عربستان قادر به تامین نیاز بازار نفت نیست 

سرویس سیاسی

بزرگان جهان به منطقه آمده‌اند تا سهم خود را از بازارهای جدید و جبهه‌بندی‌های پس از جنگ اوکراین بردارند.

از یک سو بایدن با سفر به اسراییل موضعی تهدیدآمیز را در مقابل ایران اتخاذ کرده و گویا در حال اطمینان بخشی به شرکای منطقه‌ای خود در مقابل ایران است. از سوی دیگر آگاه است که با فرا رسیدن زمستان اروپای شکننده به انرژی ایران نیاز خواهد داشت و باید راهی برای حل این مشکل پیدا کند. سفر پوتین به ایران نیز می‌تواند در همین راستا و افزایش نقش ایران در سوریه و بطور کلی منطقه و عدم همکاری با غرب برای ایجاد فشار بیشتر در بازار انرژی باشد، اما هنوز مشخص نیست روسیه برای این مطالبات چه امتیازاتی به ایران خواهد داد.

به جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با جلال ساداتیان کارشناس روابط بین الملل که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:

 سفر اخیر بایدن و پوتین به منطقه اما و اگرهای بسیاری را به همراه دارد. از یک سو برجام روی زمین مانده است از سوی دیگر جنگ اوکراین نیز به پیچیدگی‌های جهان اضافه شده است؛ بنظر شما سفر بایدن به منطقه چه سرفصل‌هایی را در برمی‌گیرد؟ آیا بایدن به دنبال ایجاد جبهه‌ی جدید مقابل ایران است؟

یکی از مهم‌ترین اهداف سفر بایدن این است که منطقه را امن نشان دهد و بگوید که در سایه حضور آمریکا کماکان منطقه امن است و عربستان را دومرتبه سمت خود بکشد. به لحاظ حملاتی که علیه بن سلمان صورت گرفت که او نقض حقوق بشر در چند بعد داشته است، هم مسئله یمن هم مسائل داخلی و هم موضوع خاشقچی همه مواردی بود که وقتی بایدن آمد به یک شکلی موضع‌گیری کرد که بنظر می‌رسید به دنبال سرنگون کردن بن سلمان است. به همین خاطر بن سلمان نیز به سمت روسیه رفت و در قالب اوپک پلاس همکاری‌های جدی‌تری را با روسیه شروع کرد. حالا که مسئله جنگ روسیه علیه اوکراین پیش آمده این‌ها به تولیدات بیشتر نفت عربستان احتیاج دارند. البته تولیدات عربستان آنقدر نخواهد بود که همه نیاز بازار را تامین کند چون الان عربستان در حد ۱۱ میلیون بشکه در روز تولید می‌کند و حداکثر ۱۲ میلیون می‌تواند تولید کند. هدف دیگر سفر بایدن محاصره ایران توسط سیستم‌های موشکی با پیگیری‌های اسراییل است و گفته‌اند سیستم‌های دفاعی جدیدی را در منطقه مستقر می‌کنند. اینکه کارآیی آن چقدر است را باید در آینده ببینیم. اما خودشان نیز معترفند که ایران از طریق سیستم پهبادی دارای نقطه قوتی است که قابل توجه است و باید آن را به شکلی خنثی کنند. اگر بتوانند وحدت و هماهنگی و اتحاد را بین کشورهای منطقه ایجاد کنند یک سیستم امنیتی این چنینی را شکل می‌دهند. این‌ها بنظر می‌رسد اهدافی است که بایدن دنبال می‌کند.

 سفر پوتین به منطقه تا چه حد اهدافی مشابه بایدن خواهد داشت؟ آیا پوتین دنبال گرفتن سهم خود از خاورمیانه و تبدیل ایران به خط مقدم نبرد با غرب و شرکا آن در منطقه است؟

طبیعتا پوتین هم که قرار است به تهران بیاید دنبال این است که ترفندهای آمریکا را خنثی کند و در راستای روابط دو جانبه گفتگو شود، در مقابل حملات سیستم‌های جدید موشکی غرب سیستم‌های موشکی روسیه نیز در ایران و سوریه تقویت شود تا به سیستمی دست یابیم که رادارگریز باشند و دفاع را تقویت کند.

