بیماری دریچه قلب؛ دلایل و عوامل خطرآفرین

بروز مشکل در قلب می تواند هر فردی را دچار نگرانی کند. قلب یکی از اندام های کلیدی بدن انسان است و به نظر می رسد در مرکز تندرستی و کارایی ما قرار دارد. متاسفانه، قلب اندامی بسیار آسیب‌پذیر و شکننده نیز است.

افراد اغلب با مشکلات قلبی به دنیا می آیند، اما احتمال بروز آنها در طول زندگی نیز وجود دارد یا در موارد نادر، بدون دلیلی مشخص و ناگهانی ظاهر می شوند. بیماری دریچه قلب یکی از مشکلات نسبتا شایع قلبی و اغلب قابل درمان است. در ادامه با این بیماری بیشتر آشنا می شویم.

بیماری دریچه قلب چیست؟

بیماری دریچه قلب زمانی شکل می گیرد که یک یا تعداد بیشتری از دریچه های قلب عملکرد درست خود را ارائه نمی کنند. قلب انسان دارای چهار دریچه است که جریان خون در مسیر درست را حفظ می کنند. در برخی موارد، یک یا تعداد بیشتری از این دریچه ها به درستی باز و بسته نمی شوند و این می تواند در جریان خون از قلب به بدن اختلال ایجاد کند.

در شرایطی که جدی به نظر می رسد، افراد بسیاری مبتلا به بیماری دریچه قلب حتی متوجه ابتلا به این شرایط نمی شوند. این که به درمان نیاز داشته باشند یا خیر به شدت مشکل، نوع بیماری دریچه، این که کدام دریچه ها تحت تاثیر قرار گرفته اند، و علائم آنها بستگی دارد. درمان می تواند شامل تجویز دارو یا حتی عمل جراحی برای ترمیم یا جایگزینی دریچه باشد.

دلایل

بیماری دریچه قلب مادرزادی

یک بیماری مادرزادی به معنای آن است که مشکل پیش از تولد شکل گرفته است. در مورد بیماری دریچه قلب مادرزادی، مشکل معمولا با دریچه آئورتی یا دریچه ریوی مرتبط است. بیماری دریچه قلب مادرزادی اغلب به واسطه اندازه نادرست دریچه ها، لت های (Leaflet) بدشکل یا لت هایی که به درستی متصل نشده اند، شکل می گیرد.

بیماری دریچه آئورتی دو لتی

بیماری دریچه آئورتی دو لتی یک بیماری دریچه قلب مادرزادی است که تنها دریچه آئورتی را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به این بیماری در دریچه آئورتی خود به جای سه لت دارای دو لت هستند. نبود حتی یکی از این لت ها می تواند نقص در عملکرد دریچه و سفتی و ناتواتی در باز و بسته شدن درست یا ناتوانی در بسته شدن به میزان کافی را موجب شود که به نشت منجر می شود.

تب روماتیسمی

بیماری دریچه قلب اکتسابی متفاوت از بیماری دریچه قلب مادرزادی است زیرا بیماران در زمان تولد دارای مشکلی نبوده و به واسطه شرایط دیگر به بیماری دریچه قلب مبتلا می شوند. تب روماتیسمی یکی از این شرایط است. این نوع تب یک عفونت باکتریایی (اغلب گلودرد استرپتوکوکی) است که درمان نشده است. خوشبختانه، این عفونت به لطف آنتی بیوتیک ها همانند گذشته شایع نیست و افراد مبتلا به آن نیز اغلب پیش از شکل گیری تب روماتیسمی درمان می شوند.

عفونت اولیه معمولا در کودکان رخ داده و موجب التهاب دریچه های قلب می شود. با این وجود، علائم مرتبط با التهاب ممکن است طی 20 تا 40 سال بعد بروز کنند.

به گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا، بیماری دریچه قلب ناشی از تب روماتیسمی شرایطی شایع نیست و اغلب در افراد پیر که پیش از در دسترس بودن آنتی بیوتیک به عفونت استرپتوکوکی مبتلا شده اند، دیده می شود. همچنین، این بیماری در کشورهای در حال توسعه به واسطه شیوع بیشتر تب روماتیسمی رایج‌تر است.

اندوکاردیت

بیماری اندوکاردیت یا التهاب درون‌شامه قلب به واسطه میکروب هایی که وارد جریان خون شده و به قلب راه می یابند، رخ می دهد. میکروب های ورودی به قلب می توانند سطح درونی قلب، از جمله دریچه ها را عفونی سازند. این شرایط بسیار نادر است، اما در صورت ابتلا به عنوان اندوکاردیت عفونی شناخته می شود.

ورود میکروب ها به جریان خون می تواند به واسطه استفاده از سوزن، سرنگ، یا دیگر وسایل پزشکی که پوست و لثه ها را سوراخ می کنند، رخ دهد. سیستم های دفاعی بدن با میکروب ها مبارزه کرده و اغلب عفونتی شکل نمی گیرد. اما گاهی اوقات دیوارهای دفاعی بدن فرو ریخته که می تواند به اندوکاردیت عفونی منجر شود.

