چگونه گیاهان ایجاد مسمومیت می کنند + عکس

استفاده درست از گیاهان در شرایط سخت به شناخت صحیح آنها بستگی دارد. شناختن گیاهان سمی به همان اندازه مهم است که شناختن گیاهان خوراکی مهم است. شناخت گیاهان سمی سبب می شود که به شما کمک شود تا از آسیب دیدن از جانب آنها در امان باشید.

چگونه گیاهان ایجاد مسمومیت می کنند ؟

گیاهان عموماً بوسیله موارد زیر ایجاد مسمومیت می کنند:

● خورده شدن: وقتی که یک فرد بخشی از یک گیاه سمی را بخورد.

● تماس: وقتی که یک فرد با گیاه سمی تماس پیدا کند و این تماس سبب ایجاد التهاب پوستیی شود.

● جذب کردن یا استنشاق کردن: وقتی که یک فرد سم را از طریق پوست یا تنفس جذب کند.

میزان مسمومیت گیاهان از جزئی تا کُشنده می باشد. سؤالی که همواره مطرح است که « چگونه یک گیاه سمی می باشد » پاسخ گویی به این سؤال مشکل می باشد ، زیرا :

● بعضی گیاهان برای سمی بودن نیازمند این هستند که مقدار زیادی از آنها مصرف شود در حالی که بعضی دیگر حتی با مقدار بسیار اندکی تولید مرگ می کنند.

● تمامی گیاهان به سبب شرایط، رشدی متفاوت دارند و تفاوت های زیر گونه ای که با همدیگر دارند که مقدار سمیت متفاوتی را نشان می دهد.

● میزان مقاومت افراد در مقابل مواد سمی نیز متفاوت است.

● بعضی افراد ممکن است به گیاه خاصی حساس تر باشند.

● بعضی اشتباهات متداول در مورد گیاهان سمی عبارتند از :

● نگاه کردن به حیوانات و خوردن هر چیزی که آنها می خورند، بیشتر مواقع این روش درسـت است اما بعضی حیوانات می توانند گیاهانی را بخورند که برای انسان سمی هستند.

● جوشاندن گیاه به تصور این که تمامی سموم از بین می روند. جوشاندن بسیاری از سموم را نابود می کند اما نه همه را.

● گیاهان قرمز رنگ سمی هستند. بعضی گیاهان که قرمز هستند سمی می باشند اما همه اینطور نیستند.

نکته ای که در اینجا مطرح است این است که هیچ قانون کلی وجود ندارد که برای شناسایی همه گیاهان سمی کاربرد داشته باشد. شما باید سعی کنید هر چه بیشتر در مورد گیاهان به دانش خود بیفزایید.

درباره گیاهان

بعضی گیاهان در فصول خاص یا مراحل رشد خاص قابل خوردن هستند

که هر چه می توانید نسبت به گیاهان به دانش خود بیفزایید. بسیاری از گیاهان سمی شبیه هم خانواده های غیرسمی خود یا سایر گیاهان خوردنی هستند. برای مثال گیاه شوکران کبیر بسیار شبیه به هویج وحشی می باشد. بعضی گیاهان فقط در فصول خاص یا مراحل رشد خاص قابل خوردن هستند و در سایر مراحل رشد غیر خوراکی دارند.

مثلاً برگ های سرخ دانه وقتی که تازه شروع به رشد کرده اند خوراکی می باشند، اما این سریع سمی می شود. بعضی گیاهان و میوه های آنان را فقط زمانی می توانید بخورید که رسیده باشند.

مثلاً میوه رسیده پدوفیلوم (گیاهی بومی آمریکای شمالی با میوه های زرد رنگ تخم مرغی شکل از تیره زرشک) خوراکی است اما سایر بخش های آن و میوه نارس آن سمی می باشد. بعضی گیاهان هر دو بخش سمی و غیر سمی را دارا می باشند. سیب زمینی و گوجه فرنگی گیاهان خوراکی متداولی هستند اما بخش های سبز آنها سمی می باشند.

بعضی گیاهان بعد از پژمرده شدن سمی می شوند. مثلاً وقتی که آلبالو شروع به پژمرده شدن می کند، هیدرسیانید اسید در آن زیاد می شود. روش های آماده سازی ویژه بعضی گیاهان را که به طور خام سمی می باشند به صورت غیرسمی در می آورد. شما می توانید تکه های نازک خشک شده گیاه آریسانماسه برگی از تیره گل شیپوری را بخورید ( خشک کردن گیاه ممکن است یک سال طول بکشد ) اما نوع خشک شده آن سمی است.

