تندروها روزنامه اطلاعات را می‌گیرند

سرویس سیاسی

حضور در بیت امام، مجلس، سفارت ایران در عراق و روزنامه اطلاعات عمده بخش‌های مهم زندگی مرحوم دعایی را تشکیل می‌دهد. شخصی که با حفظ خط اعتدال همواره سعی در ایجاد توازنی میان نیروهای سیاسی و دوری از تنش در صحنه‌ی پرآشوب ایران داشته است. حالا پس از فوت او عمده آشنایانش بر مهربانی، اعتدال و همراهی با تمامی طیف های سیاسی تکیه دارند اگر چه برخی نیز چندان از خط اعتدالی که او پیش گرفته بود راضی نبودند.

به جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با هادی غفاری، فعال سیاسی اصلاح طلب و نماینده سه دوره مجلس شورای اسلامی که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:

از چه زمانی با مرحوم دعایی آشنایی داشتید؟ به عنوان یک دوست کدام رفتار ایشان برای شما از اهمیت بیشتری برخوردار بود؟

ما با ایشان از فرانسه رفاقت جدی و شدید داشتیم. ایشان چند ویژگی داشت وقتی با کسی برخورد می‌کرد چپ و راست برایش فرق نداشت و احترام را حفظ می‌کرد و با همه مهربان بود. برخی ادای مهربانی را در می‌آورند می‌روند. یک جایی وقتی مردم از درد می‌گویند و می‌گویند که حقوق نگرفتیم می‌گوید به شما ناهار داده‌اند؟ فیلم بازی می‌کنند! اما برخی نیز مانند مرحوم دعایی واقعا مردمی هستند. ایشان همیشه با یک پیکان قدیمی رفت و آمد می‌کرد خانه‌اش نیز همینطور بود و قبول نمی‌کرد کمک مالی بگیرد.

آدم از هر جا پول بگیرد به همان ترتیب فکر می‌کند معمولا نیز در جامعه اینطور است. هر کسی مشکلی در زندگی‌اش نداشته باشد زبان به تملق نمی‌گشاید، مردمی که روزنامه شما را می‌خوانند بدانند کسانیکه تملق می‌کنند یا مشکل اخلاقی دارند یا سیاسی. اما اگر کسی مشکلی نداشته باشد تملق و چاپلوسی نمی‌کند.

درباره مولفه‌های رفتاری و معنایی مرحوم دعایی توضیحاتی بفرمایید.

اعتدال در کشور وقتی به درد می‌خورد که طرف‌های شما معنای اعتدال را بفهمند، بفهمند که وقتی یک طرف کوتاه می‌آید به دلیل ضعف نیست. نقد من به این روش این است که آقای دعایی در کنار اینکه بسیار شخصیت پاکدامنی بود و شریف زندگی کرد اما دلیل نمی‌شود روزنامه‌های حریف ایشان هر چه توهین می‌کردند ایشان بخندد.

اگر اینگونه بود در روایات و قرآن ما این همه بحث امر به معروف و نهی از منکر و جهاد و مقابله و مبارزه بود پس چه می‌شود؟

 هیچگاه با مرحوم دعایی درباره این نقدتان به رفتار سیاسی ایشان بحثی داشتید؟

بله بحث‌های زیادی داشتیم. ایشان آدم معتدل و عاقلی بود و فقط یک جا محکم ایستاد که آن هم بحث ادامه جنگ بود که با امام وارد بحث شد. زمانی که سفیر ایران در عراق بود و تهدید کرد که قهر می‌کنم و دیگر به سفارت برنمی‌گردم، ایشان مخالف ادامه جنگ بود و می‌گفت صدام را با همه امکانات به جان ما انداخته‌اند که ما و عراق را درگیر کنند تا استکبار هر دوی ما را از بین ببرد.

