خفاش مرموز چینی را بشناسیم

این روز‌هایی که پشت‌سر می‌گذاریم مصداق خوبی برای ضرب‌المثل «هر دم از این باغ بری می‌رسد» است. روز‌هایی که تا چشم باز می‌کنیم و خود را برای شروع روز دیگری از زندگی مهیا می‌کنیم، چشم و گوش‌مان به اخبار تلخی باز می‌شود که واقعا تحمل و شنیدن هرکدام از آن‌ها قدرت خاص و صبر بالایی می‌خواهد. البته در این نمونه آخری که شیوع یک بیماری خاص است، هنوز نام ایران بین کشور‌های درگیر نیست، اما خب هم از جهت ترس از ابتلا و هم نگرانی از آنچه بر سر برخی مردم دنیا می‌رود و جان و سلامتی‌شان را به خطر انداخته، ترسیده‌ایم و غمگین هستیم.

کاهش قیمت نفت در بازار‌های جهانی، افت قیمت جهانی طلا، کاهش ورود گردشگران به کشور‌های شرق و جنوب‌شرق آسیا، تعطیلی ۷۰ هزار سینما در چین، تعویق مسابقات بوکس کسب سهمیه المپیک در قاره آسیا، تعویق رقابت‌های انتخابی المپیک فوتبال زنان در آسیا، چکاپ مسافران ورودی از کشور‌های شرق و جنوب‌شرق آسیا در فرودگاه‌های سایر کشور‌ها و... همه بخشی از اثرات همین دل‌نگرانی جدید بین‌المللی یعنی بیماری کرونای جدید چینی است که سوای تبعات بین‌المللی آن این کشور پهناور و پرجمعیت و ایضا همسایگان آن را با مشکلات جدی و عجیبی روبه‌رو کرده است.

از آنجایی که این ویروس جدید به سرعت درحال تکثیر و انتشار در کشور چین و سایر کشور‌های منطقه شرق و جنوب‌شرق آسیاست و همچنین مراودات و همسایگی ایران با این کشورها، لازم به نظر می‌رسد تا آخرین اطلاعات از گسترش و مخاطرات ناشی از آن را بررسی کنیم.

آخرین روز‌های دی‌ماه بود که اخباری مبنی‌بر شیوع یک بیماری خاص در برخی شهر‌ها و مناطق کشور چین منتشر و به سرعت رسانه‌ای شد. اخباری که در ابتدا شاید خیلی جدی گرفته نشد، اما رفته‌رفته و با انتشار تصاویر عجیب از انتقال مبتلایان به این بیماری جدید و ضدعفونی کردن برخی شهر‌های این کشور ترس و نگرانی گسترده‌ای بین مردم تمام کشور‌های دنیا ایجاد کرد. از همان روز نخست رسانه‌ای شدن این ماجرا تا همین حالا، کمتر لحظاتی است که رسانه‌ها مطالب جدیدی از این اتفاق هولناک در کشور چین چیزی ننوشته باشند.

بیماری‌ای که طبق آخرین خبر‌ها محدود به کشور چین نمانده و به دیگر کشور‌های شرق و جنوب‌شرق آسیا هم سرایت کرده و حتی به گفته برخی کارشناسان به قاره آمریکا و ایالات‌متحده هم رسیده است. رشد لحظه‌ای تعداد مبتلایان به این بیماری و جانباختگان ناشی از این ابتلا باعث می‌شود هر عدد و رقمی بعد از چند دقیقه و ساعت کهنه و قدیمی به نظر برسد، اما براساس آخرین اطلاعات منتشرشده تا به این لحظه، بیش از ۸۰۰ نفر از مردم کشور چین به این ویروس مبتلا شده‌اند که البته با سرعت و گسترش پروسه تشخیص، گمانه‌زنی‌هایی مبنی‌بر افزایش تعداد مبتلایان به بیش از هزارنفر هم وجود دارد و علاوه‌بر این بیش از ۲۵ نفر هم بر اثر درگیری با این بیماری جان خود را از دست داده‌اند تا ترس و نگرانی از گسترش این بیماری همچنان درحال افزایش باشد. مضاف بر این مساله کشور چین تمهیدات ویژه‌ای برای جلوگیری از افزایش سرعت ابتلا به این ویروس مرموز اندیشیده است و بر این اساس و طبق آخرین اطلاعات ۹ شهر با مجموع جمعیت چند ده‌میلیونی در قرنطینه هستند. علاوه‌بر این دولت چین درحال ساخت یک بیمارستان مخصوص تشخیص و درمان و قرنطینه این بیماران است و گفته می‌شود این محل تا ۱۰ روز آینده ساخته خواهد شد.

هنوز وضعیت اضطراری نیست

همانطور که گفته شد، وسعت و جمعیت بالای کشور چین در کنار شیوع سریع بیماری کرونای چینی باعث شد مجامع بین‌المللی و کشور‌های مختلف دنیا متناسب با سیاست‌های خاص خود مواضع و تمهیدات گوناگونی را در مواجهه با این پدیده مرموز در پیش گیرند.

