نگاهی به بهترین‌های فیلم‌ رزمی تاریخ سینما ، از «اژدها وارد می‌شود» تا «ماتریکس»

سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین: نکته‌ای درباره زیبایی و لطف فیلم‌های رزمی وجود دارد. اغلب ما در جایی از زندگی‌مان (احتمالاً کودکی) سعی کرده‌ایم حرکات رزمی هیجان‌انگیز و جذاب فیلم‌های رزمی را در اتاق نشیمن خانه‌مان تکرار کنیم و در نتیجه دلقک‌هایی خنده‌دار به‌نظر آمده‌ایم؛ اما از آن لحظات مسخره‌آمیز که بگذریم، فیلم های رزمی نیز بخش الهام‌بخشی از هنر سینما بوده‌اند. درست است که این فیلم‌ها ممکن است ما را تشویق کنند تا حرکات خطرناک بروس‌لی‌واری را روی نزدیکان و اطرافیانمان انجام دهیم اما با این وجود مؤلفه‌ای معنوی نیز در آن وجود دارد. این تلنگرهای افسانه‌ای، برخی از سکانس‌های کاملاً نفس گیر از مبارزه را به نمایش می گذارند و آنها را با آراستگی وجودی روشنگرانه‌ای بهم مرتبط می‌کنند، به شیوه‌ای کاملاً درخشان!

تا اسم فیلم رزمی می‌آید همه‌ به یاد «بروس لی» می‌افتیم. این تصور وجود دارد که او اولین کسی بوده که به طور جدی سینمای رزمی را به ژانرهای موجود در سینمای جهان افزوده است اما در حقیقت نقطه آغاز این سینمای سرشار از تحرک و هیجان به مدت‌ها پیش برمی‌گردد.

 هنرهای رزمی در چندین فیلم به عنوان چاشنی صحنه‌های کتک‌کاری مورد استفاده قرار گرفته بود اما اولین بار در سال ۱۹۴۹ بر اساس یک افسانه‌ بومی چینی به نام «داستان وونگ فی - هانگ» پای رزمی‌کاران به دنیای سینما باز شد. نمونه‌های اولیه بر اساس شخصیت‌های افسانه‌ای و دارای قدرت‌های جادویی ساخته می‌شدند اما کم‌کم این قهرمانان نیز همرنگ جماعت شدند و بدل شدند به شخصیت‌هایی که قدرت جادویی نداشتند و کسی بودند مثل مردم عادی اما با این تفاوت که از هنرهای رزمی در مبارزات و زندگی‌هایشان استفاده می‌کردند. بعدها برادران شاو به عنوان تهیه‌ کننده به طور جدی وارد این عرصه شدند و فیلم‌هایی چون «مشت خشم» و «شمشیرزن یک‌دست» را ساختند که صحنه‌های مبارزه بسیار پرتحرک و باورپذیری داشت. 

اما مرد تاریخ‌ساز فیلم‌های رسمی بدون شک «بروس لی» اسطوره‌ای است. او نخستین کسی بود که با فیلم‌هایش توانست ژانر رزمی را به ژانری پرهوادار و مقبول عامه تبدیل کند. او اولین کسی بود که آمیزه‌ای از فنون رشته‌های مختلف را در فیلم‌هایش به کار گرفت. حرکات بروس لی تلفیقی بود از تکواندو، مشت‌زنی و سبک مبارزات وینگ چان. همین تلفیق باعث شد که بروس به یک سبک منحصر به‌ فرد برسد و انواع شیوه‌های مبارزه را در یک فیلم به کار بگیرد. این شیوه بعدها به «جیت کان دو» مشهور شد. بروس لی با خشونت و انتقام و جدیت سروکار داشت اما بعد از مرگ او این ژانر دستخوش تغییراتی جدی شد. کم‌کم پای شوخی و خنده هم به سینمای رزمی باز شد و جکی چان تبدیل شد به مهم‌ترین ستاره‌ی رزمی‌های سرخوشانه.

