اشکال معافیت مالیاتی هنرمندان کجاست؟

 روز 10 آذرماه خبر پایداری معافیت مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری در لایحه بودجه 99 با دستور فوری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام شد که مربوط به پیش نویس یکی از تبصره‌های لایحه بودجه99 بوده است.

بر اساس یکی از بندهای آن «تمامی فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشمول 50 درصد معافیت مالیاتی می باشند.» که با دستور نوبخت این بند حذف شد و لذا فعالیتهای مزبور کماکان از معافیت صد درصدی برخوردار شدند.

اعلام این خبر که این روزها در صدر اخبار قرار گرفته است منجر به اظهارنظرهای گوناگونی از سوی موافقان و مخالفان شد.

**ماجرای معافیت هنرمندان از چه زمانی آغاز شد؟

اما نقطه آغاز این تصمیم به چه زمانی برمی‌گردد؟ طبق مصوبه سال 80 و دستورالعمل ماده 12 آیین نامه اجرایی تبصره 3 ماده 139 قانون مالیات‌های مستقیم جداول فعالیت‌های مشمول معافیت‌های مالی، تصمیم گرفته شد که هنرمندان عرصه‌های مختلف از پرداخت مالیات معاف شوند. اما در نهایت این تصمیم در پیچ و خم موضوعات مختلف اداری و ... باقی ماند و اجرایی نشد. این عدم اجرا چندین سال به طول انجامید و در نهایت از سال 93دوباره قابلیت اجرایی پیدا کرد که ماحصل آن این بود که مجموعه‌ای از فعالان انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی، هنری و رسانه‌ای که دارای مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستمد، مشمول مالیات با نرخ صفر درصد هستند.

توجیه صورت گرفته در اجرایی کردن این تصمیم نیز این بود که جمعیت بسیار زیادی داریم که کار فرهنگی با درآمدزایی بسیار پایین در حال انجام است و اگر ما به دنبال حمایت اهالی فرهنگ باشیم، باید کمک‌های این چنینی را انجام دهیم.

**اشکال کار کجاست؟

اما این طرح هرچند به مذاق بسیاری از هنرمندان و فعالان عرصه فرهنگ خوش آمد و حتی بسیاری از فعالان عرصه فرهنگ و هنر نیز از آن استقبال کردند،‌ اما برخی هم معتقدند که درست است که بیشتر قشر مشمول معافیت مالیاتی درآمد بالایی ندارند، اما در همین میان شماری هستند که به واسطه فعالیت در همین عرصه‌ها پولشان از پارو بالا می رود و این درست نیست که این عده هم مانند بقیه در این طرح دیده شوند و از پرداخت مالیات معاف باشند.

**قاضی‌زاده: عدالت فرهنگی نداریم

اما در همین رابطه «احسان قاضی‌زاده هاشمی» نماینده مجلس شورای اسلامی معتقد است که نبود عدالت فرهنگی در این زمینه منجر شده که شاهد اظهارنظرهای گوناگونی باشیم و در زمینه پرداخت مالیات، باید عدالت فرهنگی رعایت شود.

او در گفت‌وگو با فارس گفت: ما در حوزه فرهنگ برخی صنوف فرهنگی را داریم که از وضعیت مالی خوبی برخوردارند اما در کنار همین‌ها صنوف ضعیف‌تر هم داریم و به همین دلیل نمی‌توان گفت که همه فعالان عرصه فرهنگی باید از پرداخت مالیات معاف شوند.

وی ادامه داد: حالا اگر بشود که اصلاح ساختاری صورت بگیرد که مالیاتی که از بخش‌های قوی‌تر گرفته می‌شود، خرج حوزه‌های کم‌رمق‌تر فرهنگی بشود، اتفاق خوبی می‌افتد و طرح هوشمندانه‌ای هم هست. چون نمی‌شود یک حکم و قاعده کلی را برای همه بخش‌های حوزه فرهنگ لازم الاجرا کرد. در حقیقت بخشی که دارای سطح درآمد مالی بیشتری باشند، باید از جنبه عدالت‌ محوری مالیاتشان را بپردازند.