قوانین اجتناب از گیاهان سمی

هرگز گیاه سمی را نسوزانید. زیرا دودی که تولید می شود به اندازه خود گیاه مضر است

بهترین خط مشی این است که فرد قادر باشد با دیدن گیاه آن را تشخیص دهد و هیچ شکی نداشته باشد و تمامی مزایا و مضرات گیاه را بداند. بیشتر مواقع این غیر ممکن است. اگر شما اطلاعات مختصری نسبت به گیاهان محل دارید یا اصلاً هیچ اطلاعاتی ندارید، از قانون « امتحان خوراکی بودن جهانی » استفاده کنید. اما همیشه به خاطر داشته باشید :

● از تمامی قارچ ها پرهیز کنید. شناسایی قارچ ها مشکل است و نیاز به تخصص دارد. بعضی قارچ های سمی نیز سریعاً فرد را می کُشد. بعضی سموم قارچی نیز هیچ پادزهری ندارند. دو نوع عمومی سموم قارچی، سموم حمله کننده به دستگاه هاضمه و سموم حمله کننده به سیستم عصبی مرکزی می باشند.

● تا زمانی که لازم نیست گیاهان را لمس نکنید و با آنها تماس نداشته باشید.

تماس های پوستی

تماس پوستی با گیاهان معمولاً سبب مشکلات زیادی می شود. اثر این تماس ها مزمن، پخش شونده بواسطه خاراندن و اگر تماس در اطراف منطقه چشم باشد بسیار خطرناک است. اکثراً تماس سم بصورت یک روغن می باشد که با تماس یافتن با گیاه بر روی پوست می افتد. این روغن ممکن است بر روی تجهیزات بریزد و سپس با تمام بدن با تجهیزات روی بدن ایجاد مشکل کند . هرگز گیاه سمی را نسوزانید. زیرا دودی که ممکن است تولید شود به اندازه خود گیاه مضر است. وقتی که بدن عرق کرده است، خطر این مواد سمی بیشتر است. عفونت ممکن است موضعی باشد یا در بدن پخش شود.

عوارض ممکن است چند ساعت یا چند روز بعد ظاهر شود. عوارض و علائم می توانند شامل سوزش، خارش، سرخی، التهاب و تاول باشد.

وقتی که شما ابتدا با گیاهی سمی برخورد می کنید یا اولین علائم مسمومیت ظاهر شد، سعی کنید تا روغن را با استفاده از آب سرد و صابون بشویید و از روی بدن پاک کنید. اگر آب در دسترس نیست پوست خود را با خاک و شن پاک کنید. البته اگر تاول ها زده است از خاک برای پاک کردن استفاده نکنید. خاک و شن ممکن است تاول ها را باز کند و بدن در معرض عفونت قرار گیرد. بعـد از آن که روغن را پاک کردید محل را خشک کنید. شما می توانید با محلول تانیک اسید محل را بشویید و برای درمان پوست بر روی آن گل حنا بمالید. شما می توانید تانیک اسید را از پوست بلوط بگیرید.

گیاهان سمی که ایجاد عوارض پوستی می کنند عبارتند از :

● گیاه پیچ گرمسیری استیزولوبیوم از تیره پروانه واران

● سماق بومی آمریکای شمالی از تیره سماقیان

● سماق سمی بومی غرب آمریکای شمکالی

● درختچه مردابی سماق

● درخت رنگاس

● گیاه گل پیچ شیپوری گل درشت

مسمومیت بر اثر خوردن سم

چنین مسمومیتی می تواند به اندازه ای خطرناک باشد که سریعاً به مرگ بینجامد. تا زمانی که گیاه را کاملاً نشناخته اید آن را نخورید. یک لیست از گیاهان خوراکی همواره همراه داشته باشید.

علائم و عوارض ناشی از خوردن سموم می تواند شامل تهوع، استفراغ، اسهال، دل درد، کاهش ضربان قلب و تنفس، سردرد. خشکی دهان، بیهوشی، کما و مرگ باشد.

