معرفی تئاتر شهر؛ هر چیزی که لازم است درباره زیباترین مجموعه تئاتر ایران بدانید

سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین: در مطلبی پیش رو به معرفی تئاتر شهر خواهیم پرداخت

تاریخچه تئاتر شهر

ساخت مجموعه تئاتر شهر در سال ۱۳۴۶ آغاز شد. محل ساختمان که پیش‌تر کافه شهرداری خوانده می‌شد جایی بود که در آن عصر پنج شنبه و جمعه‌ها بازی سازان و نمایشگران، سیرک بازان و معرکه گیران جمع می‌شدند تا از هنر نمایی آن‌ها تهرانی‌ها اوقات فراغت خود پر کنند و برای لحظاتی از دغدغه‌های روزمره فرغ شوند.  مجموعه بر اساس طرحی از بیژن انصاری و با نظارت مهندس علی سردارافخمی یکی از شاگردان هوشنگ سیحون ساخته شد و ساخت آن تقریبا پنج سال زمان برد. تئاتر شهر در روز شنبه هفتم بهمن ۱۳۵۱ با  اجرای نمایش باغ آلبالو نوشته آنتون چخوف و به کارگردانی آربی اوانسیان و با بازی داریوش فرهنگ، سوسن تسلیمی، مهدی هاشمی، فهیمه راستکار و پرویز پورحسینی به عنوان مدرن‌ترین سالن تئاتر آن دوران تهران افتتاح شد.

معماری و ساختمان تئاتر شهر

معماری این مجموعه از زیباترین بناهای فرهنگی هنری شهر تهران به حساب می‌آید و در زمره میراث فرهنگی کشور به ثبت رسیده است.

مساحت بستر طرح این بنا ۳۰۰۰ متر مربع، و مساحت زیر بنای آن ۵۶۰۰ متر مربع است. با توجه به پلان دایره‌ای شکل این بنا، قطر تقریبی بدنه آن ۳۴ متر است. ارتفاع تئاتر شهر ۱۵ متر است.

طرح تئاتر شهر شباهت ظاهری خاصی به ساختمان «تالار بکمن» در انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا دارد.

بنای منحصربه‌فرد تئاتر شهر به شکلی دایره‌وار و الهام گرفته از برج طغرل واقع در ابن بابویه شهرری است. 

 مصالح استفاده شده در ساختمان آن، ترکیبی جالب از کاشی و آجر است. استفاده ترکیبی از کاشی به شکل انتزاعی و از آجر برجسته که با الهام از دوره‌های مختلف تاریخی به ویژه معماری ایلخانیان و ستون‌های قرینه‌ای تخت جمشید ساخته شده‌است. ساختمانی مدور و خیمه‌وار که معماری سنتی تماشاخانه‌های ایرانی را در ذهن تداعی می‌کند. از سوی دیگر پلان دایره‌ای شکل این بنا ترکیبی از معماری یونان و روم قدیم و بناهای مربوط به نمایش، مانند پانتئون و کولوسئوم است.

تئاتر شهر تنها سالن نمایش در ایران است که دارای حصار و نرده گرداگرد آن نیست بطوریکه علاوه بر فضاهای سرپوشیده، محوطه باز اطراف ساختمان در نزدیکی خیابان ولی عصر و محوطه پارک دانشجو نیز بخشی به عنوان بخشی از این مجموعه به حساب می‌آیند و در جذابیت و استقبال از این بنای فرهنگی نقش مهمی داشته‌اند.

تئاتر شهر هم‌چنین، دارای یک کتابخانه تخصصی هنر است که هنرمندان، متخصصان و دانشجویان تئاتر و هنرجویان کارگاه‌های نجاری و خیاطی از آن استفاده می‌کنند.

با وجود آنکه بنای تئاتر شهر یک ساختمان تاریخی به حساب می‌آید اما با این حال، امکان بازدید از آن به صورت اختصاصی وجود ندارد و بازدیدکنندگان فقط با داشتن بلیت های نمایش‌های در حال اجرا می‌توانند وارد این مجموعه شوند.

مدیریت تئاتر شهر

در آغاز مدیریت تئاتر شهر و نظارت بر اجرای تئاترها بر عهده سازمان جشن هنر شیراز بود ولی پس از چندی این وظیفه به سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران محول گردید. سپس تحت نظارت اداره فرهنگ قرار گرفت و پس از انقلاب نیز وزارت فرهنگ و ارشاد سرپرستی آن را بر عهده گرفت.

