پهنه رودکی گذرگاه فرهنگی تهران

امیررضا نظری-سرویس گزارش

تهران ابر شهری است با مختصات چند کشور همسایه ما در منطقه خلیج فارس که بیش از ۱۵ میلیون نفر را ماوی و مکان داده است. یکی از نکات مغفول تهران در ۴۰ سال گذشته این امر بوده که:
اقبال بیش از حد هموطنانمان به سکونت در تهران و هجرت بی‌رویه از شهرستان‌ها به پایتخت باعث شد که دولت‌های وقت در اولویت‌یابی زیست شهری فقط به فکر تامین زیرساخت‌های تردد و زندگی فیزیکی شهروندان تهرانی باشند.
در زمان شهرداری کرباسچی متعاقب انبوه‌سازی در تهران، تراکم‌فروشی پدیدار شد و برج‌های بلند مرتبه در تهران پدیدارشدند.
همزمان با ساخت و سازهای مرتفع شهرداری تهران به عنوان نهاد حاکمیتی و متولی ساخت و ساز پایتخت، به مقوله فرهنگی زیست شهری ورود کرد.
ایجاد فرهنگسراها از اقدامات فوری و ضروری دوره مدیریتی کرباسچی بود که وقتی از طریق تراکم فروشی شهرداری را به ظرفیت مطلوب درآمدزایی رساند به هویت فرهنگی شهری رو آورد.
در دوره ۴ ساله بعد از کرباسچی شهرداران وقت آقایان الویری و ملک‌مدنی نسبت به انجام پروژه‌های فرهنگی بی‌اعتنا نبودند و تقریبا اهتمام نشان دادنِ شهری با هویت‌های فرهنگی سرلوحه برنامه‌های شهرداری تا سال ۱۳۸۲ باقی ماند.
اما با ورود شهرداران اصولگرا آقایان احمدی نژاد و قالیباف، پروژه تهران منهای فرهنگ با رویکرد تراکم فروشی رقم خورد. اقدامات گزینشی در حوزه فرهنگ و بی‌توجهی به بنیادهای فرهنگی پایتخت توسط این ۲ شهردار به رویه‌ای خاص تبدیل شد. در دوره قالیباف عملا تراکم فروشی و نابودی باغات مناطق شمالی تهران به منزله نابودی دیالیزهای شهر بود و امکان تنفس شهر در مقابل آسمانخراش‌های بتنی از دست رفت.
شهردار سابق قصد داشت از پله‌های ساختمان بهشت یکسره به کاخ پاستور برود.
پس برای دست‌یابی به این هدف زیر ساخت‌هایی چون تونل و پل‌های دو طبقه بر فراز اتوبان‌ها تاسیس کرد و بیش از هر زمان دیگر امکانات ویژه اتومبیل‌سواران افزایش یافت، در نهایت بودجه شهرداری تهران توسط سازه‌های عظیمی بلعیده شد که ویژه عموم مردم نبود.
با تصدی شهرداری تهران توسط نجفی، مدیری از جنس فرهنگ به سازمان زیباسازی شهر تهران آمد. نخستین اقدام ضرغامی انجام مطالعات بنیادین برای رسیدن به هویت فرهنگی پایتخت بود.
مطالعه روی شناسنامه فرهنگی تهران و تثبیت گذرگاه‌ها و مراکز فرهنگی با نگرش ترمیم و توسعه فضاهای فرهنگی را می‌توان حاصل شور و مشورت هزاران ساعته با کارشناسان میراث فرهنگی، معماران، جامعه‌شناسان و روانشناسان دانست. آنچه که امروز می‌بینیم به عنوان هویت فرهنگی تهران با محوریت سازمان زیبا سازی شهرداری تهران رقم خورده است.
امروزه اجراهای فصلی و موسمی در تهران به اقتضای مناسبت‌های خاص را می‌توان از توفیقات شهرداری این کلان‌شهر دانست.
پهنه رودکی عنوان طرحی است که در حد فاصل مناطق۶ و ۱۲ شهری تهران که در طول سده اخیر گذرگاه فرهنگی تهران بوده است و به عبارتی محل استقرار اکثریت قاطع مراکز هنری و نمایشی شامل سینماها و تئاترها، با اختصاص بودجه‌ای مشخص در حال ساماندهی است.
در هفته‌ای که گذشت ۳ تن از نمایندگان مردم تهران که عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هستند با حضور در برنامه ویدئویی میان پرده ضمن تقدیر از اقدامات مفید سازمان زیباسازی خواستار توجه هرچه بیشتر بلدیه تهران به نگاهداری مراکز فرهنگی تاریخی شهر تهران شدند.