آیا ترامپ اختیار جنگ با ایران را دارد؟

متیو پتی در نشنال اینترست نوشت: هفته گذشته تعدادی راکت به فرودگاه بین المللی بغداد اصابت کردند که به زخمی شدن پنج سرباز عراقی منجر شد. دولت ترامپ بلافاصه انگشت اتهام را به سمت شبه نظامیان شیعه تحت حمایت ایران نشانه گرفت و خط قرمز جدیدی را برای تهران مشخص کرد.

در ادامه این مطلب آمده است: مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، روز جمعه به رهبران ایران هشدار داد: «هر گونه حمله مستقیم توسط ایران یا نیروهای نیابتی آن ها که به شهروندان آمریکا یا منافع ما و متحدانمان آسیب وارد کند با واکنش قاطعانه روبرو خواهد شد».

او ادامه داد: «ایران باید به حاکمیت ملی همسایگان خود احترام بگذارد و بلافاصله انتقال تسلیحات جنگی به گروه های شبه نظامی در عراق و سرتاسر منطقه را متوقف کند.»

ظاهرا پمپئو در پیام خود به طور ضمنی هشدار می دهد که کشورش برای دفاع از ثبات و حاکمیت ملی عراق حاضر به جنگ با ایران خواهد بود. وزارت خارجه آمریکا به درخواست ما برای شفاف سازی موضع دولت پاسخ نداد. در هر صورت، بیانیه وزیر خارجه سوالات زیادی را در مورد اختیارات جنگی رئیس جمهور مطرح کرده است.

در طول چند هفته گذشته هم زمان با تنش های بین تهران و واشنگتن و اعتراضات مردمی گسترده در شهرهای مختلف عراق، عاملان ناشناس چندین راکت به سمت پایگاه های نظامی آمریکا شلیک کرده اند. مقامات آمریکایی از جمله پمپئو معتقدند که ایران پشت این حملات بوده است.

مایلز کاگینز، سخنگوی ائتلاف ضد داعش آمریکا در منطقه در مصاحبه با ما گفت: «ارتش آمریکا می تواند به یک حمله مستقیم واکنش نشان دهد. ما حق دفاع از خود را داریم».

اما از لحاظ قانونی مشخص نیست آیا دولت ترامپ می تواند نیروهای آمریکایی را وادار کند که حمله هفته گذشته را تلافی کنند. در این حادثه فقط افراد عراقی زخمی شده بودند.

مجلس آمریکا تلاش کرده است که همه راه های ممکن برای اقدام نظامی دولت ترامپ علیه ایران را مسدود کند. رو خانا، نماینده دموکرات و مت گاتز، نماینده جمهوری خواه در ماه ژوئیه موفق شدند بندی را به لایحه بودجه سال 2020 ضمیمه کنند که اقدام نظامی علیه ایران را مشروط به مجوز مجلس می کند. اما سنای آمریکا در نهایت بند اضافه شده به قانون بودجه را تصویب نکرد.

کریستوفر پریبل، نایب رئیس برنامه مطالعاتی برای سیاست خارجی در اندیشکده کاتو در این ارتباط گفت: «به نظر می رسد که در حال حاضر دولت ترامپ اختیار کامل برای واکنش نظامی علیه تهران را دارد. اعضای کنگره فقط می توانند به تصمیم رئیس جمهور اعتراض کنند».

ترامپ می تواند از سه قانون مختلف برای توجیه کردن جنگ در خاورمیانه استفاده کند: لایحه اجازه استفاده از نیروی نظامی علیه تروریست ها (2001)، لایجه اجازه استفاده از نیروی نظامی علیه عراق (2002) و اختیارات جنگی اعطا شده در چارچوب بند دوم قانون اساسی.

لایحه اجازه استفاده از نیروی نظامی سال 2002 به رئیس جمهور اجازه می دهد که از امنیت ملی آمریکا در مقابل تهدیدات عراق محافظت کند. هدف از این قانون اعطای مجوز برای اقدام نظامی علیه رژیم صدام حسین بود. اما دولت ترامپ از این قانون در فوریه 2018 برای توجیه زندانی کردن اعضای داعش استفاده کرد.