جکی چان تلاش کرد تا خشونت فیلم‌های این ژانر را تلطیف کند. کم‌کم برای چشم‌بادامی‌ها رقبایی اروپایی و آمریکایی هم پیدا شد و حتی سینمای هنری نیز به این ژانر توجه نشان داد. «ببر خفته، اژدهای خیزان» توانست جایزه‌ اسکار بگیرد و سینماگران صاحب‌سبک و مهمی چون «کوئنتین تارانتینو» نیز به آن توجه نشان دادند. حالا سینمای رزمی بخشی از فرهنگ عامه‌ تمام دنیاست. آرزوها و فانتزی‌های بشری که قدرت و سرکوب دشمن و دفاع از خویش را دوست دارد، ولو به ضرب مشت و لگد.

برای سفری ادیسه‌وار در دنیای هنرهای رزمی آماده باشید. این فهرستی از بهترین‌های سینمای رزمی است؛ و لطفا از هیچ یک از آن‌ها در خانه تقلید نکنید مگر اینکه دوست داشته باشید مضحک و خنده‌دار به‌نظر برسید!

فیلم ببر خیزان، اژدهای پنهان / (Crouching Tiger, Hidden Dragon (2000

• ​کارگردان:  آنگ لی

فیلمی انقلابی و تاریخ‌ساز در سینمای رزمی. این فیلم نه‌تنها دستاوردهای به‌ ظاهر غیرممکنی در ژانر رزمی به دنبال داشت، بلکه یک داستان عاشقانه مفصل نیز در خود دارد و باافتخار در آزمون «بچل» نمره بالایی نیز کسب می‌کند. (آزمون «بچل» به میزان حضور زنان در یک فیلم سینمایی می‌پردازد).

 ‌زنان فیلم نه ‌تنها شانه‌ به ‌شانه مردان در ماجراها حضور دارند بلکه از سریع‌ترین حرکات در مبارزه‌های رزمی نیز برخوردارند. فیلم سبکی تازه در ژانر هنرهای رزمی ایجاد کرد و بسیاری از صحنه‌های آن خصوصاً سکانس مبارزه روی درختان از به‌یادماندنی‌ترین لحظه‌ها در سینمای هنرهای رزمی به شمار می‌رود. ​

فیلم «ببر خیزان، اژدهای پنهان» همچنین از موفق‌ترین فیلم‌های ژانر رزمی به‌حساب می‌آید، چه در جشنواره‌های سینمایی و چه در گیشه.

فیلم تاکنون بیش از ۴۰ جایزه سینمایی به‌دست آورده است. این فیلم برنده جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان (نماینده کشور تایوان) و نیز سه جایزه اسکار و شش نامزدی جایزه اسکار دیگر شامل بهترین فیلم شده است. این فیلم همچنین سه جایزه بفتا (و ده نامزدی بفتا) و دو جایزه گلدن‌ گلوب، شامل گوی طلایی بهترین فیلم غیرانگلیسی را از آن خود کرده است.

خلاصه داستان: سرنوشت دو زن که هر دو مبارزانی ماهر هستند در چین باستان دوران سلسله «چینگ» در هم گره می‌خورد؛ یکی «زی یی» و دیگری «یئو» که سرانجام به یک رویارویی خشونت‌بار و شگفت‌انگیز کشانده می‌شوند.

​ فیلم جنب‌وجوش کونگ‌فو / Kung Fu Hustle (2004)

• کارگردان: استیفن چو

بر اساس فلسفه چینی اگر «ببر خیزان اژدهای پنهان» را نیمه آرام و متفکر (یین) به‌حساب آوریم فیلم «جنب‌وجوش کونگ‌فو» ‌بی‌شک نیمه متضاد شوریده و دیوانه‌وار آن (یانگ) خواهد بود. فیلم بر اساس قواعد ژانر رزمی و در صحنه‌هایی از لحاظ پرداخت قدرتمند، پیچیده و الهام‌بخش خود، داستانش را به‌خوبی بیان می‌کند. فیلم در ژانر رزمی، گانگستری و کمدی است و از بازیگران آن می‌توان استیون چو، دنی چان، لام سوئت، شینگ یو و یوئن وا را نام برد.