ابتلا به اندوکاردیت در افراد مبتلا به بیماری دریچه قلب اغلب می تواند به تشدید بیماری آنها منجر شود. اندوکاردیت عفونی می تواند در افرادی که به واسطه بیماری دریچه قلب مادرزادی یا اکتسابی به جریان خون غیرعادی در یک دریچه قلب مبتلا هستند، شکل بگیرد. جریان خون غیرعادی موجب شکل گیری لخته های خون روی سطح دریچه می شود. بر همین اساس، شرایط برای اتصال میکروب ها به دریچه عفونی تسهیل می شود.

تغییراتی که می توانند رخ دهند

برخی تغییرات می توانند در قلب رخ دهند. طناب های وتری (Chordae Tendineae) یا ماهیچه های پرزی (Papillary Muscles) می توانند دچار کشیدگی یا پارگی شوند؛ حلقه های دریچه قلب می توانند گشاد شوند؛ یا لت های دریچه قلب می توانند فیبروتیک و کلسیفید شوند.

افتادگی دریچه میترال

افتادگی دریچه میترال شرایطی شایع است و زمانی رخ می دهد که لت های دریچه میترال طی انقباض قلب به سمت عقب در دهلیز چپ بر می گردند. این شرایط به بروز بافتی کشسان منجر می شود که شکل گیری یک دریچه نشت پذیر را به همراه دارد. از آنجایی که افتادگی دریچه میترال موجب هیچ علامتی نمی شود به ندرت نیازمند درمان است.

دلایل دیگر

افزون بر دلایلی که پیشتر به آنها اشاره شد، شرایطی دیگر مرتبط با بیماری دریچه قلب وجود دارند. به گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا، بیماری دریچه قلب می تواند به واسطه اختلالات خودایمنی، مانند لوپوس رخ دهد که می تواند دریچه های آئورتی و میترال را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین، سندرم کارسینوئید که موجب شکل گیری تومورهایی در دستگاه گوارش می شود می تواند با بیماری دریچه قلب پیوند خورده باشد. این تومورها می توانند به کبد یا گره های لنفاوی گسترش یافته و دریچه های سه لتی و ریوی را تحت تاثیر قرار دهند.

سندرم مارفان می تواند موجب اختلالات بافت همبند شود و اختلالات متابولیک، مانند بیماری فابری یا کلسترول خون بالا نیز می توانند همگی بر دریچه های قلب تاثیرگذار باشند. برخی داروهای رژیمی نیز با بیماری دریچه قلب پیوند خورده اند، اما قطع مصرف می تواند به بهبود شرایط منتج شود. در نهایت، پرتو درمانی روی سینه برای درمان سرطان می تواند به بیماری دریچه قلب منجر شود، اما علائم ممکن است چندین سال بعد ظاهر شوند.

عوامل خطرآفرین

سن

سن انسان بزرگ‌ترین عامل خطرآفرین برای بیماری دریچه قلب است. این بیماری بین افراد پیر شایع‌تر است. در شرایطی که بهبود شرایط سلامت و مراقبت پزشکی چیز خوبی است و به افراد اجازه می دهد عمر طولانی‌تر و زندگی سالم‌تری داشته باشند، اما می تواند به موارد بیشتر ابتلا به بیماری دریچه قلب نیز منجر شود. با افزایش سن، دریچه های قلب انسان با رسوبات کلسیم پوشیده می شوند که موجب ضخیم و سفت‌تر شدن لت های دریچه می شود.

افراد مبتلا به بیماری های...

افرادی که در معرض ابتلا به بیماری های قلبی، مانند سوفل قلبی، بیماری دریچه آئورتی دو لتی، افتادگی دریچه میترال، یا هر گونه شکل خفیف از بیماری دریچه قلب قرار دارند یا به آنها مبتلا هستند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. هر فرد مبتلا به هر یک از این شرایط باید به طور منظم توسط پزشک معاینه شود تا از وخیم‌تر نشدن شرایط بیماری اطمینان حاصل شود. همچنین، این افراد باید توجه ویژه ای به تشدید هر علامتی داشته باشند.

تولد با دریچه آئورتی دو لتی

برخی افراد با مشکلات قلبی متولد می شوند. یکی از مشکلات شایع دو لتی بدون دریچه آئورت به جای سه لتی بودن آن است. گاهی اوقات یک دریچه آئورتی ممکن است سه لت داشته باشد، اما دو لت به هم پیوسته بوده و به عنوان یک لت عمل کنند. افراد مبتلا به این شرایط احتمال بیشتری دارد به بیماری دریچه قلب آئورتی مبتلا شوند.

آگاهی از این تغییرات...

با افزایش سن معمولا برخی ناراحتی های فزاینده که اغلب با پیری در ارتباط هستند را تجربه می کنیم و از آن جمله می توان به خستگی، کاهش انرژی و دردهای رایج اشاره کرد. در شرایطی که شرایطی عادی هستند و به طور کلی مساله ای نگران کننده محسوب نمی شوند، اما گاهی اوقات آنها می توانند با یک مشکل سلامت زمینه ای در ارتباط باشند. با افزایش سن، آگاهی از هر گونه تغییر که غیرعادی به نظر می رسد، اهمیت دارد. ما باید توجه دقیقی به بدن خود داشته باشیم. زمانی که قلب نمی تواند خون سرشار از اکسیژن کافی را در بدن پمپاژ کند، علائم ممکن است پدیدار شوند. مشکلاتی مانند خستگی، تنگی نفس، سینه درد، یا ناراحتی و سبکی سر می توانند به مشکلات قابل درمان مرتبط با قلب اشاره داشته باشند.