مردی بر روی طناب: مسیری تازه پیش روی رئیس‌جمهور جدید ایران

برای موفقیت پزشکیان، نهادهای قدرتمند ایران و رهبری، باید جلوی محافظه‌کاران افراطی را بگیرند

گروه بین‌المللی بحران

۳۰ جولای ۲۰۲۴

پزشکیان با چالش‌های عمده‌ای روبرو خواهد شد: مخالفان تندرو، ضعیف‌ترین اختیارات رئیس‌جمهور از زمان انقلاب ۱۹۷۹، تجربه اجرایی اندک، آشفتگی خاورمیانه و عدم اطمینان سیاسی در واشنگتن، که ممکن است مانع از رهایی از تحریم‌های ایالات متحده شود.

اما کارهایی وجود دارد که دولت پزشکیان می‌تواند انجام دهد. او باید با تلاش برای پرکردن شکاف دولت- جامعه در داخل و تلاش برای بازگرداندن توافقات با ایالات متحده که در اثر جنگ غزه به هم خورده است، شروع کند. کشورهای غربی و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باید سعی کنند با دولت پزشکیان در مورد نگرانی‌های هسته‌ای و منطقه‌ای تعامل داشته باشند.

بسیاری در داخل و خارج از ایران انتظارات کمی از رئیس‌جمهور جدید دارند. او در زمانی که روابط با غرب بدتر شده است، به درخواست‌ها برای اجماع سیاسی، اجرای کمتر سخت‌گیرانه محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی، از جمله قانون پوشش برای زنان، اصلاحات اقتصادی مبتنی بر متخصصان و سیاست خارجی متوازن‌شده‌ای پرداخت. اما محافظه کاران بر نهادهای اصلی کشور تسلط دارند و افراطی‌ترین عناصر آن‌ها احتمالاً حتی در برابر تلاش‌های اندک برای برهم زدن وضعیت موجود در داخل مقاومت خواهند کرد.

انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده در نوامبر تأثیر قابل‌توجهی بر دیپلماسی خواهد داشت، که در صورت روی کار آمدن دولت دموکرات دیگر دشوار و در صورت ظهور یک دولت جمهوری‌خواه، احتمالاً خصمانه‌تر خواهد بود.

پزشکیان برای داشتن بهترین شانس برای از بین بردن نارضایتی و جلب رضایت کسانی که از نامزدی او حمایت کردند، باید توانایی خود را در تحقق وعده‌های کاهش محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی و بهبود شرایط اقتصادی، حداقل به صورت تدریجی، نشان دهد.

جهت ایجاد فضا برای موفقیت پزشکیان، نهادهای قدرتمند ایران و رهبری، باید جلوی محافظه‌کاران افراطی را بگیرند که نگاهشان به کشور، مصائب آن را دوچندان کرده و ثبات آن را تهدید می‌کند. در همین حین، دولت‌های غربی که روابطشان با تهران در دوران ریاست‌جمهوری رئیسی بدتر شد، باید با دولت آینده همکاری کنند و هر دو به سمت تفاهم‌هایی که به عنوان کنترل خطرات تشدیدکننده عمل می‌کند و گزینه‌هایی برای چارچوب‌های دیپلماتیک پایدارتر، از جمله از طریق مشارکت کشورهای عرب خلیج فارس، کار کنند. تمایل رئیس‌جمهور جدید برای بهبود روابط و کاهش تنش‌های خاورمیانه ممکن است - با کمی شانس، مهارت و پشتکار - فرصتی برای توقف یا حتی معکوس کردن مسیر برنامه هسته‌ای ایران فراهم کند.

 منبع: کانال محمدرضا دادگستر