مجوز پرورش هیبریدهای انسان-حیوان توسط ژاپن

هیرومیتسو ناکوشی بیش از یک دهه است که انتظار لحظه‌ی کنونی را می‌کشید. پس از سال‌ها برنامه‌ریزی، این پژوهشگر سرسخت توانست تاییدیه‌ی پیگیری یکی از بحث‌برانگیزترین مطالعات علمی یعنی آزمایش‌ جنین انسان-حیوان را از جانب دولت ژاپن دریافت کند. درحالی‌که بسیاری از کشورهای جهان انجام این‌گونه پژوهش‌ها را محدود کرده یا به‌کلی ممنوع اعلام کرده‌اند، ژاپن قصد دارد در این جعبه‌ی پاندورا را بگشاید.

در اوایل سال جاری ژاپن نه‌تنها کاشت جنین‌های هیبرید را در حیوانات جایگزین قانونی اعلام کرد؛ بلکه این کشور اکنون امکان رشد کامل آن‌ها را نیز فراهم کرده است. ناکوشی به‌عنوان پژوهشگر برجسته‌ی سلول‌های بنیادی در دانشگاه توکیو و استنفورد از کشوری به کشور دیگر رفته و رویای خود را درمورد اینکه روزی بتواند اعضای شخصی‌شده‌ی انسان را در حیواناتی نظیر گوسفند یا خوک رشد دهد، دنبال کرده است.

بیش از ۱۱۶ هزار بیمار منتظر پیوند فقط در کشور آمریکا وجود دارد. ناکوشی امیدوار است که ایده‌ی او بتواند زندگی این افراد را دگرگون کند. برای رسیدن به هدف نهایی هنوز راه درازی در پیش است اما گام بعدی پژوهش او حداقل توانسته چراغ سبز مقامات دولتی ژاپن را دریافت کند. به‌عنوان نخستین پژوهشگری که تأیید دولتی را از زمان ممنوعیت سال ۲۰۱۴ دریافت کرده است، ناکوشی قصد دارد کارها را به آهستگی انجام دهد تا توافق و اعتماد مردم را نیز به‌دست آورد. او می‌گوید:

ما انتظار نداریم فورا بتوانیم اعضای بدن انسان را تولید کنیم اما این به ما اجازه می‌دهد بتوانیم پژوهش‌های خویش را براساس آنچه تاکنون آموخته‌ایم، پیش ببریم.

آزمایش‌های او با تزریق سلول‌های بنیادی چندتوان القاشده‌ی انسانی به جنین موش صحرایی و موش آغاز خواهد شد که همه‌ی آن‌ها به گونه‌ای ازلحاظ ژنتیکی دستکاری شده‌اند که در آن‌ها پانکراس ساخته نمی‌شود. هدف این است که جنین جونده از سلول‌های انسانی برای ساخت یک پانکراس استفاده کند. پژوهشگران به‌مدت دو سال رشد و توسعه‌ی این جوندگان را تحت نظارت قرار می‌دهند و با دقت اعضای بدن و مغز را طی این روند مورد توجه قرار خواهند داد. تنها پس از این مرحله پژوهشگران درخواست تأیید انجام چنین کاری را روی خوک‌ها مطرح خواهند کرد. درحالی‌که جنین‌های انسان-حیوان در گذشته نیز تولید شده‌اند (مانند جنین‌های خوک-انسان و گوسفند-انسان)، تا قبل از این هرگز به آن‌ها اجازه‌ی توسعه‌ی کامل نداده شده بود.

یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها درمورد این نوع پژوهش‌ها آن است که سلول‌های بنیادی وقتی تزریق شدند دقیقا به کدام بخش از بدن حیوان می‌روند و به چه نوع سلولی توسعه پیدا می‌کنند. درحالی‌که ناکوشی و گروهش درحال تلاش هستند که تنها پانکراس را مورد هدف قرار دهند، اگر آن‌ها متوجه شوند که بیش از ۳۰ درصد از مغز جوندگان به مغز انسانی تبدیل شده، آزمایش را متوقف خواهند کرد. این بخشی از شرایط مطرح‌شده ازسوی دولت است برای اینکه هرگز حیوانی با مغز انسان به‌وجود نیاید.

البته ناکوشی فکر نمی‌کند که چنین چیزی اتفاق بیفتد. سال گذشته، او و همکارانش در دانشگاه استنفورد به‌طور موفقیت‌آمیزی نخستین جنین انسان-گوسفند را تولید کردند و اگرچه این جنین پس از تنها ۲۸ روز از بین رفت، اما دارای اعضای انسانی نبود و سلول‌های انسانی بسیار کمی در آن وجود داشت؛ تنها حدود یک ده هزارم و شاید هم کمتر. ناکوشی توضیح می‌دهد:

ما در تلاش هستیم که اطمینان حاصل کنیم سلول‌های انسانی تنها در تولید اندام‌های خاصی از بدن حیوان مشارکت می‌کنند. با تولید اعضای جدید و هدفمند نیازی نیست که درمورد ادغام سلول‌های انسانی در جایی که نمی‌خواهیم، نگران باشیم. بنابراین در این وضعیت نگرانی‌های اخلاقی بسیار کمتری باید وجود داشته باشد.