پایان حکومت حزب بعث در سوریه پس از 55 سال 

بشار اسد در ۲۴ سال حکومتش، مخالفت مردمی با خود را انکار می‌کرد

گروه سیاسی- بالاخره پس از یازده روز درگیری در سوریه، بامداد روز یکشنبه ۱۸ آذرماه ۱۴۰۳، مخالفین مسلح و معارضین سوری با ورود به دمشق و دردست‌گرفتن تمامی مراکز مهم نظامی و امنیتی این کشور، سقوط حکومت بشار اسد را رقم زدند.
ساعتی پس از اعلام سقوط حکومت 55 ساله حافظ و بشار اسد، ابومحمد جولانی رهبر هیئت تحریر الشام اعلام کرد: «برای تمامی نیروهای نظامی در شهر دمشق، نزدیک شدن به موسسات عمومی که تا زمان تحویل رسمی تحت نظارت نخست وزیر سابق باقی خواهند ماند، و شلیک گلوله در هوا نیز ممنوع است.»
خبرنگار صداوسیما هم با توضیحاتی درباره اوضاع سوریه گفت: تحریر‌ الشام گفته است به اماکن مقدس سوریه آسیبی نخواهد زد. وی درباره حمله به سفارت ایران در دمشق نیز افزود که کارِ گروه مسلط بر سوریه نبوده است.
با سقوط نظام اسد مردم دمشق نیز با خودروها در مرکز این شهر شعار آزادی سر دادند. همچنین، زندان‌های تحت کنترل حکومت اسد توسط مخالفین تسخیر شد و ده‌ها هزار زندانی عقیدتی و سیاسی آزاد شدند. با تنگتر شدن حلقه محاصره دمشق توسط تحریر الشام بشار اسد رئیس حزب بعث نیز به مقصد نامعلومی به وسیله هواپیما فرار کرد.
«باراک راوید» خبرنگار وبگاه آکسیوس به نقل از یک مقام‌ اسرائیلی مدعی شده بشار اسد نیمه شب گذشته از دمشق خارج شده و به یک پایگاه نظامی روسیه رفته است.
او مدعی شد که اسد قصد دارد به روسیه برود. این مقام اسرائیلی گفته اطلاعی مبنی بر اینکه اسد سوریه را ترک کرده یا خیر، در دست نیست.
یک مقام آمریکایی هم گفته آن‌ها خروج اسد از دمشق در شب گذشته را رصد کرده‌اند و معتقد هستند او قصد پرواز به سمت مسکو را داشته است.
اما ساعتی پس از انتشار این ادعا رویترز از قول دو منبع آگاه مدعی شد که اسد به احتمال بالا در سقوط هواپیما کشته شده است. رویترز نوشت: دیشب یک هواپیمای خطوط هوایی سوریه از فرودگاه دمشق به پرواز درآمد، درست در همان زمانی که گزارش شد پایتخت به دست مخالفان افتاده است. دو منبع سوری اعلام کردند که احتمال بسیار بالایی وجود دارد که اسد ممکن است در سقوط این هواپیما کشته شده باشد، زیرا مشخص نیست چرا هواپیما تغییر مسیر ناگهانی داد و از نقشه ناپدید شد.
رئیس ائتلاف ملی سوریه، اصلی‌ترین شاخه اپوزیسیون خارج نشین دولت بشار اسد هم در پس سقوط دولت اسد، گفت: روند انتقال قدرت در این کشور با هماهنگی سازمان ملل متحد انجام خواهد شد.
«هادی البحره» رئیس ائتلاف ملی سوریه که در ترکیه مستقر است، در گفت وگو با شبکه العربیه با بیان این مطلب افزود: دمشق و سایر شهرهای کشور در امنیت هستند و مسئله انتقام‌گیری مطرح نیست.
وی با بیان اینکه ادارات سوریه ظرف ۲ روز، فعالیت عادی خود را از سر می‌گیرند، افزود: یک دوره تاریخی جدید در سوریه رقم خواهد خورد. 
بشار اسد در ۲۴ سال حکومتش، مخالفت مردمی با خود را انکار می‌کرد و جنگ داخلی حدوداً ۱۴ ساله را نتیجهٔ پیوند «تروریست‌های تحت حمایت خارجی‌ها» می‌دانست.
هم‌زمان با رویدادهای منجر به سرنگونی حکومت، زین‌العابدین بن‌علی در تونس و حُسنی مبارک در مصر، بشار اسد گفته بود که کشور او هرگز دچار وضعیت مشابه نخواهد شد زیرا او به «پشتیبانی» مردم خود تکیه دارد.
«محمد غازی الجلالی» نخست‌وزیر دولت بشار اسد هم پس از اعلام سقوط دولت اسد توسط ارتش، گفت که آماده همکاری با هر رهبری است که مردم سوریه انتخاب کنند و در ساختمان نخست‌وزیری حاضر خواهد شد.
«محمد غازی الجلالی» به خبرگزاری فرانسه گفت: «صبح یکشنبه در ساختمان نخست‌وزیری حاضر می‌شوم و آماده هرگونه اقدامی برای انتقال قدرت و تسلیم هستم».
او گفت که آماده است با هر رهبری که مردم سوریه انتخاب کنند، همکاری کند.
الجلالی افزود: «امیدوارم که همه مردم سوریه، با عقلانیت در خصوص منافع کشورشان فکر کنند، دستمان را به سوی هر شهروند سوری که به حفظ توانایی‌های کشورش علاقه‌مند است، دراز می‌کنیم و از شهروندان می‌خواهم به اموال عمومی و دولتی خسارت و آسیبی نزدند». 