سازمان بهداشت جهانی بعد از انتشار اخبار نگران‌کننده از شیوع کرونا در چین تشکیل جلسه اضطراری داده و در ارتباط با این بیماری اعلام کرده بود: «عامل حیوانی منبع اصلی شیوع این ویروس است و موارد محدودی از انتقال انسان به انسان به دلیل تماس‌های نزدیک افراد با فرد آلوده بوده است.»

این سازمان در اعلام نظری دیگر ضمن تاکید بر این نکته که شیوع ویروس جدید در چین وضعیتی اضطراری محسوب می‌شود، خاطرنشان کرده است: «شیوع این ویروس هنوز وضعیتی اضطراری برای بهداشت جهانی محسوب نمی‌شود، اما ممکن است تبدیل به چنین چیزی بشود.»

همانطور که اعلام تعداد مبتلایان به این ویروس کاملا لحظه‌ای و غیرقابل‌کنترل به نظر می‌رسد، نوع دقیق این بیماری و علت شیوع آن نیز همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. براساس آخرین خبر‌های منتشرشده، این ویروس از خانواده کروناویروس‌هاست که از آن به‌عنوان عامل بیماری سارس هم یاد می‌شود؛ بیماری‌ای که در سال‌های ۲۰۰۲-۲۰۰۳ میلادی به فوت نزدیک به ۸۰۰ نفر در جهان منجر شد.

از تب و مشکل در تنفس هم به‌عنوان علائم ناشی از ابتلا به این بیماری مرموز یاد می‌شود. در جایی دیگر هم البته تعدادی از پژوهشگران ادعا کرده‌اند این ویروس ناشناخته از طریق بازار ماهی‌فروشی ووهان (مرکز اصلی شیوع و گسترش بیماری) شیوع پیدا کرده باشد. اما چیزی که مشخص است هنوز نظر قطعی درباره علت اصلی شیوع این بیماری از سوی مراجع رسمی اعلام نشده است.

خفاش مرموز چینی را بشناسیم

از هر نظر برای شناسایی این ویروس مجهز هستیم

همانطور که اشاره کردم نه این بیماری مساله سهل و کوچکی است و نه واقعا ایران تاب پذیرش ماجرای دردناک دیگری را دارد. پیرو همین دل‌نگرانی‌ها انتظار از مسئولان و مقامات کشور این است تا نهایت دقت و حساسیت را برای جلوگیری از ورود این ویروس به کشور داشته باشند.

محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت از تمهیدات بهداشتی در مواجهه با ویروس چینی در کشور خبر داد و در این‌باره گفت: «سومین گونه خطرناک ویروس کرونا درحال حاضر در کشور چین مطرح و موارد اولیه آن مشاهده شده است. این گونه جدید با عنوان ویروس کرونا ۲۰۱۹ نام‌گذاری شده است. کروناویروس انواع مختلفی دارد که سه گونه از آن به‌عنوان گونه‌های خطرناک شناخته شده‌اند. درحال حاضر مسافرانی که از چین وارد ایران می‌شوند، در فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره) از نظر علائم ابتلا به ویروس کرونا بررسی می‌شوند. اگر علائمی از بیماری مشاهده شود، اقدامات لازم برای مراقبت از این افراد انجام می‌شود.

اگر کسی در چین آلوده به این بیماری شده باشد، فقط می‌تواند از طریق هواپیما به ایران برسد و تنها جایی که مسافر از چین وارد می‌شود، فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره) است. هنوز ابهامات فراوانی درباره این بیماری مطرح است و تخمین زده می‌شود بین هزار و ۷۰۰ تا چهارهزار نفر در چین به این گونه جدید ویروس کرونا مبتلا باشند.» گویا در ارتباط با راه‌های انتقال این بیماری هم گفت: «هنوز اطلاعات درباره این بیماری کامل نیست و راه انتقال آن هم به‌طور قطعی مشخص نشده است. پیش‌بینی می‌شود این بیماری از طریق تماس با آبزیان یا خوردن آن‌ها منتقل شود، ولی هنوز نتیجه نهایی در این زمینه حاصل نشده است. روش تشخیص این بیماری مشخص شده و آلمانی‌ها کیت تشخیص این بیماری را تهیه کرده‌اند. در ایران نیز اقدام کرده‌ایم تا کیت تشخیصی را تهیه کنیم و آزمایشگاه مرجع سلامت از هر نظر برای شناسایی ویروس کرونا ۲۰۱۹ مجهز است.»

