دود سفید از هتل کوبورگ خارج نشد

اولین آزمون دولت جدید در مذاکرات هسته‌ای روز دوشنبه ۸ آذر با سرپرستی علی باقری بر تیم ۳۸ نفره در وین کلید خورد. 

این مذاکرات از سوی طرف‌های غربی مذاکرات "احیای برجام" نام گرفت و از سوی هیئت ایرانی مذاکرات "لغو تحریم‌ها" خوانده می‌شود.

 این نام‌گذاری از همین ابتدا وسعت اختلاف بین دیدگاه‌های طرفین را عیان می‌کند. 

روزنامه کیهان که ظاهرا مواضع جناح تندروی حکومت را انعکاس می‌دهد درباره نتایج این مذاکرات نوشته است: "بایدن که در ابتدای کارزار انتخاباتی با مقصر دانستن دولت ترامپ در خروج از برجام‌، رأی آورد‌، اکنون فریبکارانه تلاش دارد با مقصرنمایی ایران‌، توپ را از زمین کاخ سفید به زمین تهران پرتاب و مذاکرات را در بن‌بست وین نگه دارد. به دلیل پیشرفت‌های هسته‌ای و غنی‌‌سازی ۶۰ درصد بایدن فهمیده است که فضا و شرایط برای تحمیل سیاست‌هایش مهیا نیست و با توجه به دست برتر ایران در وین و مواضع محکم و مستدل دولت سیزدهم‌، جمهوری اسلامی در دوره جدید حاضر به کوتاه آمدن از حقوق ملت خود نیست.

 با توجه به مواضع آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به نظر می‌رسد دور سختی از مذاکرات در وین در پیش است و در سال ۲۰۲۱ اتفاق خاصی نخواهد افتاد و همه چشم‌ها به سال ۲۰۲۲ دوخته شده‌ ، درحالی‌که برجامی که به دنبال احیای آن هستند‌، یک سال تا زمان نخستین بند غروبش یعنی پایان محدودیت‌های موشکی در قطعنامه ۲۲۳۱ باقی مانده است ." 

این جملات نشان می‌دهد کیهان پیشاپیش به استقبال شکست مذاکرات رفته و انتظار ندارد تا یکسال دیگر که پایان محدودیت‌های موشکی ایران است، هیچ توافق جدیدی انجام گیرد، این یعنی پلن اولیه‌ی تندروهای ایران اواخر سال ۲۰۲۲ آغاز می‌شود. 

در عین حال بنا به گزارش رسانه فارسی زبان خارج از ایران، رادیو فردا؛ "یک هفته مانده به برگزاری دور جدید مذاکرات میان ایران و طرف‌های باقی مانده در برجام، شورای سردبیری خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ در یادداشتی نوشت که آمریکا باید برای شکست مذاکرات «آماده باشد». 

بلومبرگ از دولت جو بایدن خواسته است تا در صورت ناکامی مذاکرات وین، «تهدید ایران» را از راه‌های دیگر مهار کند.

بلومبرگ خواهان آن شده است که با شکست احتمالی مذاکرات وین، آمریکا تحریم‌های کنونی علیه تهران را سخت‌تر کرده و آن را دقیق‌تر اجرا کند.

این خبرگزاری تاکید کرده که واشینگتن باید از طریق متحدین خود شفاف روشن کند که خطوط قرمز آمریکا کدام است و خطراتی که ایران در صورت عبور از این خطوط قرمز به جان می‌خرد، چیست."

تا اینجا در هر دو سوی میز خبر از ناکامی مذاکرات وین می‌رسد. 

اما برخی خبرهای مثبت درباره فضای مذاکره به گوش می‌رسد که علی‌الظاهر کارکردش، کنترل سفته‌بازی و کاهش قیمت دلار فردایی است زیرا شکست پیش از موعد این دور از گفتگوها تقریبا محرز بود.

 از جمله خبرهای مثبت مرتبط با مذاکرات سخنان رئیس جمهوری است که طی "پیام مهمی به آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها" گفت:

"اگر آمریکایی‌ها تحریم‌ها را بردارند و اروپایی‌ها هم به تعهدات خود عمل کنند به هیچ عنوان نگران انجام تعهدات از جانب ایران نباشید.

