چرا دائم از تمام شدن شارژ گوشی‌ می‌ترسیم؟

همیشه بالای صفحه علامتی هست که می‌خواهد درصد باقی‌مانده از شارژ گوشی‌ را نشان‌مان بدهد. آیا ما به این علامت نیاز داریم؟

تصور کنید صبح که بیدار می‌شدید یک هشدار جلوی چشم‌تان فعال می‌شد که بهتان اعلام می‌کرد دقیقا تا چند دقیقه‌ی دیگر قسمت‌هایی از بدن‌تان از کار خواهد افتاد و از خستگی خاموش خواهد شد. فرض کنید در تمام روز همیشه این هشدار را می‌دیدید بدون این که کارآیی خاصی جز استرس‌زایی برای شما داشته باشد.

همه‌مان هر روزه استرس دیدن چنین هشداری را با دیدن صفحه‌ی تلفن‌های همراهمان تجربه می‌کنیم. همیشه بالای صفحه علامتی هست که می‌خواهد درصد باقی‌مانده از شارژ گوشی‌ را نشان‌مان بدهد. این علامت به این قصد طراحی شده بوده که با ارائه‌ی اطلاعات سودمند درباره‌ی وضعیت باطری گوشی، به صاحب موبایل خدمت کند اما در عوض باعث ایجاد انواع و اقسام هیجان‌های فکری اضافه در ما شده است: نکند امروز صبح زیادی از گوشی‌ام استفاده کرده باشم؟ باید گوشی‌ام را خاموش کنم تا وقتی می‌خواهم اسنپ بگیرم بتوانم ازش استفاده کنم؟ نکند وقتی که بهش نیاز دارم خاموش شود؟

در فیلم اسکار گرفته‌ی Get Out شخصیت اصلی آقای کریس واشنگتن برای اولین بار قصد کرده که به خانواده‌ی عجیب نامزدش برود. کریس متوجه می‌شود که هیچ راهی برای شارژ کردن گوشی‌اش پیدا نمی‌کند و ترس اصلی دقیقا از همانجا شروع می‌شود که انگار یک نفر همیشه شارژر گوشی‌ کریس را از برق می‌کشد. در حال حاضر یکی از کلیشه‌های ژانر وحشت این است که شخصیت اصلی به هر دلیل از استفاده از تلفن همراهش محروم می‌شود. اگر قبلا گیر افتادن در فضاهای متروکه‌ای مثل فیلم روانی ۱۹۶۰ یا کشتار با اره‌برقی ۱۹۷۴ و یا درخشش ۱۹۸۰، به معنای انزوای کامل و جدا افتادن از جهان بیرون بود، الان فقط وقتی شخصیت‌ها کاملا احساس می‌کنند تنهایند که دیگر تلفن همراه نداشته باشند. گوشی‌شان را گم کرده باشند یا شارژ گوشی‌شان تمام شده باشد.

تحقیقات درباره ‌ ی اضطرابات ناشی از نبود گوشی

تحقیقات یک دهه‌ی گذشته توجه دانشمندان را به پدیده‌ای به نام «نوموفوبیا» (Nomophobia) جلب کرده است. نوموفوبیا در واقع به معنای همان حس نگرانی جدا شدن از تلفن‌های همراه است. به شهادت روزنامه‌ی «وال استریت ژورنال» در چهار سال گذشته حداقل ۱۵ مقاله‌ی علمی به این موضوع پرداخته‌اند.

بعضی از این تحقیقات واکنش افراد تحت آزمایش به هشدارهای تلفن‌همراه را اندازه‌گیری کرده‌اند و نشان‌داده‌اند چطور با شنیدن زنگ مرتبط با پیامک، ناگهان ضربان قلب ما افزایش می‌یابد. ما نسبت به گوشی های همراهمان زیادی حساس شده‌ایم. در این حد که وقتی نمی‌لرزند هم لرزششان را احساس می‌کنیم.  مطالعه‌ی نشریه‌ی «رایانه و رفتارهای انسانی» در سال 2012 نشان داد که 89 درصد از جامعه ی 290 نفری مورد مطالعه، توهم لرزش را گزارش کرده‌اند. این توهم که حداقل هفته‌ای یکی دو مرتبه گریبان‌گیرمان می‌شود در مطالعه‌ی دیگری که بر روی کارکنان بیمارستان انجام شد هم تایید شده است.

به باور بعضی از محققین مغز ما در تفسیر چیزهایی مثل احساس خارش دچار لغزش می‌شود و توهم لرزیدن گوشی همراهمان را القا می‌کند.

