در اندیشه طالبان، ایران کشور دوست نیست

امیرحسین جعفری/خبرنگار

طالبان از سوی برخی از نیروهای جناح اصولگرا در ایران به عنوان جنبش اصیل منطقه معرفی شد اما این جنبش اصیل خیلی زودتر از آنچه تصور می‌رفت تصورات ما را به‌هم زد و با حمله به پاسگاه‌های مرزی ایران در منطقه دوست‌محمد تقابل خطرناکی را با مهم‌ترین همسایه خود آغاز کرد. هر چند مشخص نیست ابعاد این حمله و انگیزه‌های دقیق آن چه بوده و آیا پس از آن رهبران طالبان از ایران عذرخواهی کرده‌اند یا خیر، تنها چیزی که در این صحنه مشخص است حمله‌ی عده‌ای نیروی افراطی با ذهن‌های توسعه نیافته و چند پله عقب‌تر از بشر امروز، به نام طالبان به مرزهای ایران است که باید یک بار برای همیشه به آن‌ها فهماند ایران، پاکستان و یا اشرف غنی نیست!

شرح این حمله را نیز یک رسانه‌ی افغانستانی اعلام کرد. خبرگزاری آماج نیوز افغانستان در این باره آورده است: درگیری‌های مسلحانه شدیدی هم اکنون بین دو طرف در منطقه کنگ در استان نیمروز در شمال افغانستان در جریان است و طالبان از ساکنان محلی خواسته است منازلشان را ترک کنند. دو طرف از توپخانه‌های خود استفاده می‌کنند و هنوز دلیل درگیری مشخص نشده است. این خبرگزاری با اشاره به اینکه طالبان نیروهای بیشتری را به میدان مرزی کنگ در ولایت نیمروز اعزام کرده‌اند و درگیری‌های شدیدی با مرزبانان ایرانی در جریان است، افزود: طالبان خودروهای زرهی بازمانده از آمریکایی‌ها را برای جنگیدن در برابر مرزبانان ایرانی به ولایت نیمروز اعزام کردند.

در نهایت پس از ساعاتی اعلام شد که برخوردها پایان یافته است.

طالبان فارغ از بحث‌های خارجی و مرزی در درون افغانستان نیز با چالش‌های مختلفی از جمله مسائل اقتصادی، امنیتی و سیاسی رو به روست زیرا مردم افغانستان با زور اسلحه است که چنین حکومت بدوی را پذیرفته‌اند و طبیعتا یک نوع امتناع از همکاری در تمامی مردم نسبت به طالبان وجود دارد. به جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با صدیق الله توحیدی روزنامه‌نگار افغانستانی و رئیس اجرایی کمیته مصونیت خبرنگاران افغان که مشروح آن را می‌خوانیم:

 وضعیت کنونی طالبان در افغانستان را پس از گذشت سه ماه چگونه ارزیابی می‌کنید، آیا آن‌ها توانسته‌اند از نظر‌ سیاسی و اقتصادی به وضعیت عادی برسند؟

عرض من این است که طالبان پس از سه ماه هم نتوانستند بر بسیاری از مشکلات خود فایق بیایند. وضع اقتصادی امروز افغانستان بسیار بحرانی است و وضع امنیتی مردم افغانستان نیز خوب نیست و هفته‌ای نیست که چند بمب‌گذاری در کابل انجام نشود. ادارات دولتی نیز کارشان متوقف است و کار بصورت عادی ادامه ندارد. مدارس هنوز هم برای دختران بسته است و دانشگاه نیز نمی‌توانند بروند. حکومتی که اعلام کرده‌اند یکدست و یک‌سو و بدون تخصص است. مثلا ملاها را به عنوان وزرا اعلام کرده‌اند وزرایی که کار خدماتی می‌کنند و یا کار تخصصی می‌کنند در حالیکه این‌ها هیچ تخصصی ندارند. طالبان با یک بحران جدی سیاسی مواجهند و هم در داخل و هم در بیرون با مشکل مواجهند و مردم حس همکاری با آنان ندارند.

 گفته می‌شد طالبان خطری‌ برای مرزهای ایران ندارند اما روز پنجشنبه شاهد برخورد مرزبانان ایران با آن‌ها بودیم؛ نظر‌شما درباره برخورد مرزی‌ پنجشنبه چیست؟

جمهوری اسلامی ایران خطای بزرگی را در حمایت از طالبان مرتکب شد و دیروز شاهد اولین برخورد نظامی طالبان با این حکومت بودیم و این برخورد نشان می‌دهد که برخی گروه‌های درون طالبان در تلاش برای مقابله با جمهوری اسلامی هستند و حتی به سمت تحریک کردن سازمان‌های اهل سنت درون ایران می‌روند و دوستی ایران با طالبان یک دوستی پایدار نخواهد بود. در نهایت با مشکلات جدی مواجه هستند و اگر بخواهند با ایران رابطه حسنه داشته باشند حامیان وهابی خود را تحریک می‌کنند. طالبان در تحریم جدی قرار خواهند گرفت و برای حمایت اعراب از خود ناچار به دشمنی با ایران هستند.

طالبان نشان دادند برایشان ارتباط با کشورهای عربی مخالف ایران، بسیار مهم است. برخی رهبران طالبان ممکن است به عنوان کشور همسایه که تاثیر بسیار فوق العاده بر مسائل درون افغانستان دارد با اعراب همکاری کنند اما پس از برخورد اخیر مرزبانان باور من این است که سعی خواهند کرد که با ایران تماس بگیرند و فضا بهتر شود. من باورم نمی‌شود طالبان توانایی جنگیدن با ایران را داشته باشند و خود را مقابل ایران قرار دهند. اما گروه‌های افراطی سنی وجود دارند که هر چه دارند در مخالفت با ایران به کار خواهند بست.

 با وجود اتفاق فوق؛ آیا احتمال برخورد دوباره‌ی طالبان با ایران وجود دارد؟ خطرات طالبان برای ایران چیست؟

طالبان به عنوان یک نظام سنی افراطی در افغانستان به قدرت رسیده است و سعی می‌کنند سنی‌های بلوچستان ایران را علیه ایران تحریک کنند و بی‌ثباتی در مرز شرقی ایران به وجود بیاید که به نفع کشورهای عربی منطقه است.

طالبان در زمینه‌ی برخورد با ایران تا چه حد نظرات خود و تا چه حد دستورات پاکستان را پیگیری می‌کند؟ اساسا در اندیشه طالبان ایران چه کشوری تحلیل می‌شود؟

طالبان متشکل از گروه‌های مختلف هستند و برخی از گروه‌ها مستقیم از پاکستان دستور می‌گیرند. پاکستانی‌ها تلاششان این است که روابط خود را با طالبان بیشتر کنند تا ایران. پاکستان بصورت یک جانبه با آن‌ها ارتباط دارد.

اساسا در اندیشه طالبان ایران یک کشور دوست نیست چه از نظر مذهبی چه از نظر فرهنگی و اتفاقات ناگواری واقع خواهد شد.

نکته آخر 

دوستی جمهوری اسلامی با طالبان رو به پایان است. ممکن است جنگ واقع نشود و طرفین علاقه‌ای به جنگ نداشته باشند چون اثرات منفی به جا می‌گذارد اما آنچه مهم است این است که اگر جمهوری اسلامی به فکر همکاری با طالبان بود این برخورد نشان داد یک بخش از رهبری طالبان با این نظر موافق نیست و ایران را یک کشور دوست نمی‌داند.