پیشنهاد جدید روحانی به کشورهای اسلامی

حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور روز پنج شنبه طی سخنانی در میزگرد اولویت‌های توسعه و چالش‌ها در اجلاس سران کوآلالامپور 2019، با بیان اینکه همه ما برای گشودن مسیر عزت و سربلندی امت اسلامی مسئولیت تاریخی بر دوش داریم، تاکید کرد: امروز وقت آن است که به جایگاهی شایسته و سزاوار برای امت اسلامی بیاندیشیم.

متن کامل سخنان حجت الاسلام حسن روحانی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

مجدداً تشکر می‌کنم از نخست وزیر محترم کشور مالزی بخاطر این فرصت ارزشمندی را که امروز در اختیار ما و صاحبنظران قرار داد.

ما مسئولیتی مهم تاریخی بر دوش داریم که مسیر عزّت و سربلندی دنیای امّت اسلامی را بگشائیم و موانع پیشرفت و مشارکت آنان در راه رشد و اعتلا جامعه بشری را از سر راه برداریم. اطمینان دارم که با این ایده و آرزو در این نشست حضور پیدا کرده اید که تمدن اسلامی قادر است عصرطلایی خود را در شرایط جدید دنیای امروز تجربه کند.

افول تمدن اسلامی زمانی آغاز شد که جریاناتی تنگ‌نظرانه و متعصبانه به فقه اسلامی نگاه کردند و متأسفانه برخی از آنها نقش خرد و تجربه بشری را در مدیریت جوامع نادیده گرفتند در حالی که اسلام به ما توصیه می‌کند که 2 رسول برای هدایت شما فرستادیم یک رسول باطنی شما که عقل شما است و یک رسول ظاهری که آن پیامبر اسلام (ص) است.

بنابراین، این توصیه پروردگار و پیامبر را کنار گذاشتیم و از عقل و دانش و خرد خودمان و همچنین علم سایر ابناء بشر به خوبی استفاده نکردیم در حالی که اسلام به ما گفته بود الْحِکْمَةُ ضَالَّةُ الْمُؤْمِنِ، هر کجا حکمت و دانشی وجود دارد به آنجا بروید و به ما پیامبر اسلام (ص) امر کرده بود که همانند عبادت و نماز، دانش، علم و فراگیری دانش و علم هم بر شما ضروری و لازم است.

اینگونه تفکر متحجرانه بود که متأسفانه جوامع اسلامی را از پیشرفت دور کرد و یک فکر افراطی را در جامعه اسلامی بوجود آورد که این فکر افراطی هم به تمدن و پیشرفت ما صدمه زد و هم آسیب جدی بر چهره واقعی اسلام وارد کرد و همان که می‌بینیم جریان تکفیری و افراطی دنیای امروز در واقع جهل، تعصب، کشتار و ویرانی را در جامعه ما شایع کرده است.

در برابر افراطی که ما را از عقل، خرد و تجربه دیگران باز می‌داشت یک تفکر، تفریطی دیگر هم در جهان اسلام آغاز شد و آن اینکه به ما گفت برای پیشرفت راهی وجود ندارد، مگر اینکه از الگوهای غربی به طور کامل تبعیت کنید و به ما گفت هرگونه پیشرفت و توسعه جوامع اسلامی در صورتی امکان‌پذیر است که از باورهای دینی‌تان فاصله بگیرید و از سنت‌های ملی‌تان دور بشوید و کاملاً به غرب، راه و الگوی غرب ایمان بیاورید و این همین بود که متأسفانه در برخی از کشورهای اسلامی بخاطر تقلید کامل از الگوهای غربی و بی توجهی به سنت‌های ملی و باورهای دینی جوامع اسلامی را از هویت خودشان بازداشت.

بخاطر این دو جریان فکری افراطی و تفریطی متأسفانه جوامع اسلامی بهای بسیار سنگینی را پرداختند.

امروزه بر همگان آشکار شده که در دراز مدت، توسعه‌گرایی بدون توجه به ارزش‌های تاریخی و باورهای دینی می‌تواند اثرات بسیار مخربی را برای جوامع ما داشته باشد. کم توجهی به بعد فرهنگی توسعه مانع خلاقیت و نوآوری ملی می‌شود و از ظرفیت جامعه برای مقابله با الگوهای ناخواسته خارجی می‌کاهد.