 اگر برای آژانس بین المللی اتمی مرجعیت قائل هستید و به آن استناد می‌کنید همین آژانس، بارها اعلام کرده است که جمهوری اسلامی ایران به تعهدات هسته ای خود پایبند بوده است."

اما متاسفانه رئیس آژانس در آخرین سفر خود دست خالی بازگشت و بقول اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران: "دیدار ما با رافائل گروسی ‌درباره مسائل ما با آژانس انرژی اتمی و کاملا روتین بود."

در هر حال و با همه حواشی که از گوشه و کنار می‌شنویم اعم از تیم پرتعداد مذاکراه‌کنندگان ایرانی، تعدد مترجمین برای مذاکره‌کنندگان و مذاکرات عزتمندانه‌ای که رسانه‌های اصولگرا با افتخار از آن یاد می‌کنند، اما بی‌نتیجه ماندن مذاکرات در دور هفتم به معنای تشدید شرایط سخت این روزهای ایران، افزایش فشار تحریم‌ها و تنگتر شدن حلقه‌ی محاصره‌ی اقتصادی برای عموم ملت است. 

گرچه رئیس جمهور ایران در تماس تلفنی با مکرون رئیس جمهور فرانسه، از اراده‌ی جدی ایران برای به نتیجه رسیدن مذاکرات گفته و حتی میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در وین توئیت کرد:

"ایالات متحده آمادگی خود را برای لغو تمامی تحریم‌های مغایر با برجام در ازای بازگرداندن ایران به پایبندی کامل به برجام تایید می‌کند."

 اما همو نیز تاکید کرد که: "در دیپلماسی چندجانبه، اختلافات بسیار است. فهرست دقیق و کلی تحریم‌هایی که قرار است لغو شوند، منوط به مذاکره است." 

حالا و در حالی که مذاکرات وین میان ایران و طرف‌های باقی‌مانده در برجام وارد چهارمین روز خود شده و هنوز دود سفید از هتل کوبورگ خارج نشده است، نخست ‌وزیر اسرائیل، از قدرت‌های حاضر در مذاکرات خواست که «بدون فوت وقت» گفت‌وگوها را متوقف کنند.

نفتالی بنت، با اشاره به گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد به‌کارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته در سایت فردو در اطراف شهر قم گفت که ایران «با تاکتیک مذاکرات» مشغول «اخاذی هسته‌ای» است.

این جملات، موضع مخالفان بین‌المللی مذاکرات را نزدیک به اسرائیل نشان می‌دهد. 

 الجزیره که از پایان پیش از موعد مذاکرات رونمایی کرده بود روز سه شنبه به نقل از یک منبع رسمی ایرانی نوشت: "توافق موقت در وین را رد می‌کنیم زیرا با منافع ما در تضاد است و برنامه هسته‌ای ما را محدود می‌کند."

با این همه مذاکرات ادامه یافته و علی باقری روز پنجشنبه در مصاحبه با «میدل ایست آی» موضع ایران را اینگونه توضیح داد:

«مسئولیت آمدن به پای میز مذاکرات بر عهده آمریکاست نه ایران و توپ دقیقاً در زمین آمریکاست. اکنون بر عهده جو بایدن، رئیس‌ جمهور آمریکاست که به پایبندی کامل خود بازگردد و تحریم‌ها را لغو کند، زیرا واشنگتن در سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از این توافق خارج شد.

درباره توانمندی‌های دفاعی‌، معیار ما تأمین و تضمین منافع ملی است و کاملاً واضح است که هیچ‌کس بر سر امنیت ملی خود مذاکره نمی‌کند. ایران درباره برنامه موشکی و مسائل منطقه ای مذاکره نمی کند.

ایران به شدت درباره مذاکرات جدی است و هیئت ۴۰ نفره آن نشان‌دهنده عزم و جدیت ایران در مذاکرات است.»

گرچه حالا با نتیجه‌ای که از این گفتگوها بدست آمده می‌توان نحوه‌ی مدیریت متناقض و پر پارادوکس رئیسی را بهتر شناخت.