلی از سوی دیگر باعث شده در حال حاضر بخش عمده ای از فارغ التحصیلان دانشگاهی ما حتی با مدارک بالاتر از کارشناسی نیز نتوانند شغل موردنظرشان را پیدا کنند؛ این موضوع علاوه بر افزایش نرخ بیکاری، هر روز به آمار مهاجرت ایرانیان از کشور هم اضافه می کند.

وی با اشاره به  چالش های بازار کار و استخدام و مشکلات کارفرمایان و کارجویان اشاره کرد و گفت: آمار بیکاری در کشور در حالی رو به افزایش است که کمبود منابع انسانی متخصص، یکی از بزرگترین مشکلات کارفرمایان و صاحبان کسب و کارها محسوب می شود.

آریا درباره نبود پل ارتباطی مناسب میان کارجویان و کارفرمایان ادامه داد: علاوه براینکه رشته های دانشگاهی با مشاغل موردنیاز بازار کار هماهنگ نیست، تاکنون هیچ بستر جامع و تخصصی برای برقراری ارتباط میان همه کارجویان و کارفرمایان در کشور وجود نداشته است.

این کارآفرین با اشاره به مشکلات کارجویان برای ورود به بازار کار  افزود:بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاه ها هم مانند اغلب کارجویان، با شیوه های صحیح یافتن شغل مناسب، دانش و مهارت های لازم آن شغل آشنا نیستند و دقیقاً نمی دانند برای یک استخدام موفق باید به چه مرجعی مراجعه کرد.

استخدام؛ یک صنعت 500 میلیارد دلاری

وی گفت: مطابق جدیدترین آمار موسسه تحقیقاتی IBIBSWorld، در حال حاضر گردش مالی صنعت استخدام در کل جهان به صورت سالیانه رقمی بالغ بر 500 میلیارد دلار است که سهم سالیانه ایران از این رقم، حدود 5 میلیارد دلار برآورد شده است.

آریا بیان کرد: با وجود این ارقام تا به امروز هیچ گاه در کشورمان به موضوع کار و استخدام به چشم یک صنعت نگاه نشده است. درواقع تاکنون مرجع تخصصی کار و استخدامی که بتواند پاسخ گوی نیاز شغلی همه افراد با هر سطح از مهارت و سن باشد، وجود نداشته است.

به گفته آریا، اغلب سایت های کاریابی هم در این زمینه نمی توانند پاسخ گوی نیاز تمام طیف های جامعه باشند. حتی برخی از این سایت ها، اصلا نگاه تخصصی به موضوع استخدام ندارند و اغلب کارجویان بعد از ثبت رزومه رها می شوند.

وی درباره چالش های کارفرمایان برای جذب و استخدام گفت: حتی دربسیاری از موارد این کارفرمایان با تکنیک های صحیح جذب و استخدام و شرح دقیق وظایف هر شغل آشنا نیستند. این موضوعی است که سایت‌ها و مراکز کاریابی تاکنون به آن توجهی نشان نداده اند.

آریا  ادامه داد: تحقیقات ما نشان داده یکی از بزرگترین معضلات مدیران و صاحبان کسب و کارها به عنوان کارفرما این است که نمی دانند برای جذب و استخدام، افراد متخصص را از کجا و از طریق چه شبکه‌هایی پیدا کنند.