قاضی‌زاده تاکید کرد: اگر این موضوع از طرف دولت به مجلس بیاید، حتما به سمت اصلاح آن خواهیم رفت. باید این چرخه مدیریت شود. ما ناشرهایی با وضعیت قوی‌تر و ضعیف‌تر داریم، در حوزه موسیقی، تئاتر، سینما و ... هم همین وضعیت را داریم و در همه حوزه‌ها فاصله طبقاتی و درآمدی را داریم. با این شرایط برای تحقق عدالت فرهنگی کسانی که درآمد بیشتری دارند باید مالیات پرداخت کنند و کاملا عدالتخواهانه‌تر و صحیح‌تر است.

این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که در حوزه فرهنگ برخی جاها آن قدر شفافیت مالی وجود ندارد که بتواند منجر به اخذ مالیات بشود، توضیح داد: با توجه به اینکه در حوزه فرهنگ تیراژها کاملا مشخص است و فروش سینما و کنسرت‌ها کاملا مشخص است، تا حدودی امکان شفاف‌سازی وجود دارد و خیلی جایی برای پنهان کاری وجود ندارد. اما در موضوع دریافت دستمزدها با این پدیده مواجه هستیم که گاهی برخی رقم دریافت دستمزدشان را مخفی می‌کنند که برای این موضوع نیز می‌توان سازوکاری تدوین کرد.

وی در پایان گفت: مثل سایر صنوف که راه‌کارهایی برای جلوگیری از فرار مالیاتی وجود دارد، برای این موضوع هم راه‌حل وجود دارد و بدون راه حل قطعا نیست ولی باید سیاستی را انجام داد که به عدالت فرهنگی بیشتر نزدیک باشد.

امین زندگانی: قانون بازیچه‌ای برای گرفتن رای شده است

امین زندگانی درباره معافیت مالیاتی هنرمندان گفت: درباره بحث مالیات از هنرمندان، در گذشته فقط بازیگران و کارگردانان از پرداخت مالیات معاف بودند و مابقی پرداخت می‌کردند که بعدا دفاتر فرهنگی و غیره نیز به این ماجرا اضافه شدند. در قانون هم آمده است که به مشاغلی که با ابزاری که ارزش افزوده به آنها تعلق نمی‌گیرد، مالیات تعلق نمی‌گیرد. حالا این ابزار در طی چند دوره انتخابات ریاست جمهوری به دست کسانی افتاده که از آنها بهره برداری سیاسی می‌کنند و ماجراهایی که همه ظاهر قضیه است.

وی ادامه داد: این قانون الان هم ابزاری شده که آقای روحانی از آن در مقابل هنرمندان و مردمی که نسبت به او انتقاد دارند، استفاده کند. آقای روحانی ثابت کرده‌اند که فرد بسیار طنازی هستند و شب می‌خوابند و صبح بلند می‌شوند و می‌بینند که قیمت بنزین بالا رفته است و فکر می‌کنم که ایشان بعدا می‌توانند استندآپ کمدین خوبی بشوند.

بازیگر نقش مسلم در سریال مختارنامه اظهارداشت: ایشان به نظر من شاید می‌خواهند از این قضیه سوءاستفاده کنند وگرنه انقدر هستند جاهایی که موظفند و باید و می‌توانند مالیات پرداخت کنند که اصلا دیگر نیازی به پرداخت مالیات هنرمندان نمی‌شود و این مالیات تاثیر آنچنانی بر بودجه کشور ندارد. دولت باید خودش خرج خودش را کم کند. قرار بود که خصوصی‌سازی اتفاق بیافتد و بیرون سپاری شود ولی در کل مسئولیت داده شده که خودتان بروید مملکت را بگردانید و خودتان با مشکلات اقتصادی مواجه شوید و شهر خودتان را درست کنید ولی در هر صورت ما بودجه ها را از شما می‌گیریم و کاری هم نمی‌کنیم! دیگر فضایی شده که آدم افتخار نمی‌کند بگوید من در این مملکت کار فرهنگی و هنری می‌کنم.