نخست‌وزیر سابق سوریه سپس گفت: «ایمان داریم سوریه برای همه مردم سوریه است و سوریه می‌تواند یک کشور طبیعی باشد که روابط خوبی با همه کشورهای همسایه بدون عضویت در ائتلاف‌ها و محورها داشته باشد».

او تأکید کرد که به دنبال هیچ مقام و منصب و مزایایی نیست و آماده است تمامی تسهیلات لازم را در اختیار هر رهبری که مردم سوریه انتخاب کنند، قرار دهد و همه پرونده های دولتی را بدون مشکل به آنها منتقل کنند.
از سوی دیگر ابو محمد الجولانی، رهبر هیت تحریرالشام، اعلام کرد که «محمد غازی الجلالی» تا زمانی که به شکل رسمی قدرت را منتقل کند، مدیریت سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها را در دست خواهد داشت.

همچنین در اولین بیانیه دولت انتقالی سوریه آمده: ای فرزندان آزاده سوریه،
پس از سال‌های طولانی بی‌عدالتی، ظلم و ستم، و پس از فداکاری‌های بزرگ فرزندان و دختران این میهن عزیز، امروز به مردم بزرگ سوریه و تمام جهان اعلام می‌کنیم که رژیم بشار اسد سقوط کرده است. او از کشور فرار کرده و میراثی از ویرانی و رنج را پشت سر گذاشته است.
در این روز تاریخی، ما اعلام می‌کنیم که نیروهای انقلاب و اپوزیسیون کنترل امور را در سوریه عزیز به دست گرفته‌اند و بر تعهد خود برای ساختن یک کشور آزاد، عادلانه و دموکراتیک که در آن همه شهروندان بدون تبعیض برابر باشند، تاکید می‌کنیم.

ما در پیشگاه خداوند و مردم به موارد زیر عهد می کنیم:
۱. حفظ وحدت و حاکمیت خاک سوریه.
۲. حفاظت از همه شهروندان و دارایی آنها بدون توجه به وابستگی آنها.
۳. تلاش برای بازسازی دولت و نهادهای آن بر پایه های آزادی و عدالت.
۴. تلاش برای دستیابی به آشتی ملی همه جانبه و بازگرداندن پناهندگان و آوارگان به خانه هایشان در امنیت و عزت.
۵. پاسخگویی از همه کسانی که بر اساس قانون و عدالت مرتکب جنایت علیه مردم سوریه شده اند.
ما از مردم سوریه می خواهیم که در این مرحله تاریخی متحد شوند و در کنار هم بایستند و تاکید می کنیم که سوریه جدید در انحصار هیچکس نخواهد بود، بلکه سرزمینی برای همه خواهد بود.
زنده باد سوریه آزاد و سربلند و سلام و رحمت و برکات خدا بر شما باد.

تحلیلگران سیاسی هنوز نظر صریحی درباره آینده سوریه ارائه نداده‌اند اما با توجه به بیانیه و عملکرد رهبر تحریرالشام تا اینجای کار عادی به نظر می‌رسد باید منتظر عملکرد مخالفان بشار اسد ماند و دید که عاقبت سوریه به چه سمت و سویی کشیده خواهد شد.