طبیعتا پوتین دنبال این است که جنگ اوکراین را نیز فرسایشی کند تا غرب شکسته شود. خواسته پوتین نیز ابتدا این بود که زلنسکی با تهاجم پوتین فرار کند و او بتواند وارد اوکراین شود. یعنی اینکه کل اوکراین را در اختیار بگیرد، اما این اتفاق نیفتاد و مقاومت‌هایی که صورت گرفت باعث شد که استراتژی آقای پوتین عوض شود. الان به این سمت رفته که شرق اوکراین را تا محدوده کریمه تسخیر کند و آدم‌های طرفدار خود را سر کار بیاورد و با خیال راحت مرزبندی جدیدی ایجاد کند. با مقاومت‌های فعلی دنبال استراتژی جدیدی برای تسخیر اوکراین است. طبیعتا غربی‌ها نیز بشدت دنبال این هستند که روسیه بشکند و به هیچ هدفی دست نیابد. حالا کدامیک در این کارزار موفق می‌شوند زمان مشخص می‌کند. طبیعتا اهمیت ایران نیز در این زمینه آنقدر بالا است که پوتین خود در این مقطع قصد کرده به اینجا بیاید. همچنان که زمان حمله به روسیه نظر ایران را جلب کرد تا با ابزارها و توانایی‌های ایران در مقابل غرب بایستد از جمله اینکه نفت و گاز ایران به غرب نرود.

 سفرهای فوق تا چه حد ایران را متاثر از خود می‌کند؟ آیا امکان طرح احیا برجام نیز وجود دارد؟

قبل از این جریانات گفته می‌شد تحرکات منطقه‌ای برای این بوده است که برجام را احیا کنند، یعنی اینکه امیر قطر و اروپایی‌ها آمدند و سفری هم رئیس جمهور ایران به عمان داشت گویای این بود که قرار است برجام احیا شود. ولی با خواسته‌هایی که طرفین داشتند بنظر می‌رسد برجام فعلا در موضع بن بست است، تا بعد اگر راهی برای آن باز شود و باید ببینیم همین تحرکات جدید دست طرفین را به چه شکل بازتر می‌کند.

 بنظر شما بحران انرژی در غرب و افزایش فشارهای روسیه علیه غرب بخشی از دلیل سفر بایدن و پوتین به منطقه است؟ آیا آن‌ها دنبال نفت ایران آمده‌اند؟

آمریکایی‌ها در این مدت تلاش کرده اند که بحران انرژی را از طریق عربستان و متحدین منطقه‌ای خود تامین کنند تا فشار کمتری از سوی روسیه به آن‌ها وارد شود.

ضمن اینکه آمریکا نیز تولید خود را افزایش داده اما مصرف اروپا بیش از این حرف‌هاست که منجر به افزایش قیمت‌ها در غرب شده است. اما اینکه تا کجا موفق می‌شوند در این صحنه جلو بروند مشخص نیست. البته زلنسکی موافق ادامه جنگ نیست چون خسارت‌های سنگینی به اوکراین وارد شده است هم کالاهای خود را نمی‌تواند صادر کند و هم واردات آن به مشکل برخورده است و می‌خواهد حتی به قیمت جدا شدن شرق اوکراین جنگ تمام شود. اما غربی‌ها دنبال این داستان نیستند، آمریکایی‌ها و برخی کشورهای اروپایی از جمله انگلیس دنبال این هستند که همه را بسیج کرده و وارد جنگ مستقیم با روسیه بشوند. این صحنه ثابت نیست و هر لحظه آن طرح‌های مختلفی را در پیش دارد.