چرا ماهواره‌ مثل اینترنت قطع نشد؟

 در این چند روز که به خاطر اعتراضات و التهابات پس از سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین ، اینترنت قطع یا به شدت محدود شده و دست‌رسی به آن تنها برای بخشی از شهروندان، میسّر است برای برخی جای تعجّب است که چرا شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان را قطع نکردند و به بیان درست‌تر، پارازیت فرستاده نشد.

اگر امکان قطع و پارازیت فرستادن بوده و این کار انجام نشده باشد می‌توان چند احتمال را مطرح کرد:

1. در این چند روز شبکه‌های ماهواره‌ای بی بی سی فارسی، ایران اینترنشنال، صدای آمریکا و من و تو فعال بودند اما چون ارتباط شان با داخل تقریباً قطع شده بود ورودی چندانی نداشتند. قطع اینترنت مانع ارسال ویدیو در حجم زیاد به آنها شده بود.

2. هر قدر هم بخش‌هایی از مردم انتقاد و تأثیر‌پذیری داشته باشند حساب رسانه‌ای چون «صدای آمریکا» را جدا می دانند. چگونه می توان پذیرفت که از برجام خارج شوند و سنگین ترین تحریم‌ها را اِعمال کنند و آن‌گاه در تلویزیون صدای آمریکا به فاعلیت دولت متبوع، هیچ اشاره ای نکنند؟ از این رو بهتر است پارازیتی فرستاده نشود تا ببینیم دقیقا چه می گویند و چه توجیهی دارند؟ البته ممکن است توجیه کنند مستقیما زیر نظر دولت آمریکا نیستند اما به هر حال صدای آمریکا هستند.

3. تماشای شبکه‌های ماهواره‌ای بخشی از حس کنجکاوی در دست‌یابی به خبر را فرو می‌نشانند. اگر به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دست‌رسی نباشد و هیچ شبکه ماهواره‌ای را هم نتوان دید، فرد بی آن که قصد حضور در تجمعی را داشته باشد ناگزیر از حضور در خیابان می شود. حال آن که پای تلویزیونِ غیر صدا و سیما احساس می کند در جریان اخبار قرار دارد.

4. وقتی از «خاندان پهلوی» نام برده شده تبلیغ «من وتو» برای آنان، تأیید ناخواستۀ مواضع رسمی در داخل است و جای نگرانی باقی نمی‌گذارد. خاصه این که نمایندگانی از جریان سلطنت طلب «فرشگرد» مدعی هدایت برخی از اتفاقات اخیر است.

5. قطع ارتباط اینترنتی سبب شده امکان تشخیص اصالت ویدیوهای ارسالی مانند قبل برای این شبکه ها فراهم نباشد. از این رو بی بی سی، کمتر بی محابا پخش می‌کند و دیگران که پخش می‌کنند اگر مربوط به گذشته باشد به اعتبار آنان لطمه می‌رساند.

6. تصور کنید تلویزیون ماهواره‌ای اوضاع محله سکونت بیننده را ناآرام نشان دهد ولی مشاهدات شخص از موضوع دیگری حکایت کند. همین تناقض یا تفاوتِ «دیده» با «شنیده» سبب می‌شود در گزارش‌های بعدی هم شک کنند.

7. کانال تلگرامی مانند «آمد نیوز» دعوت به حضور در اجتماعی می‌کرد که هنوز تشکیل نشده بود. شبکه ماهواره‌ای اما از اجتماعی خبر می‌دهد که هنوز تشکیل نشده یا شاید هرگز تشکیل نشود. بنا بر این تهدید به حساب نمی‌آید.

8. با گسترش ضریب نفوذ اینترنت، جنبۀ خبر رسانی شبکه‌های ماهواره‌ای کم‌رنگ شده است. استفادۀ غالب از شبکه های ماهواره‌ای فارسی‌زبان در جنبه‌های سرگرمی و تماشای سریال است. اگر به جای اینترنت، ماهواره قطع شده بود این همه نارضایتی درنمی‌گرفت. 

9. بخش قابل توجهی از تصاویر اعتراضات اخیر مربوط به تخریب‌ها و آتش‌سوزی‌هاست که حس تأیید در مخاطب برنمی انگیزاند و به عکس واکنش منفی و هم‌دلی با خسارت دیده ایجاد می‌کند. اینها تصاویری است که صدا و سیما و رسانه‌های داخلی هم منتشر می‌کنند. پس نه‌تنها جای نگرانی نیست که اتفاقا تأیید‌کنندۀ گفتار رسمی است.

10. بستر اصلی اعتراضات اخیر جدای گروه‌های سازمان‌دهی شده با اهداف سیاسی، حاشیۀ شهرها بوده حال آن که لحن و ادبیات این شبکه‌ها و کارشناسان آنها برای طبقات دیگر طراحی شده است و از این نظر نیز احتمالاً نگرانی وجود نداشته است.