نکات مهم درباره تنگی نفس و راه های درمان آن

 تنگی  نفس  زمانی است که شخص به سختی می‌تواند هوای کافی برای تنفس به ریه‌ها بکشد. تنگی نفس می‌تواند خفیف تا شدید باشد. در پزشکی به تنگی نفس، دیسپنیا (dyspenea) گفته می‌شود. تنگی نفس هر چند شایع، اما ناراحت کننده و استرس برانگیز است. خوشبختانه اگر تنگی نفس علامتی از یک بیماری جدی نباشد معمولا می‌توان آن را کنترل کرد.

در این مطلب راهکارهای خانگی برای درمان تنگی نفس به شما توصیه می‌کنیم و می‌گوییم علت آن چیست و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید. اگر مطمئن هستید که دلیل تنگی نفس‌تان، مشکل حاد و بیماری خاصی نیست می‌توانید با راهکارهای خانگی آن را کنترل کنید.

درمان خانگی تنگی نفس

۱. تنفس عمیق

نفس عمیق کشیدن یا تنفس شکمی به برطرف شدن تنگی نفس کمک می‌کند:

دراز بکشید و دستها را روی شکم بگذارید.

با بینی دم عمیق بگیرید، شکم را باد کنید و اجازه دهید ریه‌ها از هوا پُر شوند.

نفس‌تان را چند ثانیه نگه دارید.

نفس را به آرامی با دهان بیرون بدهید و ریه‌ها را کاملا خالی کنید.

این تمرین را ۵ تا ۱۰ دقیقه تکرار کنید.

این تمرین را می‌توانید چند بار در روز انجام دهید یا هر زمانی که دچار تنگی نفس می‌شوید. بهترین کاری که می‌توانید بکنید این است که آرام و عمیق نفس بکشید، نه با عجله و سطحی.

۲. تنفس با لبهای بهم فشرده

تمرین دیگری که کمک‌تان می‌کند تنگی نفس‌تان برطرف شود، نفس کشیدن با لبهای بهم فشرده است. این تنفس می‌تواند با کاستن از سرعت تنفس‌تان، کمک زیادی به شما بکند. مخصوصا اگر تنگی نفس‌تان به دلیل اضطراب باشد.

روی صندلی بنشینید و شانه‌های‌تان را رها کنید.

لبها را بهم بفشارید و در میان آنها، فاصله‌ی کوچکی باقی بگذارید.

با بینی چند ثانیه دم بگیرید.

با ۴ شماره هوا را از لبهای بهم فشرده‌تان بیرون بدهید.

ده دقیقه به این مدل دم و بازدم ادامه دهید.

هر زمانی که احساس کردید نفس کم آورده‌اید این تمرین را انجام دهید و در طول روز آن را تکرار کنید تا احساس بهتری داشته باشید.

۳. در یک وضعیت راحت و مطمئن قرار بگیرید

قرار گرفتن در یک جای راحت یا دراز کشیدن کمک می‌کند بدن‌تان را رها کنید و بهتر نفس بکشید. اگر علت تنگی نفس‌تان، اضطراب یا تقلای زیاد است، این راهکار مفید خواهد بود. قرار گرفتن در وضعیت‌های زیر می‌تواند از فشار وارد بر راههای هوایی کم کرده و تنفس‌تان را بهتر کند:

نشستن روی یک صندلی یا مبل راحت که از سرتان هم حمایت کند.

تکیه دادن به دیوار جوری که کمرتان تکیه گاه داشته باشد.

ایستادن کنار یک میز و گذاشتن دستها روی میز جوری که از وزن وارد بر پاهای‌تان کم شود.

دراز کشیدن و حمایت از سر و زانوها با بالش.

۴. استفاده از پنکه

تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از پنکه دستی برای جریان انداختن هوا مقابل بینی و صورت می‌تواند از احساس تنگی نفس کم کند. نیروی هوا هنگام دم گرفتن باعث می‌شود احساس کنید هوای بیشتری به ریه‌ها می‌کشید. یادتان باشد این راهکار تنها زمانی کمک‌تان می‌کند که احساس تنگی نفس دارید، نه وقتی که تنگی نفس ناشی از یک مشکل دیگر باشد.

۵. استنشاق بخار

استنشاق بخار می‌تواند به شما کمک کند راههای بینی‌تان تمیز شود که در نهایت برای تنفس راحت‌تر مفید است. گرما و رطوبت ناشی از بخار می‌تاند ترشحات ریه را رقیق کرده و از این طریق نیز از تنگی نفس بکاهد.

کاسه‌ای را از آب داغ پُر کنید.

چند قطره عصار‌ه‌ی نعنا فلفلی یا اوکالیپتوس به آن اضافه کنید.