الان وقت آن است که به جایگاهی بیاندیشیم که امتِ مسلمان سزاوار و سرافراز به آن است. امت اسلام بر سریرِ شایسته خود نخواهد نشست مگر آنکه سررشته الفت را باز یابد و بندهای خشم و نفرت را میان مسلمان‌ها بردارد. اگر خود را برای همکاری کامل با جامعه اسلامی و برادرهای خودمان آماده نکنیم باز هم باید متأسفانه شکست را تجربه کنیم، از اسلام آموخته‌ایم که اسلام در پی برخورد و جنگ تمدن‌ها نیست، تمدن اسلام، تمدن تحمل دیگران، دعوت از دیگران و همزیستی با دیگران است.

جمهوری اسلامی ایران آماده همکاری با سایر کشورهای مسلمان است. ثمره سرمایه گذاری گسترده در آموزش عالی و تربیت دانشمندانِ جوان ما خوشبختانه کشور ما را در رده‌های بالای علمی منطقه‌ای و جهانی قرار داده است و خوشبختانه در برخی از رشته‌ها از جمله نانو و بیوتکنولوژی، علوم شناختی و دانش صلح آمیز هسته‌ای توفیقات بسیار خوبی را امروز به دست آورده‌ایم و خوشبختانه در تحقیقات و صنایع دفاعی امروز به نقطه‌ای رسیده ایم که به خوبی در برابر تهدیداتی که علیه ما است می‌توانیم از خودمان دفاع کنیم و در برخی از صنایع دفاعی‌مان صنعت ما قابل رقابت با صنایع کشورهای پیشرفته است و این نبود مگر در سایه بیداری نسل جوان امروز ما در کشور برای فراگیری، یادگیری و در کنار فرهنگ دینی و ملی خود.

از طرف دیگر مردم‌سالاری اسلامی در کشور ما زمینه مشارکت فعال همه مردم را در سرنوشت خودشان فراهم کرده است.

عامل اصلی که ابرقدرت‌ها در طول 41 سال گذشته نتوانستند استقلال و حکومت ما را مورد صدمه قرار دهند به دلیل مردم سالاری و مشارکت بود. ما تقریباً در هر سالی یک انتخابات بزرگ و ملی و عمومی را شاهد بودیم در 40 سال گذشته 38 انتخابات برگزار کردیم و مردم ما آینده خود را با صندوق آرا تعیین می‌کنند و در دنیای امروز بدون مشارکت مردم استقلال کشور و توسعه کشور امکان ناپذیر است و خوشحالیم که توانستیم فرهنگ دینی خود را در کنار دموکراسی، مردم سالاری، صندوق آرا و رأی، مشورت و نظر مردم قرار بدهیم که خداوند هم در قرآن به ما امر کرده و گفته است: و امرهم شورا بینهم این دستور اسلام به ماست که با مشارکت یکدیگر تلاش کنیم و بتوانیم به اهداف خود دست پیدا کنیم.

جناب آقای رئیس

امروز روز تصمیم برای پیشرفت دنیای اسلام بر پایه همکاری است ما باید در کنار یکدیگر با هم همکاری کنیم و زمینه‌های بسیار متعددی برای هم افزایی امروز در دنیای اسلام وجود دارد. مهم این است که ما بتوانیم با گام‌های سنجیده و حساب شده زمینه را برای همکاری گسترش دهیم.

به نظر ما در بخش اقتصادی ما در پنج حوزه می‌توانیم به هم نزدیک تر شویم و مشارکت کنیم.

حوزه اول همکاری‌های مالی، همکاری‌های پولی، بانکی و بیمه‌ای است. ما می‌دانیم که امروز بسیاری از تحرکات اقتصادی ما وابسته به بیمه خارجی و کشورهای بزرگ است، در حالی که ما کشورهای اسلامی قادر هستیم با سرمایه گذاری هم یک بیمه‌ای را ایجاد کنیم مخصوصاً در زمینه حمل و نقل تا خودمان را از وابستگی نجات دهیم.

امروز در شرایط تحریم بیمه کشورمان با برخی از بیمه‌های کشورهای دیگر توانستیم با هم مشارکت کنیم و بتوانیم بیمه‌های مورد نظر خودمان را به وجود بیاوریم.

