۲۰۲۳ گرمترین سال تاریخ خواهد بود؟

بازگشت پدیدۀ آب و هوایی ال‌نینو باعث خواهد شد که امسال سطح دمای جهانی «از نمودار بیرون بزند»! این هشداری است که دانشمندان دربارۀ گرمای بی‌سابقۀ سال ۲۰۲۳ داده‌اند.

پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که امسال سال بازگشت ال‌نینو خواهد بود؛ پدیده‌ای که شرایط آب و هوایی جهان را وخیم‌تر از آن چیزی که هست خواهد کرد و «به احتمال فراوان» سطح گرمایش جهانی را به ۱.۵ درجه سلسیوس خواهد رساند (دمایی که اثرات مخرب و وحشتناکی بر محیط زیست زمین خواهد گذاشت). تا قبل از این، سال ۲۰۱۶ گرم‌ترین سال ثبت شده در تاریخ بوده است و اتفاقا دلیل گرمای آن سال هم وقوع پدیدۀ ال‌نینو بود.

همیشه یک جور نوسان طبیعی در دمای کرۀ زمین وجود دارد که در اثر تغییر دمای آب اقیانوس‌ها و تغییر وضعیت باد‌های اقیانوس آرام شکل می‌گیرد. این نوسان بین پدیدۀ ال نینو و رقیب سردش یعنی «لا نینیا» اتفاق می‌افتد. در حال حاضر سه سال است که به شکلی غیر عادی شاهد استمرار لا نینیا بوده‌ایم.

به همین دلیل است که سال ۲۰۲۳ از مدت‌ها قبل به عنوان سالی گرمتر از ۲۰۲۲ پیش‌بینی شده است؛ این در حالی است که ۲۰۲۲ خودش در رتبۀ پنجم یا ششم گرمترین سال‌های ثبت شده تا به امروز قرار دارد. اما از آنجا که ال‌نینو در زمستان اتفاق می‌افتد، موج گرمای حاصل از آن تازه در سال ۲۰۲۴ به شکل جدی‌تری احساس خواهد شد؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که در طی دو سال آینده، هر سال رکورد گرمای کرۀ زمین شکسته شود.

گاز‌های گلخانه‌ای که حاصل فعالیت‌های انسانی هستند، تا امروز دمای کرۀ زمین را حدود ۱.۲ درجۀ سلسیوس بالاتر برده‌اند. این خودش تاثیرات فاجعه‌باری در سراسر دنیا داشته؛ از امواج سوزان گرما در آمریکا و اروپا گرفته تا سیل‌های ویرانگر در پاکستان و نیجریه که زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار داده است.

پروفسور آدام اسکایف می‌گوید: «کاملا محتمل است که ال‌نینو ما را به دمای بالای ۱.۵ درجه ببرد؛ این احتمال که امسال اولین سال تجربۀ گرمایش ۱.۵ درجه‌ای باشد حالا پنجاه پنجاه است». او ادامه می‌دهد: «ما می‌دانیم که تاثیر ال‌نینو در شرایط کنونی بسیار قوی‌تر خواهد بود؛ وقتی گرمایش حاصل از فعالیت‌های انسانی و ال‌نینو را گنار هم بگذاریم، نتیجه فراتر از انتظار خواهد بود».

پروفسور جیمز هانسن از دانشگاه کلمبیا اخیرا گفته است: «احتمال دارد که در سال ۲۰۲۴ گرمای هوا در بالاترین حد ثبت شده در طول تاریخ قرار بگیرد؛ زیرا بعید است که پدیدۀ لانینیا بتواند برای چهارمین سال متوالی هم ادامه داشته باشد. حتی یک تلنگر کوچک از طرف ال‌نینو می‌تواند برای بالا رفتن دمای جهانی کافی باشد». هانسن افزود که کاهش آلودگی هوا در کشور چین هم می‌تواند به بالا رفتن دما کمک کند، زیرا آلودگی‌ها دیگر مانع تابش خورشید نیستند.

مدل‌سازی‌های آب و هوایی در استرالیا نشان می‌دهد که این کشور بعد از سه سال بارش بالاتر از حد متوسط، امسال وارد یکی از خشک‌ترین و داغ‌ترین سال‌ها خواهد شد که امواج سوزان گرما و خشکسالی و آتش‌سوزی را به دنبال خواهد داشت.

توالی ال‌نینو و لانینیا بزرگترین دلیل تفاوت‌های آب و هوایی در سال‌های مختلف است. در سال‌های غلبۀ ال‌نینیا، جریان‌های شرق به غرب در باد‌های اقیانوس آرام قوی‌تر هستند و آب‌های سطحی گرم را به سمت غرب هل می‌دهند و آب‌های خنک و عمیق را در شرق به سطح می‌آورند. اما ال نینو وقتی اتفاق می‌افتد که باد‌های اقیانوسی ضعیف می‌شوند و این باعث می‌شود که آب‌های گرم به سمت شرق گسترش پیدا کنند و با خفه کردن آب‌های سرد، دمای جهانی را بالاتر ببرند.

کشور‌هایی که در سمت غرب اقیانوس آرام هستند (مثل اندونزی و استرالیا) دمای گرم‌تر و آب و هوای خشک‌تری را تجربه خواهند کرد. در این کشور‌ها خشکسالی و آتش‌سوزی جنگل‌ها رخ خواهد داد و در جایی مثل چین هم احتمالا با طغیان یانگ‌تسه مواجه خواهیم شد. در اثر ال‌نینو، مونسون‌های هندی و باران‌های آفریقای جنوبی احتمالا متوقف خواهند شد و در مقابل، نواحی دیگر مثل شرق آفریقا و جنوب آمریکا ممکن است سیلاب‌ها و باران‌های بیشتری را تجربه کنند.

تاثیرات حرکت نوسانی ال‌نینو و لانینیا را در بسیاری از نقاط دنیا می‌توان مشاهده کرد. حالا که علم به ما امکان پیش‌بینی این پدیده‌ها را داده است، ما باید خودمان را برای این شرایط آماده کنیم. این آمادگی می‌تواند شامل تجهیز و آماده‌باش بیش از پیش خدمات اضطراری و یا حتی تصمیم‌گیری دربارۀ محصولاتی که می‌خواهیم امسال کشت کنیم باشد.