درمان ضایعات عصبی به روشی جدید !

تلاش‌های بسیاری برای ترمیم ضایعات وارد شده به دستگاه عصبی مرکزی و بیماری‌‌‌‌‌های فرسایشی سیستم عصبی صورت گرفته، اما هنوز درمانی قطعی برای این مشکلات یافت نشده است.

یکی از سلول‌‌‌‌‌های پرشمار در دستگاه عصبی مرکزی آستروسیت‌‌‌‌‌ها (سلول‌‌‌‌‌های ستاره‌‌‌‌‌ای) هستند. خصوصیات این سلول‌‌‌‌‌ها باعث شده است که به‌عنوان منبع مناسبی برای تولید سلول‌‌‌‌‌های بنیادی عصبی به حساب آیند. با این وجود همچنان تلاش‌‌‌‌‌ها برای تولید سلول‌‌‌‌‌های بنیادی عصبی از آستروسیت‌‌‌‌‌ها با تنها یک عامل القایی و بدون محرک‌‌‌‌‌های خارجی به نتیجه مطلوب نرسیده بود.

برای غلبه بر این مشکل، حسین بهاروند، سحر کیانی، معصومه زارعی خیرآبادی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، پژوهشی را طراحی کردند که نشان داد پروتئین هسته‌‌‌‌ای Zfp521 به تنهایی برای تبدیل آستروسیت‌‌‌‌‌های بالغ برداشت شده از مغز به سلول‌‌‌‌‌های بنیادی عصبی القایی کافی است.

نتایج این پژوهش که در مجله بین‌‌‌‌‌المللی Cellular Physiology به چاپ رسیده است، نشان داد، سلول‌‌‌‌‌های بنیادی عصبی القایی که با استفاده از پروتئین Zfp521 از آستروسیت‌‌‌‌‌ها ایجاد شدند به مدت طولانی توان خودنوزایی خود را حفظ کردند، چند‌توان بودند و می‌‌‌‌‌توانستند به سلول‌‌‌‌‌های گوناگون دستگاه عصبی تمایز یابند.

علاوه بر این، کشت تنها یکی از این سلول‌‌‌‌‌های بنیادی عصبی حاصل منجر به ایجاد کلنی در شرایط کشت آزمایشگاهی می‌‌‌‌‌شد.
نتایج این پژوهش نشان داد می‌‌‌‌‌توان از Zfp521 برای تبدیل آستروسیت‌‌‌‌‌ها به سلول‌‌‌‌‌های بنیادی عصبی در بدن فرد (In Vivo) پس از ایجاد ضایعات عصبی با هدف درمانی استفاده کرد.