در زمینه بانکی امروز باید با پول ملی خود با هم مشارکت کنیم و بدون پول ملی و با تکیه بر دلار قادر نیستیم استقلال اقتصادی خود را حفظ کنیم.

زمینه دیگر زمینه فناوری‌های نوین است در این زمینه کشورهای اسلامی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشتند و ما شاهد آن هستیم که در زمینه فناوری‌های نوین قادریم روی پای خود بایستیم و خودمان اخیراً در زمینه مساله نفت و گاز به خاطر تحریم دیدیم که نیازمند به برخی از صنایعی هستیم که باید روی پای خود بایستیم و به همین دلیل شروع به ساخت توربین‌ها و کمپرسورها کردیم. باز در توربین و کمپرسور کاملاً روی پای خود ایستادیم و نیازی به خارج نداریم. و این برای ما مهم است که در دنیای اسلام قدرت داریم در کنار همدیگر این صنایع را تکمیل کنیم.

مورد سوم تجارت است ما در دنیای اسلام به ویژه در زمینه کالاها و خدمات حلال می‌توانیم در کنار هم قرار بگیریم.

امروز در دنیای حتی پیشرفته صنعتی غذای حلال جایگاه ویژه ای دارد و حتی غیرمسلمانها به مارک و غذای حلال روی آورده اند و ما می‌توانیم در بازار دنیا با همکاری همدیگر حرکت بسیار بزرگی را در زمینه خدمات و کالاهای حلال ایجاد کنیم.

مورد بعد حمل و نقل فرامرزی است. در صنعت حمل و نقل فرامرزی و خدمات مرتبط با آن، می‌توانیم با همکاری هم به همدیگر یاری و کمک کنیم.

موضوع بعد موضوع گردشگری است. در دنیای اسلام فرصت بسیار خوبی برای گردشگری داریم هم از لحاظ فرهنگی، تاریخی، میراث فرهنگی، صنایع دستی و هم از لحاظ تنوع آب و هوایی و هم در زمینه‌های خدماتی از قبیل سلامت، توانمندی‌هایی داریم که می‌توانیم گردش و صنعت گردشگری را توسعه دهیم.

با پیدایی فناوری جدید بلاکچین (block chain) ما امروز می‌توانیم با همکاری بانک‌های مرکزی خود رمز ارز واحد کشورهای اسلامی را بنیان گذاری کنیم همان که در گذشته آقای ماهاتیر محمد دنبال دینار اسلامی بود شاید امروز بتوانیم با این فناوری واحد پولی جدیدی را در دنیای اسلام به وجود بیاوریم و از مزایای پول‌های دیجیتال استفاده کنیم و بتوانیم از نوسانات شدید سفته بازانه در مصونیت قرار بگیریم.

برای حمایت از نوآوری و توسعه در فناوری‌های نوین می‌توانیم صندوق سرمایه گذاری مشترک خطرپذیر را با هم تأسیس کنیم و این صندوق می‌تواند از همه استارت آپ ها و فناوری‌های نوین دنیای اسلام به خوبی حمایت کند.

عرصه دیگری که می‌خواهم به آن اشاره کنم همکاری مشترک ما در حوزه فرهنگی و اجتماعی است. پیشنهاد می‌کنم موضوع طراحی و راه اندازی شبکه گردشگری، شبکه اطلاعاتی و ارتباطی بین کشورهای اسلامی، تحقیقات مشترک در زمینه هوش مصنوعی و تأسیس بازار محصولات فرهنگی و رسانه‌ای کشورهای اسلامی را در دستور کارمان قرار دهیم.

می‌توانیم روی یک برنامه عمل کوتاه مدت و میان مدت با همدیگر توافق کنیم و سازوکاری را برای پایش مستمر مسائل و ارائه راه حل واقع بینانه و عملی فراهم کنیم.

برای همگان روشن باشد که هدف این حرکت جدید که آن را می‌توانیم «مجمع توسعه اسلامی» بنامیم IDF چیزی که هدف آن اعتلای جوامع مسلمان و ارتقای سطح مشارکت آنان در حرکت جامعه بشری است این حرکت آرمان‌های مشترک همه مسلمان‌ها را دنبال می‌کند و هرگز علیه مصالح هیچ مسلمانی یا هیچ جامعه اسلامی حرکت نخواهد کرد.