 تحقیقات دیگر نیز مهر تایید بر نگرانی فزاینده‌ی ما از جدایی از تلفن همراه می‌گذارند و نشان می‌دهند که  اکثریت جمعیت نسل جدید اگر از تلفن همراه‌شان جدا ‌شوند، احساس  خواهند کرد که مطلقا ارتباط‌شان با بقیه‌ی دنیا قطع شده است. نبود تلفن همراه یعنی عدم امکان ارتباط با بقیه، عدم دسترسی به اورژانس و پلیس و تا حد زیادی یعنی نبود سرگرمی. در واقع حالا باید نوموفوبیا را بگذارید کنار سندرم FOMO یا ترسِ ازدست‌دادن که به دیده‌ی «نیویورک تایمز» تعریفی این چنین دارد: «ترکیبی از دلواپسی، بی‌کفایتی و بیش‌حساسی است که هنگام مطالعه‌ی سرسری شبکه‌های اجتماعی می‌تواند عود کند». در واقع مممکن است ما نتوانیم جدایی از گوشی‌هایمان را تحمل کنیم چون همواره  می‌ترسیم که نکند یک اتفاق مهمی در شبکه‌های اجتماعی را از دست بدهیم.

سازنده ‌ های تلفن ‌ های همراه چه از نوموفوبیا فهمیده ‌ اند

بیشتر متخصصین نوموفوبیا را به عنوان یک مشکل حیاتی به رسمیت نمی‌شناسند ولی سازندگان سخت‌افزار در هر صورت راه‌حلی جز افزایش طول عمر باطری نمی‌بینند و به فکر افزایش دسترسی‌های ارتباطی گوشی در زمان‌هایی هستند که دستگاه در حال خاموش شدن است. البته ویژ‌گی‌هایی مثل شارژ بدون سیم نیز از راه‌حل‌های خلاقانه‌تری‌ست که تاکنون در این باره ارائه شده است. یا همراه داشتن گجت‌های الکترونیکی جایگزین مثل ساعت‌های هوشمند که تا حدودی می‌توانند در زمان خاموش شدن گوشی، جایش را پر کنند. اما در سمت دیگر ماجرا تمام صنعت قاب‌سازی و ساخت باطری با سرمایه‌گذاری بسیار وسیع، بسیج شده‌اند تا بلکه کاربران تلفن همراه از استرس خاموش شدن، رها شوند.

حتما برایتان پیش آمده که دقیقا زمان‌هایی که به تلفن‌همراهتان نیاز داشته‌اید، باطری‌اش تمام شده باشد. در لحظه‌هایی که در یک شهر غریبه نیاز به سرویس‌های نقشه‌ خوانی دارید، در زمان‌هایی که می‌خواهید تاکسی اینترنتی سفارش بدهید یا حتی در لحظه‌هایی که از نظر احساسی نیاز به هم‌صحبت دارید. بدین ترتیب قطعا ما باید از اوضاع باطری گوشی‌مان با خبر باشیم ولی این آگاهی می‌تواند به جای نشان دادن مدام لحظه به لحظه خالی شدن باطری گوشی، به صورتی سودمندتر و کاربردی‌تر اتفاق بیفتد. به صورتی که به جای اضطراب داشتن صرف، دقیقا متوجه شویم که الان به انجام دادن چه اقدامی نیاز است.

خوشبختانه سیستم‌ عامل‌های موبایل برای مدیریت بهتر باطری و نحوه‌ی اعلان وعضعیت باطری هوشمندتر شده‌اند. در اندروید پای، وقتی که باطری از یک درصد معینی خالی‌تر می‌شود، سیستم عامل برای شما یک پیغام هشدار می‌فرستد که به جای درصد باقی مانده، دقیقا به شما اعلام می‌کند تا چند ساعت دیگر باطری گوشی دوام خواهد آورد. در گوشی‌های اپل هم عدد درصد باقی مانده کنار آیکن باطری دیگر در رابط کاربری iPhone X حذف شده و دیگر نشان داده نمی‌شود.  البته هر دو سیستم عامل حالت کم‌مصرف را نیز اضافه کرده‌اند که خاموش شدن کامل گوشی را به تعویق می‌اندازد.

البته بعید است که دوباره زمانی بیاید که کلا نگران از دست دادن گوشی‌هایمان نباشیم. تلفن‌های همراه اسباب‌بازینیستند بلکه پلی هستند که ما را به دوستان، خانواده و جامعه‌ متصل می‌کنند. طبیعی است که از دست دادن این ارتباط، به ما حس تنهایی و جدایی بدهد. با این اوصاف شاید وقتش باشد که دیگر به کل آیکن باطری باقی‌مانده را هم نبینیم. شاید بهتر باشد که تلفن‌های همراه به سمتی بروند که توقع مراقبت دائم از کاربرانشان را نداشته باشند و ما به عنوان کاربر تا زمانی که یک مسئله‌ی جدی وجود نداشت، پیغامی در گوشی نبینیم که فقط باعث اضطراب بیشترمان شود.