هنگام تشنج بیمار چه کنیم

 فاطمه صدیق مروستی، روز پنج شنبه در حاشیه سی و پنجمین همایش انجمن صرع ایران، گفت: صرع، اختلالی است که از زمان‌های بسیار دور با انسان بوده است ولی تشخیص و توجه به این بیماری، سعی در پیدا کردن راه‌های درمانی مناسب و بهتر در صد سال گذشته، خصوصاً در دو سه دهه اخیر بارز بوده است.

وی ادامه داد: صرع مختص و محدود به هیچ نژاد، قوم، موقعیت جغرافیایی و سن و جنس خاصی نیست، و کم و بیش با تفاوت‌هایی از اعداد و ارقام در همه جا و همه زمان دیده می‌شود. آنچه بارز است، تفاوت در پذیرش و چگونگی برخورد با بروز صرع و به تبع آن درمان صرع است. در گذشته‌های دور به دلیل درک و شناخت نادرست از صرع، برخورد با فرد مبتلا به صرع و روش‌های درمانی که انجام می‌شد، نادرست بوده و منجر به آسیب‌های خصوصاً فیزیکی و اجتماعی جدی به فرد می‌شد.

مروستی افزود: علاوه بر اینکه تعداد مبتلایان به صرع در جامعه اهمیت دارد، نکته بسیار مهم میزان شناخت از صرع چه در تشخیص و درمان و مراقبت‌های لازم در مبتلایان و خانواده و سایر افراد جامعه است. برای نمونه بیماری دیابت را همه می‌شناسند و متأسفانه اگر از آن مراقبت نشود، به اعضای حیاتی بدن انسان (چشم، قلب، کلیه، مغز و…) آسیب می‌رساند. به همین مبتلایان به دیابت به دلیل شناخت از بیماری علاوه بر اعلام بیماری دیابت به سایرین به منظور کنترل قند خون و رعایت رژیم غذایی، دستورات پزشک و درمانگرها را رعایت می‌کنند.

وی ادامه داد: متأسفانه اکثر افراد مبتلا به صرع، به دلیل محدودیت‌هایی که جامعه برای آنها ایجاد می‌کند، که این محدودیت‌ها خود ناشی از عدم آگاهی و عدم شناخت صحیح از صرع است، بیماری خود را پنهان می‌کنند. والدین دانش آموزی که به مدرسه می‌رود و لازم است داروی خود را به موقع مصرف کند و اولیا مدرسه از ابتلاء به صرع وی برای موارد لزوم، با خبر باشند. جوانانی که قصد ادامه تحصیل در مقاطع عالیه دارند و برای انتخاب شغل و رشته تحصیلی تصمیم می‌گیرند. خانم جوانی که قصد ازدواج دارد و در آینده می‌خواهد باردار شود. افرادی که در شغل‌های حساس و خاص مشغول هستند، تکنسین برق، رانندگان، کار در ارتفاعات و یا بالابرها، شیفت‌های طولانی و شبانه و موارد دیگری که تمهیدات و راهکارهای درمانی مخصوص به خود دارد و البته بسیار مهم است تا سایر افراد جامعه هم اطلاعات لازم و آموزش کافی را ببینند.

معاون آموزش انجمن صرع ایران، گفت: بدیهی است بروز تشنج در حضور دیگر دانش آموزان، دوستان، یا بستگانی که از وجود صرع بی خبرند، منجر به احساس ترس، ترحم، عدم توانایی در کمک‌های اولیه صحیح در زمان بحران می‌شود، و در نهایت منجر به دوری فرد مبتلا به صرع از اجتماع و دوستان می‌شود. مواردی از این گونه بسیارند. به طور مثال آموزش بایستی به گونه‌ای باشد که دانش آموز و نوجوان خود راجع به بیماری اش در کلاس اطلاعات درست بدهد و از وجود صرع خجالت نکشد تا در مواقع لزوم به جای ترحم، به او کمک شود.

وی افزود: در عصر حاضر نمی‌توان نوجوان و جوانان را از بازی‌های کامپیوتری منع نمود ولی نوع بازی و مدت زمان آن در مبتلایان به صرع برنامه خاص خود را دارد. به طور عموم افراد جامعه به رژیم غذایی بسیار اهمیت داده و چند و چون آن را از پزشک جویا می‌شوند اما در مورد صرع سلامت خواب هم به همان اندازه مهم است. نکته حائز اهمیت، پس از تشخیص، توجه به درمان و تداوم آن و اقدامات لازم از طرف مبتلایان است که به خوبی به مدت زمان درمان دارویی که حداقل ۲ تا ۳ سال پس از آخرین تشنج است، آگاهی دارند. در این بازه زمانی لازم است بررسی‌های تشخیصی، کنترل و تکرار شود.

مروستی ادامه داد: از موارد بسیار مهمی که عموم افراد، خانواده مبتلایان و بعضی از گروه‌ها و دست اندرکاران لازم است آشنایی داشته باشند و آموزش ببینند، در رابطه با کمک‌هایی است که در زمان بروز تشنج، باید یا نباید انجام داد.

وی افزود: کمک‌های اولیه درست و پرهیز از اقدامات نابجا و خطر ساز در زمان تشنج از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تمام افرادی که قبلاً با تشنج مواجه نشده اند در صورت مواجهه وحشت زده دست و پای خود را گم می‌کنند، بسیار مهم است که بایستی خونسرد باشند و چنانچه فرد دیگری حضور دارد به کمک بیاید، به آرامی فرد را روی یک پهلو بخوابانیم،

زیر سر او را لباس یا وسیله نرم بگذاریم (سر محافظت شود)، و هرگز به او آب، مایعات، و دارو ندهیم. برای باز کردن دهان و فک به زور و فشار متوسل نشویم، و اساساً این کار را انجام ندهیم.

اگر پیشینه بیمار را نمی‌دانیم یا تشنج تکرار شد با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیریم.

معاون آموزش انجمن صرع ایران، در پایان گفت: انجمن صرع ایران با برگزاری این گونه همایش‌ها و دوره‌های آموزشی برای بیماران و خانواده‌های آنها، سعی بر آشناسازی و اطلاع رسانی به آحاد جامعه، در جهت جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی و بهبودی کیفیت زندگی و روابط اجتماعی افراد مصروع دارد.