اگر شما شک کردید که گیاهی سمی بوده باشد، سعی کنید که مواد سمی را از دهان مصدوم و معده آن هر چه سریعتر تخلیه کنید. برای به هم زدن حال فرد مصدوم پشت گلو را بخارانید یا به مصدوم آب شور گرم غلیظ بدهید. اگر به هوش باشد سم را با استفاده از مقادیر زیادی آب یا شیر در صورت به هوش بودن مصدوم جایگزین کنید.

گل های زیبا با آن ظاهر دل فریب خود می توانند بسیار سمی باشند. آنقدر سمی که حتی باعث مرگ انسان شوند. به عنوان مثال گل نرگس جزو سمی ترین گیاهان جهان است.

گل صد تومانی:

گل صد تومانی و بوته های آزالیا در رده نهم سمی ترین گیاهان جهان قرار دارند

گل صد تومانی و بوته های آزالیا در رده نهم سمی ترین گیاهان جهان قرار دارند. این دو گیاه با گل های به شکل زنگشان، در حیاط و باغچه بسیار زیبا به نظر می رسند اما برگ هایشان و در نتیجه عسلی که از شیره آنها تهیه می شود سمی است.

خوردن هر یک از این دو سبب می شود دهانتان بسوزد و ترشح بزاق دهانتان زیاد شود و پوستتان دچار خارش شود. تهوع و اسهال هم از دیگر نشانه های مسمومیت با این گیاهان سبز است.

سردرد، ضعف عضلانی و ضعف در دید هم می تواند در شما به دنبال مسمومیت با این گیاهان پدیدار شود. ضربان قلبتان ممکن است آهسته شود و  یا قلبتان با شدت بتپد و به کما بروید. قبل از اینکه این اتفاقات برای شما روی دهد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

سیاه تخمه:

سیاه تخمه دارای ساپونین سمی از گروه تری ترپن به نام جیتاژنین است

سیاه تخمه گیاهی یک ساله یا چندساله از تیره ی گل میخک است. ساقه های گیاه راست و به ارتفاع 50 تا 100 سانتی متر می رسد که پوشیده از کرک هستند. سیاه تخمه دارای ساپونین سمی از گروه تری ترپن (Triterpene) به نام جیتاژنین (Githagenin) است. این ساپونین در تمام قسمت های گیاه وجود دارد.

آلودگی شدید جیره غذایی دام ها به سیاه تخمه موجب مرگ ناگهانی دام ها می شود. نشانه های درمانگاهی در دام های مسموم در ابتدا بی اشتهایی، تشنگی، قطع نشخوار و حرکات شکمبه، ریزش بزاق و نفخ است در مراحل بعدی لرزش عضلانی، دل درد، دندان قروچه، اسهال، از پا افتادگی، فلجی از نوع شل (Faccid paralysis)، هیپوترمی و مرگ در انتها می باشد.

شقایق سرخ:

گل شقایق حاوی آلکالوئید سمی روئیدین است که در تمام قسمت های گیاه یافت می شود

شقایق گیاهی علفی یک ساله و زیبا به بلندی 25 تا 90 سانتی متر است. این گیاه در مزارع، اماکن سایه دار، دشت ها، دامنه های کم ارتفاع و نواحی کم درخت جنگل ها می روید. برگ ها و ساقه های آن کرکدار هستند. شقایق حاوی آلکالوئید سمی روئیدین (Rhoeadine) است که در تمام قسمت های گیاه یافت می شود.

آلکالوئیدهای مورفین (Morphine)، کدئین (Codeine)، نوسکاپین (Noscapine) نیز در خشخاش معمولی وجود دارند. انواع مختلف دیگر از آلکالوئیدها نیز در سایر گونه های پاپاور دیده می شوند. نشانه های مسمومیت با این گیاهاه در دام ها شامل بی قراری، افزایش حساسیت، عدم تعادل، توقف حرکات شکمبه، دیس پنه، افتادن و عدم توانایی برای بلند شدن و تشنج است که در مواردی ممکن است به مرگ منجر گردد.

گل آفتاب پرست:

20 گونه گل آفتاب پرست سمی بوده و حاوی آلکالوئیدهای پیرولیزیدین است

گل آفتاب پرست حدود 250 گونه دارد که 20 گونه آن سمی بوده و حاوی آلکالوئیدهای پیرولیزیدین است. بیش از 15 گونه از این گیاه در ایران تا کنون شناسایی شده اند.