خلاصه داستان: دزدی ناشی به نام «سینگ» (چو) برای عضویت در دار و دسته خطرناک «تبر به دست‌ها» باید قتلی مرتکب شود. وقتی «سینگ» سعی می‌کند از یک مجتمع آپارتمانی نیمه ویران و پرجمعیت سرقت کند، اهالی با استفاده از تکنیک‌های کونگ‌فو از خود دفاع می‌کنند و جنگی میان استادان رزمی‌کار محل و باند «تبر به دست‌ها» درمی‌گیرد…

فیلم ایپ من / (IP Man (2008

• کارگردان:  ویلسون ییپ 

این فیلم در ژانر اکشن، زندگینامه‌ای و رزمی الهام گرفته از زندگی استاد هنرهای رزمی بروس لی، «ایپ من» فیلمی واقع‌گرایانه و اجتماعی است و ماجراهای حمله ژاپن به چین در سال ۱۹۳۷ را روایت می‌کند. نمایش این فیلم که محصول کشور هنگ‌کنگ است موفقیتی بزرگ به همراه آورد به‌طوری‌که سه دنباله دیگر نیز بر فیلم ساخته شد.

خلاصه داستان: ایپ من که مجبور است در یک معدن زغال‌سنگ کار کند وارد مسابقات هنرهای رزمی می‌شود تا دلیل مرگ دوستش را متوجه شود و برای خانواده گرسنه خود غذا ببرد...

فیلم داستان پلیس / Police Story (1985)

• کارگردان: جکی چان

هر فهرستی از بهترین فیلم‌های رزمی بدون حضور یکی از بزرگ‌ترین اسطوره‌های زنده این ژانر کامل نخواهد بود: «جکی چان».

 فیلم «داستان پلیس» یکی از بهترین فیلم‌های این بازیگر و کارگردان هنگ‌کنگی است. موفقیت این فیلم جذاب و پرکشش با صحنه‌های عالی از اکشن و مبارزه‌های تن ‌به ‌تن برای اولین بار توجهات بین‌المللی را به سینمای رزمی هنگ‌‌کنگ جلب کرد.

شیرین‌کاری‌های جکی چان در فیلم به‌یادماندنی است. خصوصاً صحنه سقوط جکی چان بر روی سقفی شیشه‌ای که نفس‌ها را در سینه حبس می‌کند. تلفیق کمدی بامزه و صحنه‌های نفس‌گیر مبارزه که ویژگی فیلم‌های جکی چان به‌حساب می‌آید در این فیلم به ‌وفور دیده می‌شود.

به گفته خود چان در کتاب زندگینامه‌اش او «داستان پلیس» را بهترین فیلم اکشن خود می‌داند. فیلم آن‌چنان مورد توجه قرار گرفت که بعدها چند دنباله دیگر نیز بر فیلم ساخته شد.

خلاصه داستان: «بازرس وونگ» (بیل تونگ) تلاش می‌کند به یکی از قاچاقچی‌های بزرگ مواد مخدر، به نام «چو تائو» (یوئن) که به‌تازگی دستگیرشده بباوراند که یکی از هم‌دستانش، «سلینا» (لین) قرار است در دادگاه علیه او شهادت دهد. به این امید که «چو» نقشه سوءقصد به جان «سلینا» را بریزد. از طرف دیگر «وونگ»، مأمور پلیس، «کاکویی چان» (جکی چان) را مأمور محافظت از جان «سلینا» می‌کند…

فیلم فوتبال شائولین / (Shaolin Soccer (2004

• کارگردان: استفان چو

فیلم دیگری از استیفن چو و حتی دیوانه‌وارتر از «جنب‌وجوش کونگ‌فو». فیلم باعث شد توجه مخاطبان بین‌المللی به این ژانر اساساً شرقی معطوف شود. فیلمی ورزشی و کمدی در ژانر اکشن و رزمی محصول کشور هنگ‌کنگ.

خلاصه داستان: این فیلم درباره یک راهب پیشین بودائی از معبد شائولین است که سال‌ها پس از درگذشت استادشان و در جریان وقایعی، ۵ برادر خود را متحد می‌کند تا مهارت‌های فرا انسانی خود را درزمینه هنرهای رزمی در مسابقات فوتبال بکار بگیرند و شائولین کونگ‌فو را در میان مردم رواج دهند.

فیلم قاتل / (The Killer (1989

• ​کارگردان: جان وو

در دورانی که هنوز «جان وو» به ساخت فیلم‌های اکشن متوسطی مانند «مأموریت غیرممکن 2» و «تغییر چهره» روی نیاورده بود فیلم درخشان «قاتل» را جلوی دوربین برد که ادای دینی بود به فیلم کلاسیک «ژان پیر ملویل» با نام «سامورایی» که با الهام از سلاطین غربی سینمای خشونت مانند «مارتین اسکورسیزی»، «سرجیو لئونه» و «سام پکین پا» ساخته شده ‌بود.

