پاسخ سوال‌های شرعی درباره ازدواج موقت

پیوند زناشویی مبنی بر احکام یا رسومی خاص بین زن و مرد در مذاهب و کشور‌های مختلف برقرار می‌شود. ازدواج اقسام مختلف مانند ازدواج دائم یا موقت دارد که به صورت طبیعی و مرسوم، ازدواج دائم در اولویت قرار دارد، همچنین ازدواج موقت در اسلام نیز یک ازدواج شرعی محسوب می‌شود و مثل ازدواج دائم، دارای خطبه عقد، مهریه و عده طلاق است.

بنا به گفته بسیاری از مراجع تقلید، ازدواج موقت بدون کسب اجازۀ ولى (پدر) دختر جایز نیست و منظور از باکره دخترى است که قبلا شوهر نکرده است. شکی نیست که نکاح موقت در شریعت اسلام جایز است، ولى نباید وسیله هوس بازى افراد سودجو شود؛ و احتیاط آن است تا اگر ضرورتى وجود ندارد، اقدام به این کار نشود.

آیا بدون اجازه پدر می‌شود صیغه موقت محرمیت خواند؟

بنابر احتیاط واجب اجازۀ پدر یا جد پدری او لازم است و بدون آن بنا بر احتیاط واجب، عقد صحیح نیست.

کدام آیه قرآن ازدواج موقت را تایید کرده است؟

سوره نساء آیه ۲۴، «وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ کِتَابَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَأُحِلَّ لَکُمْ مَا وَرَاءَ ذَ لِکُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِکُمْ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسَافِحِینَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً وَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ فِیمَا تَرَاضَیْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِیضَةِ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیمًا حَکِیمًا»

شرایط اساسی و لازم عقد موقت هم برای مرد و هم برای زن کدامند؟

از جمله شروط اساسی برای زن، اگر باکره باشد و قبلا ازدواج نکرده، اذن پدر و ذکر مهریه است.

دختر در چه صورت می‌تواند بدون اجازه ولی به عقد موقت درآید؟

دختر در صورتی که دسترسی به پدرش ممکن نیست یا پدر از سر لجاجت با او مخالفت می‌کند، اذن وَلی را لازم ندارد البته باید اشاره کرد که اذن پدر در ازدواج موقت یا دائم تفاوتی ندارد.

پایان دادن به عقد موقت به چه صورت است؟

اینکه بگوید من تو را رها کردم یا تو آزاد هستی، کفایت نمی‌کند، بلکه باید در ازدواج موقت باقی مانده زمان همان باقی مانده عده بخشیده شود. همچنین اگر عده تمام شده باشد، ازدواج موقت به خودی خود منقضی است.

فرزند حاصل از ازدواج موقت با فرزند حاصل از ازدواج دائم از نظر حقوقی چه تفاوتی دارد؟

فرزند حاصل از ازدواج موقت، فرقی با فرزند حاصل از ازدواج دائم ندارد و به هر دو آن‌ها (زن و مرد) محرم است و ارث می‌برد، هرچند که زن از شوهر و شوهر از زن ارثی نخواهد برد.

حق و حقوق زن در ازدواج موقت در زمان حیات همسر یا پس از فوت او چگونه است؟

زن از به شوهر موقت خود ارثی نمی‌برد. همچنین پرداخت نفقه در ازدواج موقت واجب نمی‌شود، مگر اینکه در عقد موقت باهم بر سر مهریه، نفقه صلح کرده‌باشند و یا همسر (زوجه) مبلغی را علاوه بر مهریه تعیین کرده باشد. البته باید این را هم ضمن بیان حقوق در ازدواج موقت بیان کرد که شوهر نسبت به زن اجازه خروج نیز ندارد.

آیا انعقاد ازدواج موقت نیاز به رجوع به مراکز رسمی دارد یا خیر؟

اگر خواندن خطبه ازدواج موقت تخطی از قانون نباشد، ایرادی ندارد، اما اگر تخلف قانونی محسوب شود، جایز نیست، ولی در هر صورت خواندن عقد خوانده شده صحیح است و ایرادی ندارد.

آیا یکی از زوجین می‌تواند به نیابت از دیگری و از طرف خودش خطبه را بخواند؟

اگر یکی از طرفین، از آن یکی وکالت دارد، این امر جایز است، همچنین در بخشیدن باقی مانده مدت هم، مرد می‌تواند به زن وکالت دهد تا هر وقت زن صلاح دید باقی مانده عده را ببخشد.

آیا توافقات صورت گرفته بین طرفین می‌تواند شفاهی باشد یا باید کتبی باشد حقوقی باشد؟

کتبی بودن توافقات منعی بر مشروعیت ندارد، مگر اینکه از حیث حقوقی بخواهند آن را ثبت کنند.

آیا در عقد موقت وجود شاهد لازم است یا نه؟

 برای انعقاد عقد لازم نیست، اما برای اینکه در آینده به مشکل برنخوردند و یا در معرض اتهام قرار نگیرند، عقل حکم می‌کند در حین خوانده شدن عقد، شاهد نیز وجود داشته باشد.

آیا مرد متاهل می‌تواند دردوران بارداری و زایمان همسرش ازدواج موقت داشته باشد؟

مرد تنها در صورتی می‌تواند ازدواج موقت داشته باشد که در شروط ضمن عقد با همسر اول، ازدواج مجدد را شرط کرده باشد، چراکه در این صورت ازدواج بی‌اطلاع همسر اول است.

آیا ازدواج موقت همان صیغه موقت است؟

صیغه شرط لازم است اما برای برای ازدواج موقت کافی نیست.

مهریه زن در صیغه موقت توافقی است یا حداقل و حداکثر دارد؟

اصل مهریه بر این مبنا است که دارای مالیت باشد؛ مثلا ذکر یک صلوات که پولی به ازای آن قرار نمی‌گیرد و مالیت ندارد، مبنا نیست بلکه عمل یا یک کالایی باشد که عرفا دارای مالیت است. در واقع حداقل و حداکثر مهریه به توافق طرفین بستگی دارد، اگرچه بهتر است به نحوی مهریه تعیین شود که مانع عقد نشود و زمینه ساز حرام نباشد.

آیا پدر می‌تواند حضانت و سرپرستی فرزند حاصل از ازدواج موقت را به شکل قانونی و از طریق دادگاه به خانواده یا افرادی دیگر واگذار کند؟ همچنین با این شرط که فرزند از پدر خود ارث هم ببرد؟

بله می‌تواند، و آن طور که در ابتدا بیان شده فرزند حاصل از ازدواج موقت از مرد ارث خواهد برد.

آیا مرد می‌تواند در مسافرت و بدون اطلاع همسرش، زنی دیگر را صیغه کند؟

فرقی بین سفر و غیر سفر نیست و عقد موقت نیاز به اجازه همسر اول ندارد، مگر آنکه در شروط ضمن عقد با همسر اول، ازدواج مجدد را شرط کرده باشد، چراکه در این صورت ازدواج بی‌اطلاع همسر اول است.

آیا ازدواج موقت جایز و صحیح است؟

عقد موقت، تصمیم بین خوب و بد، یا بین بد و بدتر است و این درصورتی است که باید توجه کرد با غیرمشروع دانستن عقد موقت، باعث ترویج فرهنگ زنا نشویم و ازدواج موقت را با ذکر شرایطی که بیان شده انجام دهیم.