صورت را روی کاسه بگیرید و حوله‌ای روی سرتان بیندازید.

نفس‌های عمیق بکشید و بخار را به ریه‌ها وارد کنید.

اگر آب تازه جوشیده است مراقب بخار آن باشید تا صورت‌تان نسوزد.

۶. نوشیدن قهوه

درمان خانگی تنگی نفس

نوشیدن قهوه می‌تواند به تنگی نفس کمک کند زیرا کافئین موجود در آن از احساس خستگی عضلات در راههای هوایی‌تان کم می‌کند. پژوهش‌ها نشان داده کافئین می‌تواند تا حدودی بر عملکرد ریه در افراد مبتلا به آسم کمک کند. اما یادتان باشد نوشیدن قهوه‌ی زیاد می‌تواند ضربان قلب را بالا ببرد. بهتر است مصرف کافئین‌تان را کنترل کنید تا دچار زیاده روی نشوید.

۷. خوردن زنجبیل تازه

خوردن زنجبیل تازه یا افزودن آن به آب جوش به عنوان یک نوشیدنی کمک می‌کند تا از تنگی نفس ناشی از عفونت دستگاه تنفسی کاسته شود. مطالعه‌ای دریافته زنجبیل می‌تواند در مبارزه با ویروس‌های عفونت دستگاه تنفسی مفید باشد.

۸. تغییراتی در سبک زندگی

بسته به علت تنگی نفس، ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

اگر چاق هستید و اضافه وزن‌تان باعث تنگی نفس‌تان شده، وزن‌تان را کم کنید.

ورزش کنید تا سطح فیتنس‌تان بهتر شود.

در هوای گرم یا در ارتفاع ورزش و فعالیت نکنید.

سیگار نکشید و در معرض دود دست دوم قرار نگیرید.

از آلرژن‌ها و آلاینده‌ها اجتناب کنید.

اگر دلیل تنگی‌ نفس‌تان بیماری خاصی است، درمان را پیگیری و کامل کنید.

درمان خانگی تنگی نفس

دلایل تنگی نفس

برخی از افراد ممکن است بطور ناگهانی یا برای مدت کوتاهی دچار تنگی نفس شوند، عده‌ای دیگر هم ممکن است مکررا آن را تجربه کنند. تنگی نفسی که به طور مرتب روی می‌دهد علتی دارد یا می‌تواند نتیجه‌ی بیماری جدی‌تری باشد. تنگی نفسی که ناگهان روی می‌دهد ممکن است به این معنی باشد که فرد به درمان اورژانسی نیاز دارد.

دلایل شایع تنگی نفس

تنگی نفسی که گهگاه دچارش می‌شوید می‌تواند به دلایل زیر باشد:

داشتن اضافه وزن یا عدم تناسب اندامسیگار کشیدن

آلرژن‌ها یا آلاینده‌های موجود در هوا

دمای بسیار بالای محیط

تمرین و ورزش سنگین

اضطراب

بیماریهای مزمن

علت تنگی نفس مرتب و مکرر می‌تواند یک بیماری جدی باشد که بر عملکرد قلب و ریه تاثیر می‌گذارد. قلب و ریه کمک می‌کنند تا اکسیژن در سراسر بدن منتشر شده و دی اکسید کربن دفع شود. به همین دلیل بیماریهایی که بر نحوه‌ی عملکرد این اندامهای حساس تاثیر می‌گذارند می‌توانند بر تنفس فرد نیز اثر بگذارند.

آسم

کم خونی

بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)

عملکرد غیرطبیعی قلب

سرطان ریه

بیماریهای ریوی مانند سل یا پلوریزی

بیماریهای حاد

تنگی نفس حاد یا ناگهانی دلایلی می‌تواند داشته باشد که نیازمند اقدام درمانی فوری هستند، شامل:

واکنش شدید آلرژیک

خفگی

نارسایی قلبی

حمله قلبی

گشاد شدن قلب

لخته خون در ریه‌ها

پنومونی (ذات الریه)

مسمومیت یا مونوکسید کربن

وارد شدن جسم خارجی به ریه‌ها

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

بعضی از افراد مرتبا دچار تنگی نفس خفیف می‌شوند و علت آن نیز توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. اگر پزشک دلیل تنگینفس‌تان را تشخیص داده، بکار بردن یکی از راهکارهایی که در بالا گفته شد ضرری برای‌تان ندارد.

اگر کسی برای اولین بار دچار تنگی نفس شود بدون اینکه علت آن را بداند، باید به پزشک مراجعه کند، چون تنها پزشک می‌تواند علت را تشخیص بدهد. در برخی موارد تنگی نفس نیاز به اقدام فوری دارد:

اگر ناگهان دچار تنگی نفس شدیدی شدید

در قفسه سینه احساس درد یا گرفتگی داشتید.