مورچه‌ها چطور با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند؟
مورچه ها حشراتی اجتماعی و خارق العاده هستند که گاهی اجتماع آن‌ها یک ابرجامعه توصیف شده است.
زندگی اجتماعی و با نظم مورچه از جمله مواردی است که همیشه مورد توجه قرار گرفته و توانسته آن‌ها را تبدیل به حشراتی خارق العاده کنند. حشراتی که هرگز در ترددشان ترافیک دیده نمی‌شود و از آن‌ها به عنوان نماد صبر و استقامت یاد می‌شود. مورچه‌ها حشراتی اجتماعی و خارق‌العاده هستند که همانند زنبور عسل از راستهٔ نازک بالان محسوب می‌شوند و در میانه‌های دورهٔ کرتاسه یعنی حدود ۱۱۰ تا ۱۳۰ میلیون سال پیش تکامل یافته است. شاید جالب باشد که بدانید، امروزه بیش از ۱۲۰۰۰ گونه مورچه طبقه بندی شده‌اند و تخمین زده می‌شود این تعداد تا ۲۲۰۰۰ گونه نیز برسد. مورچه‌ها به راحتی از شاخک‌های آرنج دارشان و ساختار گره مانندشان و کمر باریکشان قابل شناسایی هستند.
مورچه ها در بیشتر محیط زیست‌های زمین چیره شده اند و در بیشتر محیط زیست‌ها توانایی زندگی دارد اما در میان تنها مناطقی مانند جزایر دور افتاده و غیرقابل دسترسی استثنا هستند. این موجودات شگفت انگیز، ۱۵–۲۰٪ موجودات زنده خشکی‌زی زمین را تشکیل می‌دهد و شاید بتون علت موفقیت آن‌ها در زندگی اجتماعی را، توانایی بالای انطباق پذیری و توانایی تغییر دادن محیط زیستشان و بهره‌برداری از منابع و دفاع از یکدیگر دانست. خالی از لطف نیست که بدانید؛ انواع مورچه‌ها به صورت‌های مختلفی مانند زندگی انگلی و برده‌داری، همزیستی مسالمت آمیز و … تکامل یافته‌اند.
سیستم جامعهٔ مورچه‌ها چگونه است؟!
جامعهٔ مورچه‌ها دارای سیستم تقسیم کار، ارتباط بین اشخاص و توانایی حل مشکلات پیچیده است و این تشابه با جوامع انسانی سال‌هاست که الهام بخش و موضوع مطالعات بوده‌است.
اندازهٔ اجتماع مورچه‌ها چقدر است؟
اندازهٔ اجتماع مورچه‌ها می‌تواند از چند ده مورچه شکارچی در یک حفره تا چند میلیون مورچهٔ ساده و مورچه نازای ماده و طبقه‌ای از کارگر‌ها و سرباز‌ها و سایر گروه‌ها را در یک محدوده جغرافیایی وسیع شامل شود، همچنین اجتماع مورچه‌ها شامل تعدادی نر دارای نطفه و همچنین یک یا چند ماده که توانایی بارور شدن دارند و ملکه نامیده می‌شوند، می‌شود. از طرفی گاهی اجتماع مورچه‌ها یک ابرجامعه توصیف شده‌است ٬زیرا مورچه‌ها در آن با یکدیگر کار میکنند و از اجتماع خود دفاع میکنند.
ارتباط مورچه‌ها با همنوعان خود چگونه ست؟
مورچه‌ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از فرومون استفاده میکنند؛ این سیگنال‌های شیمیایی در مورچه‌ها نسبت به سایر نازک بالان تکامل یافته‌تر است و همانند سایر حشرات مورچه‌ها برای تشخیص بوی فرومون، از شاخک‌های بلند و نازکِ متحرک خود استفاده میکنند. مورچه بوسیله دو شاخک خود اطلاعاتِ لازم درمورد جهت و شدت بو را استخراج می‌کند.
از آنجایی که اغلب مورچه‌ها در روی سطح زمین زندگی میکنند، آن‌ها از سطح خاک برای بر جا گذاشتن رد فرومون استفاده میکنند تا دیگر مورچه‌ها نیز بتوانند آنرا دنبال کنند و در گونه‌هایی که بصورت گروهی کاوش میکنند مورچه‌ای که غذا پیدا می‌کند یک رَد فرومون در مسیر بازگشت به لانه برجای میگذارد و این مسیر بوسیله دیگر مورچه‌ها دنبال می‌شود، پس از بازگشتِ مورچه‌های دیگر با غذا، این مسیر تقویت می‌شود.
درست در زمانی که منبع غذا تمام می‌شود، دیگر رَد جدیدی توسط مورچه ها، در مسیر بازگشت گذاشته نمی‌شود و بوی فرومون به آرامی محو می‌شود و از این رو این عمل سبب می‌شود که مورچه‌ها با تغییرات محیط خود را هماهنگ کنند. به طور مثال هنگامی که یک مسیر مشخص شده به سمت منبع غذایی توسط یک مانع سد می‌شود مورچه‌ها مسیر را رها میکنند تا مسیر جدیدی پیدا کنند.
اگر مورچه‌ای موفق شود، رَد جدیدی بر جای میگذارد که شامل مسیر کوتاه تر‌ی به لانه است. مسیر‌های موفق به سمت منبع غذا بوسیله سایر مورچه‌ها دنبال می‌شوند و مسیر‌های بهتر تقویت می‌شوند تا در نهایت بهترین مسیر پیدا شود.
بررسی چرخه زندگی مورچه‌ها
چرخه حیات مورچه بسیار جالب است، به این صورت که ماده‌های یک کلنی یعنی ملکه تا ارتفاع زیادی در آسمان به پرواز در می‌آیند و نر‌ها نیز به دنبالشان می‌روند و پس از این پرواز جفت گیری، نر‌ها فوراً می‌میرند و ملکه پایین می‌رود و به تنهایی آغازگر یک گروه یا دسته جدید می‌شود.
او آشیانه‌ای حفر می‌کند و تخم میگذارد. پس از آن کرم‌هایی که فاقد پا هستند، از تخم بیرون می‌آیند، ملکه مادر به آن‌ها کمک می‌کند تا پیله‌ای به دور خود بتنند. هنگامی که مورچه جوان به اندازه کافی رشد کرد، ملکه یک سرپیله را سوراخ می‌کند و مورچه را از داخل محفظه خود خارج می‌سازد. این کارگران تازه نفس، تقریباً به فوریت زندگی پرکار و فعال خود را آغاز میکنند که وقف ملکه و بقیه اعضای گروه است.
ارسال نظر