بنزین در کدام دولت بیشتر گران شد؟

 بنزین سالیان طولانی یکی از سیاسی ترین و استراتژیک‌ترین کالاهای ایرانی بوده است چرا که بخش عمده مصرف سوخت در ناوگان سبک ایران بر پایه بنزین است.

 قیمت هر لیتر بنزین برای اولین بار در چهار دهه گذشته در خرداد ماه سال ۱۳۵۹ افزایش یافت. در این مقطع زمانی قیمت بنزین افزایشی دویست درصدی را تجربه کرد و هر لیتر بنزین از یک تومان به سه تومان رسید. با وقوع جنگ تحمیلی، کوپن بنزین با هدف کنترل میزان مصرف مورد استفاده قرار گرفت. این قیمت به مدت ۱۰ سال دوام آورد و برای دومین بار در سال ۱۳۶۹ بود که هر لیتر بنزین به قیمت ۵ تومان در جایگاه های سوختگیری عرضه شد. فروردین ماه سال ۱۳۶۹ نرخ ۵ تومان برای هر لیتر بنزین اعلام شد. این بار اما تغییر قیمت ۵ سالی به طول انجامید و در فروردین ماه سال ۱۳۷۴ بود که قیمت هر لیتر بنزین با رشدی صد در صدی به ۱۰ تومان رسید.

 فروردین ماه سال ۱۳۷۶، قیمت هر لیتر بنزین به ۱۶ تومان رسید و افزایشی ۶۰ درصدی را تجربه کرد. از این تاریخ به بعد افزایش قیمت بنزین در سال های متوالی اتفاق افتاد، این اقدام با هدف ممانعت از فریز قیمت و ایجاد بحران در اقتصاد صورت می‌گرفت چرا که در تمامی این سال ها قیمت بنزین با یارانه‌ای سنگین از سوی دولت تعیین می شد و این یارانه سنگین که موجبات عقب ماندگی قیمت بنزین در ایران نسبت به کشورهای همسایه را فراهم می کرد، قاچاق این حامل انرژی از ایران به خارج از کشور را رقم می زد.

در دوره فعالیت دولت اصلاحات، قیمت بنزین هر سال، در فروردین ماه با افزایش مواجه می شد، این روند تا سال ۱۳۸۳ ادامه یافت تا اینکه طیف اصولگرای مجلس هفتم با هدف ممانعت از رشد تورم دست به کار شدند و طرحی را در مجلس به تصویب رساندند که به موجب آن افزایش قیمت حامل های انرژِ از جمله بنزین ممنوع می شد.

 میزان افزایش قیمت بنزین در سال ۱۳۷۷ برابر با ۲۵ درصد، در سال ۱۳۷۸ برابر با ۷۸ درصد، در سال ۱۳۷۹ برابر با ۱۰ درصد و در سال ۱۳۸۰ برابر با ۱۷ درصد بود. سال ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ قیمت ها به ترتیب ۱۱ درصد و سی درصد افزایش یافت. میزان افزایش در سال ۱۳۸۳ برابر با ۲۳ درصد بود. از این تاریخ قیمت بنزین تا سال ۱۳۸۵ تغییری نکرد اما سال ۱۳۸۶ سال مهمی برای اقتصاد بنزینی ایران بود. دولت احمدی نژاد در این سال دو بار قیمت بنزین را تغییر داد. در نوبت اول در خرداد ماه سال ۱۳۸۶ قیمت بنزین به صد تومان رسید به این ترتیب قیمت ها افزایشی ۲۵ درصدی را تجربه کرد اما در تیرماه همین سال برنامه سهمیه بندی بنزین به اجرا درآمد و در قالب این برنامه قیمت ها رشدی ۳۰۰ درصدی را تجربه کردند. قیمت بنزین سهمیه بندی به ازای هر لیتر صد تومان و قیمت بنزین ازاد بخ ازای هر لیتر ۴۰۰ تومان اعلام شد.

سال ۱۳۸۹ در قالب اجرای طرح هدفمندی یارانه ها بود که هر لیتر بنزین به شکل سهمیه بندی به قیمت ۴۰۰ تومان و هر لیتر بنزین آزاد ۷۰۰ تومان قیمت خورد.

قیمت بنزین در سال ۱۳۹۳ نیز تغییر کرد. قیمت بنزین سهمیه بندی در سال ۱۳۹۳ لیتری ۷۰۰ تومان و قیمت بنزین آزاد به قیت هزار تومان تعیین شد اما در سال ۱۳۹۴ بود که قیمت بنزین به صورت آزاد و فارغ از سهمیه بندی به قیمت ۱۰۰۰ تومان عرضه شد. این قیمت تا روز بیست و سوم آبان ماه سال جاری موثر بود و از امروز هر لیتر بنزین به قیمت ۱۵۰۰ تومان به صورت سهمیه بندی و به قیمت ۳۰۰۰ تومان به ازای هر لیتر بینزین آزاد رسیده است.

کدام دولت بیشترین افزایش قیمت بنزین را داشت؟

قیمت بنزین در فاصله سال های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۹ تغییر نکرده است به این ترتیب در این دهه تغییر قیمت بنزین کمترین تغییرات در چهار دهه اخیر بود.

 دولت هاشمی رفسنجانی در حالی فعالیت خود را آغاز کرد که قیمت هر لیتر بنزین ۳ تومان بود اما در پایان فعالیت این دولت نرخ هر لیتر بنزین به ۱۶ تومان رسیده بود. به این ترتیب میزان افزایش قیمت بنزین در این دولت، یعنی دولت های چهارم و پنجم برابر با ۴۴۳درصد برآورد می شود.

 دولت سید محمد خاتمی فعالیت خود را در شرایطی آغاز کرد که هر لیتر بنزین به قیمت ۱۶ تومان عرضه می شد. این دولت از پس افزایش سالانه قیمت در هر سال با هدف نزدیکتر شدن قیمت ها به قیمت متعارف جهانی، در شرایطی فعالیت خود را پایان داد که بهای هر لیتر بنزین به ۸۰ تومان رسیده بود. به این ترتیب افزایش قیمت بنزین در این دولت برابر با ۴۰۰ درصد برآورد می‌شود.

 در دولت نهم و دهم اما تغییرات قیمت بنزین بسیار چشمگیر بود. دولت احمدی نژاد فعالیت خود را با بنزین ۸۰ تومانی آغاز کرد اما قیمت بنزین در پایان دوره فعالیت این دولت در کمترین میزان ۴۰۰ تومان و در بیشترین میزان ۷۰۰ تومان بود. قیمت بنزین در این دوره با توجه به متوسط قیمت، با توجه به سهمیه بندی بنزین ۵۸۷.۵ درصد بوده است.

 فعالیت دولت تدبیر و امید با بنزین ۴۰۰ تومانی سهمیه بندی و بنزین آزاد ۷۰۰ تومانی شروع شد. این قیمت در حال حاضر به ۱۵۰۰ تومان به ازای بنزین سهمیه بندی و ۳۰۰۰ تومان به ازای بنزین آزاد رسیده است. به این ترتیب در فاصله زمانی شش سال گذشته قیمت بنزین ۴۰۹ درصد افزایش یافت.

جدول زیر میزان تغییر قیمت بنزین در هر دولت را نشان می‌دهد.