علی رفیعی، فخرالدین انوار،سید محمدرضا آل محمد، نادر خوشدل، فریدون علیاری، میرمحمود موسوی، مهدی حجت، صادق هاتفی، سید مهدی میردانش، مجید جعفری، حسین پاکدل، مجید شریف خدایی، حسین پارسایی، محمد علی خبری، شهریار رشیدعلی پور، جواد افشین نژاد، حسین راضی، مهرداد رایانی مخصوص، محمد حیدری، سید صادق موسوی، اتابک نادری، پریسا مقتدی و پیمان شریعتی از جمله افرادی بودند که از اغاز فعالیت های این مجموعه تا کنون به عنوان سرپرست یا مدیر حضور داشتند.

سالن‌ها و بخش‌های تئاتر شهر

این مجموعه در ابتدا تنها برای تالار اصلی در نظر گرفته شده بود که به مرور محل پارکینگ اتومبیل های تماشاگران ،کارکنان و همچنین برخی انبارها و سالن های تمرین هم با اعمال تغییراتی به عنوان تالار نمایشی مورد استفاده قرار گرفت.

مجموعه تئاتر شهر در حال حاضر با پنج سالن فعالیت می‌کند.

• سالن اصلی با گنجایش ۵۷۹ نفر دارای تمامی تجهیزات لازم برای یک سالن تئاتر شامل: صحنه‌گردان الکتریکی، آسانسور دکور، سیستم آویزهای بالا رونده برای دکور، دهانه متحرک صحنه، پرده و امکانات سینمایی و دستگاه‌های کنترل‌کننده است. ورودی سالن نمایش نیز دارای دو در با پوشش آکوستیک است تا از ورود صدای سالن انتظار به سالن نمایش جلوگیری کند.

• سالن چهارسو (گنجایش ۱۲۰ الی ۴۰۰ نفر که تغییر حجم دکور و صحنه امکان تغییر گنجایش را می‌دهد)

• مرکز مطالعات قشقایی

• سالن سایه

• پلاتو اجرا

• مجموعه تئاتر شهر دارای دو سالن دیگر به نام‌های تالار کوچک و تالار شماره دو است که طی چند سال اخیر به دلیل نیاز به تعمیر تعطیل شده و تاکنون اقدامی برای بازگشایی‌شان صورت نگرفته‌است.

• کافه تریای سالن اصلی و همچنین کافه تریای سالن چارسو نیز گهگاه میزبان اجرای نمایش‌ها یا محل برگزاری نمایشنامه خوانی بوده‌است.

• بخش های مختلف این مجموعه شامل واحدهای نور، صدا، چهره پردازی، آکسسوار، حمل و نقل دکور، صحنه، فروشگاه کتاب، تدارکات، خدمات، کافه تریا، تلفنخانه، تاسیسات، نقاشی، برق، معاونت فنی، معاونت اداری مالی، روابط عمومی، حراست، اداری و دبیرخانه ، مدیریت تالارها، هماهنگی، گیشه و مدیریت است که به تناوب تقسیم وظایف در طبقات مختلف پذیرای مراجعان هستند.

• در طبقه چهارم این مجموعه نیز کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد هنرهای نمایشی کشور قرار دارد که سال های گذشته به همت منصور خلج پژوهشگر و مدرس تئاتر سامان یافت. البته یک تالار کنفرانس با  عنوان «تالار مشاهیر تئاتر ایران» هم پس از بازسازی سال 86 مجموعه به جای «تالار شماره 2 » مجموعه ساخته شد که در سال های اخیر میزبان میزگردهای، نشست های تخصصی، نشست های رسانه ای و جلسات نمایشنامه خوانی گروه ها و هنرمندان نمایشی داخلی و خارجی شرکت کننده در رویدادهای نمایشی کشور بوده است.

محل تئاتر شهر

 مجموعه تئاتر شهر در چهارراه ولی عصر (تقاطع خیابان انقلاب و خیابان ولی عصر) در ضلع غربی پارک دانشجوی تهران قرار گرفته‌است و دارای محوطه سنگ‌فرشی وسیع و زیبایی است.

دسترسی به تئاتر شهر

بابد به خیابان ولیعصر بروید. در تقاطع خیابان ولیعصر و انقلاب، ساختمان تئاتر شهر را پیدا می‌کنید.

اگر ماشین شخصی دارید، بهترین راه این است که از انقلاب خودتان را به اینجا برسانید. از جاهای مختلف شهر می‌شود وارد خیابان انقلاب شد.

چون در تئاتر شهر و اطرافش آدم‌های زیادی جمع می‌شوند، به سختی جای پارک پیدا می‌کنید. برای همین رفتن با اتوبوس و مترو برایتان راحت‌تر است.

تئاتر شهر ایستگاه مترو دارد و با خط های ۳ و ۴ می‌شود در این ایستگاه پیاده شد. اتوبوس‌ها هم از همه جای شهر مسیرشان به اینجا می‌خورد.