فیلم ترکیب جذابی است از فیلم‌های ژانر قهرمانی، اکشن و رمانتیک و بسیاری از منتقدین از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین فیلم اکشن تاریخ سینما یادکرده‌اند.

خلاصه داستان: هیتمن آه جونگ در آخرین مأموریت خود برای پلیس هنگ‌کنگ طور تصادفی به چشم یک خواننده کلوپ شبانه به نام جنی در یک ماجرای تیراندازی آسیب می‌رساند. پس‌ازاین اتفاق، او برای جونگ دیدن برنامه جنی به کلوپ شبانه می‌رود و وقتی تصادفاً موردحمله اوباش قرار می‌گیرد از او حمایت کرده و او را به خانه‌اش اسکورت می‌کند...

فیلم ضربه زِن / (A touch of Zen (1969

• کارگردان: کینگ هو

این داستان حماسی درباره توطئه‌ها و زد و بندهای سیاسی و استراتژی‌های جنگی در تاریخ این ژانر قابل‌توجه است و عنوان اولین فیلم به زبان چینی که تابه‌حال برنده جایزه در یک جشنواره بزرگ فیلم غربی شده است را از آن خود می‌کند.

فیلم برنده یک جایزه در زمینه تکنیک‎های سینمایی در جشنواره کن شد و باعث شروع جریانی گشت که در نهایت منجر به ساخت فیلم‌هایی مانند ببر خیزان، اژدهای پنهان (برنده جایزه اسکار) گردید که به‌وضوح از این فیلم تأثیر پذیرفته بود.

خلاصه داستان: فیلم داستان یک نقاش پرتره را دارد که از طریق زنی زیبا که به‌تازگی همسایه او شده به دنیای معاملات و روابط شیطانی کشیده می‌شود.

​فیلم اژدها وارد می‌شود / (Enter the Dragon (1973

• ​کارگردان: رابرت کلوز

«اژدها وارد می‌شود» آخرین فیلم بزرگ‌ترین ستاره تاریخ کونگ‌فو «بروس‌لی» و اولین فیلمی از او بود که توسط یک استودیوی هالیوودی ساخته شد. این فیلم که از آن به‌عنوان بهترین فیلم در تاریخ ژانر رزمی یاد می‌شود​ ترکیب نامتعارفی از لحظاتی کاملاً عجیب ‌و غریب است: ‌نبرد نهایی بروس لی با مردی که پنجه خرس پوشیده، لهجه نامأنوس نیوزیلندی فیلم که تابه‌حال در هیچ فیلم هالیوودی دیده نشده است ‌و ارجاعات عجیب و تأثیرگذار به سینمای استنلی کوبریک و حتی رزم‌ناو پوتمکین اثر سرگئی آیزنشتاین.

موفقیت «اژدها وارد می‌شود» فراتر از تصور همگان بود. فیلم که با بودجه‌ای حدوداً 800 هزار دلاری ساخته شده بود در مجموع بیش از 90 میلیون دلار در سینماهای سراسر دنیا فروش داشت و رکوردهای زیادی را جابجا کرد؛ اما بروس لی در زمان اکران فیلم دیگر در قید حیات نبود و نتوانست موفقیت باورنکردنی فیلم را شاهد باشد.

خلاصه داستان: لی (با بازی بروس لی) در جریان یک مأموریت و مبارزه با باند بزرگ مواد مخدر به‌طور اتفاقی با عامل قتل خواهر خود روبه‌رو می‌شود؛ بنابراین همراه با دو استاد رزمی به جزیره باند مواد مخدر سفر می‌کند. در مسابقه، وی اوهارا (باب وال) را شکست می‌دهد؛ ولی او به لی حمله کرده و کشته می‌شود. لی وارد کارخانه می‌شود و با فرستنده به پلیس پیام می‌دهد. سپس با نگهبانان درگیر شده و آن‌ها را می‌کشد. هان (رئیس کارخانه) خبردار شده و او را ابتدا زندانی کرده و سپس همراه یکی از دو همراه استادش (دیگری توسط هان کشته می‌شود) با شرکت‌کنندگان مسابقه درگیر می‌شود و به همراه اسرای هان موفق به کشتن آن‌ها می‌گردند. لی به دنبال هان گشته و او را در اتاق آینه می‌کشد. در انتها پلیس افراد باقی‌مانده هان را دستگیر می‌کند.