حسین عرفانی، رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت هم در ارتباط با تمهیدات ایران در مواجهه با این بیماری گفته بود: «طبق قوانین بین‌المللی سلامت یا IHR کشور‌ها باید هشداری از سوی سازمان جهانی بهداشت تحت‌عنوان نگرانی بین‌المللی در زمینه تهدید سلامت عمومی دریافت کنند که درخصوص این بیماری مرموز، هنوز هشداری دریافت نشده است. از آنجایی که ممکن است به شکل غیرمستقیم مراوداتی از مبادی مرزی (دریایی، زمینی شامل ریلی و جاده‌ای و...) صورت گیرد، تمهیدات لازم اندیشیده شده تا مراقبت‌های لازم انجام شود تا به این ترتیب شاهد ورود بیمار و شیوع آن نباشیم که خوشبختانه تاکنون هیچ مورد مشکوک و مثبتی از این ویروس مرموز در کشور نداشته‌ایم.»

خفاش مرموز چینی را بشناسیم

حتی مورد مشکوک هم در ایران گزارش نشده است

مدیرکل روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم در گفتگو با «فرهیختگان» با اشاره به شیوع این بیماری در چین و آمادگی ایران برای مقابله از ورود این ویروس به کشور گفت: «برای جلوگیری از ورود این ویروس به کشور، دستورالعملی را در نظر گرفته‌ایم و مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار هم هشدار‌های لازم در این زمینه را صادر کرده است و مراقبت در پایانه‌های مرزی و فرودگاه‌ها، خصوصا در پذیرش مسافران شرق و جنوب‌شرق آسیا انجام شده و درحال انجام است.

مواردی که به نظر می‌رسید می‌تواند در مورد پیشگیری از آن در دستور کار قرار بگیرد، چه به صورت سازمانی و چه هشدار‌هایی که باید به مردم داده شود، اعلام شده است. به هرحال ما نمونه‌ای را تا الان حداقل در ایران نداشته‌ایم، حتی به مورد مشکوکی هم اشاره نشده، ولی با توجه به شیوع این بیماری در چین و گسترش تعداد کمی از مبتلایان در تایلند، برخی دیگر از کشور‌های جنوب‌شرقی آسیا و حتی گزارش‌هایی از ایالات متحده، عربستان و... قاعدتا خطراتی را متوجه ما هم می‌کند که برهمین اساس اقدامات لازم انجام و سیاست‌های لازم اتخاذ شده است.»

جهانپور در تشریح علل ایجاد موج این ویروس در کشور چین هم خاطرنشان کرد: «در تشریح علت این بیماری باید گفت این ویروس یکی از انواع کروناویروس است. اینکه از چه منبع و منشایی منتقل شده هم گفته می‌شود از منبع حیوانی در چین به انسان منتقل شده و همچنان هم درحال بررسی است و پاسخ قطعی برای آن یافت نشده است. کاری که ما باید در ایران انجام دهیم، کنترل مسافران ورودی از جنوب‌شرقی آسیا به‌خصوص از چین است. این کار هم از پایانه‌ها به‌خصوص در فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره) آغاز شده و درحال انجام است.

در خود چین چند صد نفر مبتلا شده و چند ده نفر هم از این بیماری فوت کرده‌اند. موضوعی که نهاد‌های بین‌المللی از این بیماری گزارش کرده‌اند این است که دوره نهفتگی این بیماری حدود هفت روز است و بعد از هفت روز به اصطلاح علائم آن در بدن فرد مبتلا ظاهر می‌شود که متاسفانه علائم اختصاصی نیست و شامل بدن‌درد، گلودرد، سرفه، درد عضلات، حتی آب ریزش بینی و سردرد می‌شود که ممکن است حتی با سرماخوردگی یا آنفلوآنزا مشترک باشد.

علائم گوارشی هم مثل تهوع، اسهال و استفراغ هم از موارد مبتلا گزارش شده است. البته آن چیزی که نگران‌کننده است و می‌تواند منتهی به مرگ افراد شود، علائمی شبیه ذات‌الریه و مشکلات تنفسی است که در اغلب افرادی که فوت شدند این موارد ذکر شده است.»

این مقام مسئول در وزارت بهداشت در پاسخ به این سوال که آیا این بیماری قابلیت درمان هم دارد یا خیر، گفت: «اینکه داروی مشخصی برای درمان آن یا واکسنی برای پیشگیری آن وجود داشته باشد خیر، ولی درمان‌های کنترل‌کننده و نگهدارنده مثل مراقبت‌های ویژه تنفسی برای این بیماران وجود دارد تا بتوانند از مرحله حاد بیماری عبور کنند.

ولی هنوز داروی مشخص که درمان قطعی باشد یا واکسنی که بتواند از این بیماری جلوگیری کند با توجه به جدید بودن بیماری هنوز اعلام نشده است. این نکته را هم در نظر داشته باشید که سازمان جهانی بهداشت درباره این موضوع سکوت کرده و نتیجه جلسات هم این بود که کرونا ویروس جدیدی که در چین شناسایی شده هنوز فوریت بهداشت عمومی بین‌المللی ندارد و نگران‌کننده است و هشدار‌های لازم داده شده است.»