آزالیا:

تمام بخش های گل آزالیا سمی است

یکی دیگر از گیاهان آپارتمانی است که به دلیل گل های زیبایی که دارد، خیلی مورد توجه علاقه مندان به گل ها و گیاهان آپارتمانی است. تمام بخش های این گیاه سمی است و خوردن آن، باعث تهوع، استفراغ، کندی ضربان قلب و کاهش فشار خون می شود. علائم و همه نشانه ها و جزئیاتش شبیه به گل صدتومانی است.

کالادیوم:

کالادیوم شیره ای سمی دارد که باعث خارش و سوزش لب و دهان می شود

یکی دیگر از انواع گیاهان آپارتمانی است که در تمام بخش های خود، شیره ای سمی دارد که باعث خارش و سوزش لب و دهان می شود، کالادیوم است. در بعضی از موارد، مسمومیت با درد شدید معده همراه است. یعنی مواد سمی گیاه به دستگاه گوارش آسیب می رساند.

تمام مواد گوارشی به کبد می رسند و البته کبد سالم، مواد سمی را دفع یا خنثی می کند اما سموم گیاهان به بافت های کبد آسیب می رسانند. بعضی از مواد سمی، مستقیماً روی دستگاه گردش خون تاثیر می گذارند.

مثلاً بعضی از ترکیبات موجود در پیاز گل ها باعث ترکیدن گلبول های قرمز خون می شوند. مثلاً بسیاری از شبدرها، ماده ای دارند که وقتی در محلی مربوط واقع شوند، کپک ها، آن ها را به دیکومارین تبدیل می کنند. تاثیر دیکومارین بر روی خاصیت لخته شدن خون است و موجب نوعی بیماری می شود که یکی از ویژگی های آن بند نیامدن خون است.

دیفن باخیا:

سم دیفن باخیا زبان را متورم می کند که فرد تا مدت ها نمی تواند درست صحبت کند

گیاهی است که شاید خیلی از شما آن را در خانه داشته باشید. دیفن باخیا حاوی ماده ای سمی است که در دهان و زبان، ایجاد سوزش و درد شدید می کند و مخاط دهان را متورم می کند.

البته خود این ماده سمی کشنده نیست، ولی می تواند بافت های دهان را آن قدر متورم کند که راه نفس کشیدن را ببندد و باعث خفگی و در نهایت منجر به مرگ شود. سم موجود در دیفن باخیا می تواند آن قدر زبان را متورم کند و به آن آسیب برساند که فرد آسیب دیده تا مدت ها نتواند درست صحبت کند.

سنبل:

پیازهای گل سنبل سمی هستند و باعث تهوع، استفراغ، تشنج و احتمالا مرگ می شود

پیازهای این گل سمی هستند و باعث حالت تهوع، استفراغ، تشنج و احتمالا مرگ می شود. این گیاه دارای سم alkaloid است حتی اگر در حجم زیادی مخلوط شود. پیازهای گل سنبل از بقیه قسمت ها سمی تر هستند و تحت هیچ شرایطی نباید بلعیده شوند.

گل داوودی:

لمس گل داوودی سبب خارش و ورم پوست می شود

بین 100 تا 200 نوع گل داوودی در دنیا وجود دارد که اغلب بوته های کوتاه و نزدیک به زمینی دارند. باغبان ها معمولا این گیاه را می کارند تا خرگوش ها را از باغشان دور کنند. گل های سمی این گیاه که خرگوش ها را از باغ ها می راند، برای انسان ها هم سمی است. البته نه چندان قوی. لمس آن سبب خارش و ورم پوست می شود و با پمادهای ضد حساسیت و ورم از بین می رود.

گل نرگس:

خوردن پیاز نرگس زرد سبب تهوع، دل پیچه و اسهال می شود

این گل زیبای زرد و سفید رنگ که رویشش نوید آمدن بهار را می دهد، اگر به مقدار زیاد خورده شود، جزو سمی ترین گیاهان جهان است. برخی مردم پیاز گل نرگس را با پیازهای خوراکی اشتباه می گیرند. خوردن پیاز نرگس زرد سبب تهوع، دل پیچه و اسهال می شود. با دیدن این علائم حتما به پزشک مراجعه کنید.