ماههای پر سیل ایران کدامند؟

 تغیرات اقلیمی موجب افزایش حوادثی با منشأ آب و هوا در سطح جهان است. یکی از حوادثی که در اغلب نقاط جهان، بیش از گذشته رخ می دهد سیلاب بوده و این رخداد طبیعی، بیشترین خسارت را در بین تمامی حوادث طبیعی دیگر در بردارد.

افزایش سیل‌خیزی جهان در جایی مثل ایران که از گذشته با توجه به جغرافیای طبیعی و نوع و حجم بارش‌ها از نظر زمانی و مکانی، کشوری سیل‌خیز بوده و سیل‌های تاریخی پرخسارتی نیز داشته است، بیش از بسیاری از نقاط جهان نمود کرده است. ایران جزو 10 کشور اول سیل‌خیز جهان است.

بارش های 400 تا 410 میلیاردمترمکعبی ایران به صورت یکنواخت از نظر زمانی و مکانی رخ نمی دهد. پراکندگی بارش ها با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک ایران شرایطی را به وجود آورده که موجب شده شاهد بارش های سیل آسا در نقاط مختلف کشور باشیم؛ به طوری که گاها حجم زیادی از بارش ها در یک موقعیت مکانی مشخص و در یک بازه زمانی کوتاه صورت می گیرد که به سیلابی شدن رودها و مسیل ها می انجامد.

* ماههای پر سیل ایران کدامند؟

در فروردین ماه سال 98 شاهد بروز سیلاب‌هایی مخرب و کم‌نظیر در تاریخ ایران بودیم که به گفته مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، سیلاب‌هایی با دوره بازگشت 200 ساله بوده‌اند.

برای پاسخ به این سوال که آیا "در اسفند 98 و یا فروردین 99 باز هم شاهد بروز سیلاب‌های مخرب هستیم یا نه؟" باید به وضعیت سیلاب‌های ایران در گذشته نگاهی بیندازیم. در اغلب قریب به اتفاق سالها، حتی سالهای خشک، در سه ماهه اسفند، فروردین و اردیبهشت، سیلاب‌هایی در نقاط مختلف کشور رخ داده است. برخی از این سیلاب‌ها همچون سیلاب فروردین 94 حوضه کارون، با وجود بزرگ بودن (دبی 6 هزار مترمکعب بر ثانیه) در مخزن سدها (سد گتوند) مهار شده و مردم از وقوع سیل با خبر نشده اند و برخی از سیلاب‌ها نیز با حجم‌های کوچک تر و قابل مدیریت‌تر، رخ داده و خساراتی مالی به دنبال داشته اند.

روزهای پایانی زمستان و روزهای ابتدای بهار، روزهای پر سیل در ایران است؛ چرا که هم بارش های سیل آسای بیشتری در این بازه زمانی در کشور رخ می دهد و هم اینکه همزمانی آب شدن برف ها و افزایش دبی رودخانه ها به افزایش پتانسیل مسیل ها و رودخانه های کشور برای سیلابی شدن منجر می شود.

* وقوع سیلاب در پایان سال 98 و ابتدای 99 محتمل است

قاسم تقی زاده خامسی، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در پاسخ به اینکه "آیا در پایان سال 98 و ابتدای سال 99 شاهد بروز سیلاب‌هایی در کشور خواهیم بود؟": گفت: ایران کشوری سیل‌خیز است و بیشترین سیلاب ها را در پایان زمستان و ابتدای بهار داریم.

وی افزود: وزارت نیرو و تمامی شرکت‌های زیرمجموعه این وزارتخانه، با توجه به ریسک‌هایی که ناشی از بروز سیلاب و هرنوع حادثه طبیعی دیگر وجود دارد، مدیریت‌های پیشین، حین رخداد حادثه و پسین دارند و این الگوها به گونه‌ای اجرایی می شود که بهترین مدیریت ریسک و بهیته ترین نتایج در هر شرایطی حاصل شود.

معاون وزیر نیرو تصریح کرد: وقوع سیلاب در پایان سال 98 و ابتدای 99 محتمل است و از هم‌اکنون پیش‌بینی‌های مربوطه برای کسب بهینه‌ترین نتایج در نظر گرفته و اجرایی می‌شوند.

تقی‌زاده خامسی در خصوص کاربردی بودن پیش‌بینی‌های هواشناسی در مدیریت سیلاب‌ها گفت: درحال حاضر تنها پیش بینی که بیش از 80 درصد قابل اتکا است، پیش بینی 48 ساعته است که دیگر اسم آن پیش‌بینی نیست، بلکه هشدار است.

در ماههای پایانی زمستان و آغازین بهار، هر زمان بارش‌های متمرکز و پرحجم با آب شدن برف‌ها همزمان شوند، سیلاب‌هایی قابل توجه در حوضه‌های پایین دست داریم. در مواردی کم‌نظیر هم، بارش‌ها آنچنان در زمان کوتاه و با حجم قابل توجه در یک یا چند حوضه آبریز، صورت می‌گیرد که بعضا در یک زمان 48 ساعته یا 72 ساعته، چند برابر حجم یک سد بزرگ همچون سد کرج، آب در یک حوضه آبریز یا میان‌حوضه، روان شده و سیلاب به دنبال دارد.