برنامه‌های جدید شهرداری و میراث فرهنگی برای خیابان ویلا

خیابان ویلا یا همان استاد نجات اللهی دو بخش مهم دارد یکی حضور فروشندگان صنایع دستی و دیگری آژانس‌های مسافرتی است که میزبان گردشگران هستند. گردشگرانی که یا سوغات شهرهای دیگر را می خرند و یا تورهای شهرها و کشورهای دیگر را.

چند سالی است که خریداران صنایع دستی از این خیابان به شهرهای دیگر کوچ کرده اند شاید چون دیگر تورهای گردشگری توقف کمتری در تهران دارند و یا گردشگران ترجیح می‌دهند سوغات را از شهر تولید کننده آن اثر و هنرمندش به صورت مستقیم خریداری کنند. با این حال همیشه این خیابان مملو از مغازه های صنایع دستی بوده است چیزی بیش از ۱۵۰ مغازه.

احمد مسجد جامعی درباره تاریخچه خیابان استاد نجات اللهی در یادداشتی نوشته است: خیابان ویلا سابقه‌ای چندان طولانی ندارد، اما گذرگاه مهمی است؛ پس از آنکه خیابان انقلاب فعلی یا همان خندق شمالی تهران در زمان پهلوی اول شکل و شمایل خیابان یافت با شکل‌گیری دانشگاه تهران و بعدها کالج البرز رویکرد فرهنگی-آموزشی بر آن پهنه غالب شد. زمانی شمال این خیابان، شمالی‌ترین منطقه شهر بود و تأسیسات شهری در آن گسترش می‌یافت. ازجمله ساختمان اتاق بازرگانی که در دهه ۴۰ در خیابان ویلا یا استاد نجات‌اللهی امروزی ساخته شد و در ادامه، حضور مستمر تجار ایرانی و خارجی زمینه‌ساز ساخت هتل‌ها و شکل‌گیری دفاتر هواپیمایی گشت. رفت‌وآمد تجار و شکل‌گیری این پاتوق بازرگانی- گردشگری به تمرکز مغازه‌های صنایع‌دستی و آنتیک‌فروشی منجر شد. از آنجا که صنایع‌دستی، هم نماد اندیشه و زندگی ایرانی را با خود داشت و هم تولید و تجسم هنر ملی شمرده می‌شد و هویت ما را با نام و نشان خود تعریف می‌کرد می‌توانست از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد. در حقیقت با اهدای محصولی از این جنس، مدخلی از یک دایره‌المعارف در اختیار مخاطب قرار می‌گرفت و هرکس به اندازه دانش و بینش خود از آن بهره می‌برد. پیوستگی فرهنگ و گردشگری، موجب پویایی و رونق خرید و فروش صنایع‌دستی در آن خیابان است.

با این سابقه از خیابان ویلا، روز ۲۰ خرداد همزمان با روز جهانی صنایع دستی این خیابان از محدوده کریم خان تا تقاطع خیابان کلانتری بسته شد تا سازمان میراث فرهنگی مراسمی برای روز جهانی صنایع دستی برگزار کند. میزهایی را نیز در خیابان برای استقرار هنرمندان صنایع دستی گذاشته شده بود. هنرمندانی که به دعوت شهرداری و سازمان میراث فرهنگی به این خیابان آمده بودند هنرهای دستی خود را برای فروش و نمایشی چند ساعته به این خیابان آوردند.

برخی از مغازه داران اظهار نگرانی می‌کردند که این خیابان برای همیشه پذیرای دست فروشان صنایع دستی شود. اما برخی دیگر از فروشندگان صنایع دستی خیابان ویلا در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کردند که مشتری مغازه‌های آنها هیچ گاه از دست فروش خرید نمی‌کند.

در این برنامه سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد خیابان ویلا به عنوان گذر صنایع دستی معرفی خواهد شد. اتفاقی که چند سالی است در بین مردم عرف است و هر کسی بخواهد صنایع دستی خریداری کند، به خیابان استاد نجات الهی می‌رود. آنها قصد داشتند تا بگویند که این خیابان یکی از ۶ گذر فرهنگی در تهران خواهد بود و برای همین مراسم و سخنرانی ترتیب دادند.

شهرداری منطقه ۶ نیز قرار است به بهانه برگزاری این مراسم در روزهای آینده تابلوی قهوه ای رنگی را که برای گذرگاههای فرهنگی و تاریخی در خیابان ها نصب می کند، برای گذر صنایع دستی نیز نصب خواهد کرد همچنین در تابلوی نام خیابان استاد نجات اللهی در هر تقاطع از این خیابان، نام گذر صنایع دستی نیز اضافه خواهد شد.

در این برنامه که شهروندان تهرانی نیز شرکت داشتند، تا ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه طول کشید و از سه هنرمند صنایع دستی تقدیر شد تقدیری که معلوم نبود به چه دلیل بوده و یا اینکه هنرمندان در چه زمینه‌ای فعالیت می کرده اند!

همچنین روی دیوار یک پارکینگ در خیابان ویلا و نزدیک به اداره کل میراث فرهنگی استان تهران جایی که محل برگزاری برنامه بود، یک تابلوی کاشی کاری به نام «گذر صنایع دستی» نصب شده بود که توسط شهردار و رئیس سازمان میراث فرهنگی از آن پرده برداری شد. این تابلو نمادین روی دیوار نصب شد.

علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی در مراسم رونمایی از این کاشی در گفتگو با خبرنگاران میزان صادرات صنایع دستی از ایران طی سال گذشته را ۶۰۰ میلیون دلار اعلام و بیان کرد: درصدد هستیم در آینده نزدیک این رقم را به ۲ میلیارد دلار برسانیم.

وی افزود: طرح‌هایی را در حوزه تجاری سازی داریم همچنین در نظر داریم تا فضاهایی را بری فروش صنایع دستی در مجتمع‌های بین راهی و هتل‌ها ایجاد کنیم.

محمدرضا دهداری شهردار منطقه ۶ نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: ۵۰ ساختمان دارای ارزش میراثی در خیابان استاد نجات اللهی شناسایی شده است که در نظر داریم تا برای برخی از آنها کاربری فرهنگی وهنری تعریف کنیم برخی از این بناها به هتل و مرکز اقامتی، گالری، کافی شاپ و … تبدیل می‌شوند. از این بناهای دارای ارزش سه بنا به زودی به هتل بوتیک تغییر کاربری می‌دهند.

وی همچنین درباره اجرای طرح سنگ فرش این خیابان نیز گفت: از هفته آینده قرار است تا پروژه سنگ فرش خیابان استاد نجات اللهی اجرایی شود. قرار است تا از سنگ‌هایی که در میدان هفت تیر استفاده شده، در این خیابان نیز بهره بگیریم. همچنین تا کنون در خیابان ویلا سه متر پیاده راه وجود داشت که این میزان به ۱۲ متر می‌رسد.

دهداری درباره حضور هنرمندان صنایع دستی در خیابان ویلا بیان کرد: در نظر داریم برای فروش آثار برخی از هنرمندان در هفته صنایع دستی نمایشگاه موقتی را در خیابان ورشو برپا کنیم.