کدام آزمایش‌های خون باید ناشتا باشیم؟

ناشتایی به معنای پرهیز از خوردن غذا و مواد حاوی انرژی به مدت ۱۲-۱۰ ساعت است، اما برخی آزمایش ها نیاز به ناشتایی بیشتر یا کمتر از ۱۲ ساعت دارند، ضمن این که برای سنجش و پاسخ دقیق تر نمونه‌ها باید موارد دیگری نیز رعایت شود.

انجمن دیابت ایران  پاسخ به این سوال که کدام آزمایش نیاز به ناشتا بودن دارد؟ را این‌گونه شرح می‌دهد: 

FBC : قند خون ناشتا، لازم است ۸ تا ۱۰ ساعت قبل از این آزمایش چیزی میل نشود و ناشتا بود.

 ۲hpp : قند دو ساعت بعد از غذا، که دو ساعت بعد از خوردن اولین لقمه غذا اندازه‌گیری می‌شود.

HbA۱C : این آزمایش، متوسط قند خون سه ماهه را نشان می‌دهد. بنابراین هر سه ماه یک بار اندازه‌گیری می‌شود. نیاز به ناشتا بودن ندارد اما ترجیحا دو ساعت قبل از آزمایش، خوراکی میل نشود! قابل ذکر است که  HbA۱C توسط پزشک ایرانی ساموئل رهبر، پزشک ایرانی در سال ۱۳۴۸ کشف شد و انقلابی در کنترل و درمان دیابت به وجود آورد.

CBC : نشان‌دهنده سلول‌های خونی هستند که از روی نتیجه آن می‌توان به کم‌خونی، غلظت خون، عفونت و... پی برد. از آنجا که در تفسیر درست HbA۱C، هر گونه تغییر در گلبول‌های قرمز خون ممکن است، موثر باشد، بنابراین هر سه ماه یک بار همراه HbA۱C اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش نیاز به ناشتا بودن ندارد.

 Urea,cr : اوره و کراتین، عملکرد کلیه‌ها را نشان می‌دهند. در شرایط عادی، سالی یک بار اندازه‌گیری می‌شوند و نیازی به ناشتا بودن ندارند.

AST,ALT,ALP : آنزیم‌های کبدی و مجاری صفراوی هستند ،که بالا رفتن‌شان ممکن است نشان از آسیب کبدی باشد. معمولا حداقل سالی یک بار اندازه‌گیری می‌شوند. نیاز به ناشتا بودن ندارند اما برای ALP (الکالاین فسفاتاز) بهتر است ناشتا باشید. بسیاری از داروها، دفع کبدی دارند، بنابراین یکی از شروط و یا ادامه مصرف این داروها، طبیعی بودن نتایج آنزیم‌های ذکر شده است.

TSH : عملکرد تیروئید از عوامل بسیار موثر در کنترل قتد خون است. موارد بسیاری دیده شده که کم کاری تیروئید، علت عدم موفقیت در درمان دیابت بوده، اما از دید درمانگر و دیابتی دور مانده است. بنابراین با انجام تست TSH، افراد از نظر بیماری‌های تیروئید غربالگری می‌شوند و در صورت مختل بودن نتیجه، پزشک آزمایش‌های تکمیلی مانند , Anti TPO , T۴   T۳درخواست می‌کند. این آزمایش‌ها مانند آزمایش ‌ TSH، هیچ کدام نیاز به ناشتا بودن ندارد.

LDL,HDL، کلسترول و تری‌گلیسرید : بالا بودن چربی‌های خون خطر بروز بیماری‌های مهمی از جمله بیماری‌های قلبی _عروقی، سکته مغزی، کبد چرب و ... به هیمن دلیل لازم است افراد دیابتی سالانه چربی‌های خون را اندازه‌گیری کنند. برای آزمایش چربی‌های خون لازم است حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش، ناشتا باشید البته آب بلامانع است.

U/A (آنالیز ادرار): این آزمایش، کلید تشخیص بسیاری از اختلال‌ها از جمله عملکرد کلیه‌ها، عفونت ادراری، سنگ کلیه، دفع پروتئین و ... است. اگرچه انجام آن نیاز به ناشتا بودن ندارد اما بهتر است نمونه اول صبح اندازه‌گیری شود.

‌U/C : کشت ادرار، گاهی برای تشخیص قطعی عفونت و انتخاب آنتی‌بیوتیک مناسب، این آزمایش درخواست می‌شود. بهترین نمونه کشت ادرار و آنالیز ادرار، نمونه وسط ادرار است، یعنی ظرف آزمایش ادرار کمی بعد از شروع ادرار پرکنید. همچنین نیاز به ناشتا بودن ندارد.