هر چه ما کوتاه بیاییم طرف مقابل چند گام جلو خواهد آمد ما باید موضع بگیریم تا معلوم شود ما با تفکر مقابل مخالفیم. نمی‌شود به آن‌ها سلام کنیم، به هادی غفاری هم سلام کنیم. قبلا می‌گفتند یک گام به پیش دو گام به پس؛ الان جناح تمامیت‌خواه مرتب و مرتب یک گام به پیش می‌آیند و دو گام ما را به عقب می‌رانند. در دوران حکومت امیرالمومنین هم اینگونه بود و تا وقتی شمشیر علیه ایشان نکشیدند سکوت کرد. حتی روایت داریم که به امیر گفتند خوارج بدترین دشنام‌ها را به شما می‌دهند اجازه می‌دهید آن‌ها را بکشیم؟ ایشان پاسخ می‌دهد به چه جرمی؟ هر وقت شمشیر برداشتند من حرف خواهم زد.

 حتی در جنگ با معاویه نیز اینگونه شد و هر چه به علی (ع) اصرار کردند حمله کنیم ایشان گفت صبر کنید، تا وقتی سه تن از یاران امیر را کشتند که ایشان گفت خدایا تو خود شاهد باش که من جنگ را آغاز نکردم. حضرت با صدای بلند فرمود خداما و آن‌ها را هدایت کند.

وقتی طرف شما با تندی حمله می‌کند مدتی مدارا می‌کنید اما وقتی کار از نصیحت گذشت لبخند می‌زنید؟ من با این نوع رفتار قطعا مخالفم و اگر ما عقب نشینی کنیم دشمن جلو می‌آید. مثلا هفته پیش من به مراسمی در تهران رفتم که برای شهدای انقلاب بود از تمام طلبه‌ها و مرحومین انقلاب یاد کردند اما انگار نه انگار اکبر هاشمی رفسنجانی هم در این کشور زندگی می‌کرده است! حتی یک کلمه از هاشمی نام نبردند! این حیاست؟

چقدر مدارا؟ متاسفانه واعظین این حرف‌ها را به مردم نمی‌زنند و دنبال منافع خود هستند.

 بنظر شما سرنوشت روزنامه اطلاعات پس از مرحوم دعایی چه خواهد شد؟

حتما یک فرد تندرو در آنجا خواهند گذاشت تا همین اندک آهنگ آزادی‌خواهی نیز در آنجا خفه شود. ایشان در آن جا خیلی تاثیر داشت و نگذاشت تندروی شود و کار به جنگ بکشد. البته خیلی از حرف‌های آن‌ها را نیز زد اما در خط اعتدال نیز نقش خوبی داشت.

 ‌کدام نکته در زندگی مرحوم دعایی، ایشان را از دیگر هم‌لباسان خود متفاوت می‌کرد؟

آقای دعایی با خیلی از مردم ارتباط خوبی داشت، حتی هنرمندان که با ما ارتباط خوبی نداشتند ایشان نمازشان را خواند. ایشان نماد روحانیت ساده زیست و انقلابی بود. آقای دعایی با شهریه طلبگی خودش زندگی کرد.

یک خاطره کمتر شنیده شده از مرحوم دعایی بفرمایید.

معمولا در نمایشگاه‌ها و بزرگداشت‌ها ایشان را می‌دیدم و یک اخلاق بسیار آرام و نرم واقعی داشت. برخی در نرم‌خویی هم رفتار غیرواقعی دارند اما آقای دعایی ذاتا آدم نرم‌خویی بود. یک بار با ایشان برای دهه فجر به جشنواره فیلم رفته بودیم که خیلی شلوغ بود من و آقای دعایی پشت در ایستاده بودیم و راهمان نمی‌دادند که آقای دعایی داد زد آقا در را باز کنید هادی غفاری آمده است، در که باز شد خودش زودتر رفت داخل و آنجا به من گفت اگر زودتر نمی‌رفتیم ما را راه نمی‌دادند و به جای تو رفتم. خیلی شوخ طبع بود.