فیلم بیل را بکش - قسمت اول / Kill Bill Vol.1 (2003)

• کارگردان: کوئنتین تارانتینو

ممکن است قرار دادن چهارمین فیلم بلند تارانتینو در ژانر رزمی‌کار چندانی درستی به نظر نیاید اما کارگردان فیلم آن را فیلم «شرقی» خود می‌نامد که مقدمه فیلم «غربی» او با نام «بیل را بکش – قسمت دوم» است. در این فیلم اوما تورمن، دیوید کارادین، ویویکا ای فاکس، لوسی لیو، مایکل مدسن، جولی دریفوس، داریل هانا، سونی چیبا بازی کرده‌اند. فیلم چه از نظر منتقدین و چه از لحاظ فروش در گیشه از موفق‌ترین آثار تارانتینو به‌حساب می‌آید.

فیلم در جشنواره گلدن گلوب نامزد بهترین بازیگر نقش اول زن و مرد فیلم درام شد و در جشنواره بفتای نامزد ۵ جایزه ازجمله بهترین بازیگر نقش اول زن، تدوین، موسیقی، صدا و جلوه‌های تصویری شد ولی به هیچ‌کدام از جوایز دست نیافت.

خلاصه داستان: بئاتریس کیدو ملقب به عروس بعد از سپری کردن ۴ سال در کما و به هوش آمدن، تصمیم می‌گیرد تا از افرادی که در مراسم عروسی‌اش، شوهر و بچه‌اش را به قتل رسانده‌اند انتقام بگیرد.

فیلم ماتریکس / Matrix (1999)

• کارگردانان: اندی و لانا واچوفسکی

«ماتریکس» نزدیک‌ترین فیلم سینمای هالیوود به یک شاهکار هنرهای رزمی در تمامی این سال‌هاست و حتی پس از گذشت ۱۵ سال از عرضه آن همچنان تأثیرگذار و بی‌رقیب باقی‌مانده است.

ماتریکس آمیزه‌ای از اکشن و  هنرهای رزمی با یک فیلم‌نامه چندلایه است و به داشتن محتوایی سنگین و ساختاری پیچیده و فلسفی شهرت دارد. این فیلم همچنین نمونه‌ای درخشان از ژانر علمی تخیلی به شمار رفته و شامل ارجاعات متعددی به ایده‌ها و تفکرات فلسفی و مذهبی گوناگون است.

صحنه‌های مبارزه‌های فیلم بسیار جذاب و خلاقانه از کار درآمده است و تأثیر فراوان آن بر سینمای اکشن و رزمی پس از خود غیر قابل ‌انکار است.

این فیلم که نخستین قسمت از سه‌گانه ماتریکس به شمار می‌رود برنده ۴ جایزه اسکار در بخش‌های فنی و همچنین جوایز دیگری شامل جایزه بفتا شد. ماتریکس در سال ۱۹۹۹ در آمریکا اکران شد و نقدهای بسیار مثبتی از منتقدین فیلم دریافت نمود و توانست به فروش جهانی معادل ۴۶۳ میلیون دلار در کل دنیا دست یابد.

خلاصه داستان: فیلم داستان یک جامعه ضدآرمان‌شهری در آینده‌ای خیالی را به تصویر می‌کشد که در آن درک واقعیت توسط انسان‌ها در دنیایی ساختگی به نام «ماتریکس» رخ می‌دهد که توسط ربات‌هایی هوشمند برای غلبه بر انسان‌ها شبیه‌سازی شده است. این در حالی است که حرارت و فعالیت‌های الکتریکی بدن انسان‌ها به‌عنوان منبع انرژی برای ربات‌ها محسوب می‌شود. در این بین یک برنامه‌نویس کامپیوتر به نام نئو، از این حقیقت آگاه شده و همراه با افراد دیگری که از این دنیای رؤیایی خود را آزاد کرده‌اند به شورشی علیه ماشین‌ها برمی‌خیزند.

منبع: theculturetrip