زندگانی با بیان اینکه دیگر برای ما فرقی نمی‌کند که مالیات بگیرند و یا نگیرند چون در جای درست خود خرج نمی‌شود، تصریح کرد: ما در شرایطی هستیم که مسائل برای مسئولان کم اهمیت شده است. وقتی یک وزیر مملکت برای دعوت از هنرمندان برای مهمانی افطاری از تعداد فالوورهای سلبریتی‌ها استفاده می‌کند، برداشتشان هم از درآمد هنرمندان هم بیشتر از این نخواهد بود.

وی درباره اینکه در قشر هنرمندان افراد کمی وجود دارند که درامد بالایی را به خود اختصاص داده‌اند نیز توضیح داد: در هر صنفی مثل فوتبالیست‌ها و هنرمندان و ... چند نفر هم هستند که در رأس هرم قرار دارند و از شهرت و درآمد بیشتری هم برخوردار هستند و حالا بخواهیم این افراد را پیراهن عثمان کنیم و بگوییم درآمد این افراد زیاد است و باید از آنها هم مالیات بگیریم حرف اشتباهی است. چون حضور این افراد منجر به گردش اقتصادی می‌شود و طیف گسترده‌ای از افراد ارتزاق می‌کنند.

وی افزود: به نظر من باید همه چیزمان به همه چیزمان بیاید وقتی رئیس جمهور از قیمت بنزین خبر ندارد قاعدتا قانونی هم که برای هنرمندان در همین مملکت تصویب شده، هر بار بازیچه‌ای برای گرفتن رای می‌شود، بهتر است که اصلا نباشد و کسی هم به کسی بدهی ندارد. ما هنرمندان هم مالیاتمان را پرداخت می‌کنیم کما اینکه خود بنده چندسالی است که مالیات پرداخت نمی‌کنم و قبلا هربار قراردادی امضاء می‌کردیم، 5 درصد از رقم دستمزد ما را تهیه‌کننده به عنوان مالیات کم می‌کرد و خود تهیه کننده با نهادهای نظارتی برای پرداخت مالیات طرف بود. بعد از آن گفتند نه همه بروند و پرونده مالیاتی تشکیل بدهند، ما هم گفتیم چشم و تشکیل دادیم، بعدا گفتند معافید ما هم گفتیم دست شما درد نکند، حالا دوباره هم بگویند پرداخت کنید باز هم می‌گوییم دست شما درد نکند.

**اکبر نبوی: همه در کشور باید مالیات بدهند

اکبر نبوی منتقد سینما نیز در همین زمینه گفت: دولت یا مجلس و هر دستگاه تصمیم‌گیرنده‌ای نسبت به قوانین استثناء اجرا نکنند. اگر در کشور قانون پرداخت مالیات برای همه وجود دارد، همه باید آن را پرداخت کنند. از کارگری که 2 میلیون تومان در ماه حقوق می‌گیرد تا کارمندی که 3 میلیون تومان درآمد دارد و از جمله هنرمندان.

وی ادامه داد: نگرفتن مالیات از هنرمندان چند مساله ناگوار ایجاد می‌کند. اول نقش هنرمند را در جامعه کاهش می‌دهد و اعتبارش را از دست می دهد چون مردم نگاه منفی با این مصونیت به هنرمندان پیدا می‌کنند. دوم اینکه چرا کسانی که درآمد دارند، مشمول استثناء بشوند که قانون را در دراز مدت شل بکند؟ اگر بخواهد در طول زمان به قانونی استثناء بخورد، اصل قانون را زیرپا می‌گذاریم.

وی در پایان گفت: راه دوم نیز این است که به خود انجمن‌ها و صنوفی که این شاخه‌های هنری دارند، مالیات تخصیص داده شود و این مالیات دریافت شده را هزینه گروه‌های کم درآمد کنند. اصل گرفتن مالیات درست است و همه باید مالیات پرداخت کنند. اما کسانی هستند که درآمد ندارند و دولت حتما باید به اینها توجه کند.نبوی اظهارداشت: در سینما شاغلینی وجود دارند که درآمد بسیار پایینی دارند و اگر دولت می‌خواهد این اقشار را حمایت کند، در دولت صندوقی تاسیس شود که مالیات اخذ شده از گروه هنر را به گروه‌های کم درآمد و بی‌درآمد هنر پرداخت کنند.