اسکات اندرسون، عضو ارشد موسسه بروکینگز در مصاحبه با ما شرح داد که دولت ترامپ چگونه می تواند از این قانون برای جنگ با ایران استفاده کند: «مجلس در گذشته به دولت اجازه داده است که با تهدیدات امنیتی در عراق مقابله کند. حالا دولت ترامپ می تواند تفسیر کلی تری از این قانون را ارائه کند که دخالت دائمی آمریکا در امور داخلی عراق را توجیه خواهد کرد».

ممکن است حتی عراقی ها حمایت نظامی دولت آمریکا را نخواهند. البته در سال های گذشته دولت عراق از آمریکا برای مبارزه با گروه داعش کمک درخواست کرده است. اما آن ها در مواقع مختلف اشاره کرده اند که نمی خواهند آمریکا در مسائل مرتبط با ایران دخالت کند.

اندرسون در این ارتباط گفت: «بدون تردید استفاده از قانون اختیارات جنگی سال 2002 جنجال برانگیز خواهد بود. این قانون به طور ویژه با تهدیدات امنیتی در عراق سر و کار دارد. اما در هر صورت اقدام نظامی علیه تهران بدون مجوز مجلس اعتراضات زیادی به دنبال خواهد داشت».

قانون اجازه استفاده از نیروی نظامی علیه تروریست ها (2001) بعد از حملات تروریستی سال 2001 تصویب شده بود. این قانون به رئیس جمهور اجازه می دهد به کشورهایی که به گروه القاعده پناه داده اند حمله کند. بعد از آنکه سطح تنش بین تهران و واشنگتن در تابستان امسال افزایش پیدا کرد، وزیر خارجه آمریکا ادعا کرد که ایران و القاعده با یکدیگر ارتباط دارند. اما کارشناسان این ادعای مایک پمپئو را انکار کرده اند.

ترامپ همچنین می تواند از اختیارات خود در چارچوب بند دوم قانون اساسی برای اجرای یک اقدام نظامی محدود استفاده کند. دولت ترامپ دلایل زیادی را برای استفاده از این بند قانون اساسی مطرح کرده است: محافظت از شهروندان یا منافع آمریکا، حمایت از متحدان، اجرای قطع نامه های شورای امنیت سازمان ملل، تردیج صلح و ثبات منطقه ای و جلوگیری از کاربرد تسلیحات کشتار جمعی.

اندرسون گفت: «دولت آمریکا مطابق با قانون تعهدات امنیتی مشخصی در قبال متحدان خود در سازمان ناتو دارد. اما این موضوع در مورد دولت عراق صادق نیست. حتی در پیمان های تصویب شده در سنای آمریکا نیز اختیار اعلام جنگ به طور کامل به نمایندگان واگذار شده است. اما احتمالا وکلا و مشاوران ترامپ راهی برای توجیه اقدامات نظامی پیدا خواهند کرد».

او ادامه داد: «البته مقامات دولت ترامپ به خوبی می دانند که هر گونه اقدام نظامی اعتراضات زیادی را در جامعه به دنبال خواهد داشت. قانون گذاران به شیوه های مختلف می توانند قانونی بودن تصمیمات رئیس جمهور را به چالش بکشند. البته این موضوع ارتباطی به اختلافات و دشمنی نمایندگان دموکرات نسبت به رئیس جمهور ندارد. نمایندگان بر اساس اصول قانون اساسی می توانند اختیارات جنگی فرمانده کل نیروهای مسلح را زیر سوال ببرند.امیدواریم که چنانچه دولت ترامپ تلاش کرد تهدیدات خود برای شروع جنگ علیه ایران را آغاز کند، نمایندگان هر دو حزب از اختیارات مجلس برای کنترل کردن دولت استفاده کنند»./انتخاب